Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„არანაირი ვირუსული და ბაქტერიული ინფექცია ბავშვს ისეთ ზიანს არ მოუტანს, როგორსაც ეს თამაშები,“ - თემურ მიქელაძე

„არანაირი ვირუსული და ბაქტერიული ინფექცია ბავშვს ისეთ ზიანს არ მოუტანს, როგორსაც ეს თამაშები,“ - თემურ მიქელაძე

პედიატრმა თემურ მიქელაძემ სოციალურ ქსელებში გავრცელებული სახიფათო თამაშების საფრთხეების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, ბავშვებისთვის მსგავსი თამაშები პანდემიებზე ბევრად უფრო სახიფათოა:

„ნებისმიერი გამაღიზიანებელი თამაში, ნებისმიერი გამაღიზიანებელი ელექტრონული აქტივობა ბავშვისთვის არის დამაზიანებელი. იმისთვის, რომ ყველა ეს პრობლემა თავიდან ავიცილოთ, მნიშვნელოვანია მშობლების ჩართულობა. ეს სრული უბედურებაა, მე პირდაპირ მინდა ავღნიშნო. არანაირი დაავადება, არანაირი კორონავირუსული პანდემია, ​არანაირი სხვა ვირუსული და ბაქტერიული ინფექციები ბავშვს ისეთ ზიანს არ მოუტანს, როგორსაც ეს თამაშები.“

თემურ მიქელაძის თქმით, ბავშვისთვის საუკეთესო ფსიქოლოგები მშობლები არიან და მისი საფრთხისგან დაცვა ყველაზე უკეთ სწორედ მათ გამოსდით:

„მე ვთვლი, რომ ყველაზე კარგი ფსიქოლოგი ბავშვისთვის არის დედა და მამა. თუ დედა და მამა იქნებიან ჩართული, თუ იქნებიან ბებიები ჩართული, თუ ამ ასაკობრივ ჯგუფში არ მოვდუნდებით, ჩვენ შეიძლება ბავშვები გადავარჩინოთ. ​ამ აგრესიული თამაშებით ზოგ შემთხვევაში ფატალურ შედეგებამდეც კი მივდივართ. ნერვული სისტემა ლაბილურია, ამიტომ ბავშვის მართვა ასეთი მავნე თამაშებით ადვილად შეიძლება. თუ ასეთი საფრთხეა, მაშინ სპეციალურმა სამსახურებმა უნდა მიიღონ გადაწყვეტილება, რომ საერთოდ აკრძალონ ტიკ-ტოკი და მსგავსი თამაშები ქვეყნის ტერიტორიაზე. რამდენიმე ქვეყანაში, მე როგორც ვიცი, უკვე აიკრძალა.“

სოციალურ ქსელ ტიკ-ტოკში გავრცელებული ერთ-ერთი ახალი სახიფათო თამაშის საფრთხეებზე ისაუბრა პედიატრმა ანა მაღრაძემაც. აღნიშნულ თამაშს სხვაგვარად „მახრჩობელა თამაშის“ სახელით იცნობენ და მან უკვე რამდენიმე მოზარდის სიცოცხლე იმსხვერპლა:

„ბავშვები, გასაკუთრებით თინეიჯერებში, ერთმანეთს იწვევენ ამ თამაშით. ეს იწვევს ორგანიზმში, განსაკუთრებით თავის ტვინში, სისხლის მიმოქცევის შეფერხებას. სისხლის მიმოქცევის შეზღუდვა იწვევს ჟანგბადის დეფიციტის შექმნას ორგანიზმში. ვითარდება ჰიპოქსია, რამაც შეიძლება მიიყვანოს ორგანიზმი ასფიქსიამდე, ანუ ჟანგბადის მიწოდების სრულ შეწყვეტამდე. თავის ტვინი ყველაზე მგრძნობიარეა სწორედ ჟანგბადის დეფიციტის მიმართ. ხდება თავის ტვინის სიკვდილი.“

„სწორედ ეს მოხდა მარტში კალიფორნიაში, როდესაც 12 წლის ბიჭი გარდაიცვალა ამ გამოწვევის შედეგად. ეს არ იყო პირველი შემთხვევა. მანამდე 6 თინეიჯერი გარდაიცვალა სწორედ ამ გამოწვევით. ეს გამოწვევა, სამწუხაროდ, ძალიან სწრაფად გავრცელდა მსოფლიო მასშტაბით. ამან შეიძლება მიგვიყვანოს ფატალურ შედეგებამდე. ​ბავშვები ვერც აცნობიერებენ ამ დროს, თუ რამეს საშიშს და ცუდს აკეთებენ,“ - აღნიშნულ საკითხებზე პედიატრებმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრეს.

წყარო: ​„იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად