Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„უკვე დაისწავლა ადამიანმა, რომ ჯერ ნეგატიური უნდა მოისმინოს, იწუწუნოს, შექმნას ფონი, რომ ძალიან ცუდად არის,“ - ნინო კერესელიძე

„უკვე დაისწავლა ადამიანმა, რომ ჯერ ნეგატიური უნდა მოისმინოს, იწუწუნოს, შექმნას  ფონი, რომ ძალიან ცუდად არის,“ - ნინო კერესელიძე

ფსიქოთერაპევტმა ნინო კერესელიძემ ადამიანის ფსიქიკაზე ნეგატიური ინფორმაციის უარყოფითი ზეგავლენის შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ მსგავსი ინფორმაცია ადამიანში ილექება და მასზე ზემოქმედებს,

​როდესაც ადამიანს ვაწვდით ნეგატიურ ინფორმაციას, ის ილექება მასში. თუ ის არ ჩანაცვლდა, თუ ის არ დამუშავდა, თუ ის არ გაიფილტრა ადამიანის გონებაში, საკმაოდ ნეგატიურ გავლენას ახდენს, როგორც გუნება-განწყობაზე, ასევე უჩნდება წინასწარი დისპოზიციური განწყობა. ადამიანს მოლოდინი აქვს, რომ დღე ყოველთვის უნდა დაიწყოს ცუდი ამბებით. კოვიდის დროს ყველანი ვრთავდით ტელევიზორს ან ინტერნეტში ვეძებდით გარდაცვლილთა რაოდენობას, ამით ვცხოვრობდით. ეს ნეგატიური ინფორმაცია ბევრად უფრო მძიმეა და ბევრად უფრო მატრავმირებელია, ვიდრე ნებისმიერი დამოკიდებულება, ნებისმიერი განწყობა.“

ნინო კერესელიძის თქმით, ნეგატიური ინფორმაციის გაზიარებით ადამიანები გარემოცვაზე გავლენის მოხდენას ცდილობენ:

„ნეგატიური ინფორმაციის გაზიარება ერთ-ერთი სახეა, რომ მოვახდინო გავლენა ჩემს გარემოცვაზე, გავუზიარო ჩემი შინაგანი მდგომარეობა. მე ამით ვიკვებები, მე ამით მეძლევა საშუალება გავნეიტრალდე, ცოტა ჩაცხრეს ჩემში ბრაზი, აგრესია. ამ მხრივ სოციალური ქსელი, რა თქმა უნდა, აჭრელებულია. აქ დიდი გავლენა აქვთ ე.წ. ბოტებს, რომლებიც ამას ტირაჟირებენ, ავრცელებენ, რომ მასობრივად მოხდეს ნეგატიური განწყობის შექმნა, ფონის შექმნა, ​რამდენად ცუდად ვართ, როდესაც ყოველდღიურობაში შეიძლება ბევრად უფრო მეტი პოზიტივი იყოს, ბევრად უფრო მარტივი იყოს კარგი ინფორმაციის დანახვა, კარგი განცდების დაჭერა.“

ნინო კერესელიძემ აღნიშნა, რომ ადამიანების ნაწილი ნეგატივზეა კონცენტრირებული:

„ნეგატივზე, რა თქმა უნდა, ბევრი ადამიანი კონცენტრირდება, იმ მხრივ, რომ უკვე დაისწავლა ადამიანმა, რომ ჯერ ​ნეგატიური უნდა მოისმინოს, ჯერ მასთან იყოს კონტაქტში, იწუწუნოს, შექმნას ისეთი ფონი, რომ ძალიან ცუდად არის. ხშირ შემთხვევაში ეს, სამწუხაროდ, გახდა ცნობადობის ძალიან კარგი საშუალება და კარგი მექანიზმი. რაც უფრო მეტს ვიწუწუნებ, მით უფრო მეტად მომაქცევენ ყურადღებას. აღარ ვუკვირდები მე რას ვქმნი, რა ფონი იქმნება, რა აურა იქმნება ჩემ გარშემო.“

​წუწუნი ყველაზე არაეკოლოგიური გათავისუფლებაა ნეგატივისგან. როდესაც წუწუნაა ადამიანი და როდესაც ნეგატიური განწყობის მქონეა, თავის სივრცეს მოიცავს, რა თქმა უნდა, ის თავისუფლდება, მასში ხდება ცვლილებები. მნიშვნელოვანია, რომ ეს ყველაფერი მოხდეს ეკოლოგიურად, თუნდაც ხატვით, წერით, ვარჯიშით და არა ჩემი გაბრაზების თქვენზე გადმოტანით,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნინო კერესელიძემ საპატრიარქოს ტელევიზიის გადაცემაში „განთიადი“ ისაუბრა.

წყარო: ​„განთიადი“

წაიკითხეთ სრულად