Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მოზარდებში აგრესიას განაპირობებს სიყვარულის, ზრუნვის და უფროსებთან ურთიერთობის დეფიციტი,“ - მარიამ წიკლაური

„მოზარდებში აგრესიას განაპირობებს სიყვარულის, ზრუნვის და უფროსებთან ურთიერთობის დეფიციტი,“ - მარიამ წიკლაური

პოეტმა მარიამ წიკლაურმა მოზარდებში აგრესიის მომძლავრების პრობლემასა და მის გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა. მისი თქმით, ბავშვები გამუდმებით აგრესიას უყურებენ, რის გამოც თავადაც მსგავს ქცევას ავლენენ:

„ის, რაც ინთხევა, გადმოდის, გაუთავებელი, ერთმანეთისადმი შეურაცხმყოფელი საუბარი, ბავშვს შეუძლია დაინახოს, რომ გალანძღონ, ელემენტარულად საუბარი არ აცალონ ერთმანეთს. ​ეს გაუთავებელი ლანძღვა, აგრესია, რა თქმა უნდა, ძალიან ცუდია. შეიძლება ყველაფრის ჩვენება ეკრანიდან?! ბავშვი გამუდმებით უყურებს მკვლელობას, სისხლს, გლეჯვას. სულ პატარა ბავშვებისთვის ისეთ რაღაცებს ამზადებენ, მე არ ვიცი ვის ტვინში იხარშება ეს. კაცობრიობა არასწორი გზით რომ მიდის, ამას ვიტყვი.“

მარიამ წიკლაურმა აღნიშნა, რომ მოზარდებში აგრესიის განმაპირობებელი მთავარი მიზეზი ზრუნვის და სიყვარულის დეფიციტია:

„მერე უკვე გვიკვირს,​ რატომ არიან ეს ბავშვები აგრესიულები. მოზარდებში აგრესიას რა განაპირობებს? ამას განაპირობებს სწორედ დეფიციტი სიყვარულის, ზრუნვის და უფროსებთან ურთიერთობის. თუ ბავშვს გამოვაცალეთ მშობლები, გავუშვით სხვაგან პურის ფულის საშოვნელად, თუ ტელეეკრანიდან მარტო აგრესია ვაყურებინეთ, თუ არავინ ამ ადამიანებს არ დაელაპარაკა, თუ მათ საყრდენი არ იპოვეს, ამას თუ ვერაფერს მოვახერხებთ, რა გამოვიდა მაშინ?!“

„ხომ გაგვიგონია, რომ განსაკუთრებით კულტურულ, ზნეობრივ ადამიანზე იტყოდნენ, მეცხრამეტე საუკუნის კაციაო. ​ჩვენ რა რეალობაში ვართ? ათასწლეული გარდატყდა ჩვენზე. ეს, რა თქმა უნდა, სრულიად ახალ ადამიანურ მენტალიტეტს აყალიბებს, სრულიად ახალ ინტელექტუალურ სვლებს, ახალ კავშირებს. ჩვენ ვერ ვართ ამისთვის მზად. ვერც ახალგაზრდებს განვაწყობთ საამისოდ, რომ სწორად, ადვილად იპოვონ გზა. ისინი თავიანთ გზებს ეძებენ და ხშირად ჩვენზე ბევრად უკეთესად, მაგრამ ყველა ერთნაირი არ არის. დიდი დანაკარგებით მივდივართ წინ, ან საერთოდ ვერ მივდივართ წინ,“ - აღნიშნულ საკითხზე მარიამ წიკლაურმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „შემდეგი გაჩერება“ ისაუბრა.

წყარო:​ „შემდეგი გაჩერება“

წაიკითხეთ სრულად