Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ არის კანზე გამონაყარი ტემპერატურის გარეშე, ეს ნიშნავს არაინფექციურ გამონაყარს, უმრავლეს შემთხვევაში ეს არის ალერგიული,“ - ივანე ჩხაიძე

„თუ არის კანზე გამონაყარი ტემპერატურის გარეშე, ეს ნიშნავს არაინფექციურ გამონაყარს, უმრავლეს შემთხვევაში ეს არის ალერგიული,“ - ივანე ჩხაიძე

პედიატრმა ივანე ჩხაიძემ ბავშვებში გავრცელებული კანის გამონაყარის ტიპების შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ პედიატრები გამონაყარის მიზეზების დადგენისას მარტივ ტესტს ეყრდნობიან:

„ჩვენ გვაქვს ძალიან მარტივი ტესტი: თუ არის კანის დაავადება და ტემპერატურა, ეს არის ინფექციური დაავადება. ​თუ არის კანზე გამონაყარი ტემპერატურის გარეშე, ეს ნიშნავს არაინფექციურ გამონაყარს, უმრავლეს შემთხვევაში ეს არის ალერგიული. პირველი კითხვა, რომელსაც ყველა პედიატრი დასვამს, როდესაც მასთან მოვა ბავშვი კანზე გამონაყარით, არის შემდეგი: ჰქონდა თუ არა ტემპერატურა, თუნდაც წინა პერიოდში, წინა რამდენიმე დღის განმავლობაში?“

ივანე ჩხაიძის თქმით, ანტიბიოტიკი მალამოს გამოყენება გამონაყარის დროს ექიმის რეკომენდაციის გარეშე შეცდომაა:

„ვაშავებთ იმ კუთხით, რომ ძალიან ცოტაა გამონაყარი, რომლის დროს ანტიბიოტიკის მალამო შეიძლება იყოს ეფექტიანი. ასე რომ, ვცადოთ და მოდი, წავუსვა, უმრავლეს შემთხვევაში იქნება არასწორი ჩარევა. ის დრო, როდესაც თქვენ ამ გამონაყარს ყურადღება უნდა მიაქციოთ ან ექიმს უნდა აჩვენოთ, იკარგება. არანაირად ეს არჩევანი, რომ გამონაყარია, არ ვიცი რა არის და სანამ ექიმს ვაჩვენებ, ანტიბიოტიკი წავუსვა, არ იქნება სწორი.“

ივანე ჩხაიძემ მშობლებს ურჩია მრავლობითი ჩირქოვანი გამონაყარის ქონის შემთხვევაში ​ბავშვი აუცილებლად აჩვენონ ექიმს:

„როდის უნდა მიმართოს მშობელმა ექიმს გამონაყართან დაკავშირებით? ამ კითხვაზე პასუხი არის სწორედ ჩირქოვანი გამონაყარი. თუ ჩირქოვანი გამონაყარია და თან მრავლობითი, გვაქვს 10-ზე მეტი გამონაყარი, აუცილებლად უნდა ნახოს ეს პაციენტი ექიმმა. ლოკალური ჩირქოვანი ინფექცია შეიძლება გახდეს სხვა სისტემური ინფექციის წყარო.“

ივანე ჩხაიძემ იმპეტიგოს შესახებაც ისაუბრა, რომელიც​ ბავშვის იზოლირებას და სრულფასოვან მკურნალობას საჭიროებს:

„იმპეტიგო არის ჩირქოვანი, ბაქტერიული, სტაფილოკოკური ან სტრეპტოკოკური ბუნების გამონაყარი. ეს არის ჩირქოვანი, მოთეთრო-მოყვითალო ფერის წერტილებით დაფარული კანის დიდი ან მცირე უბანი. ის გადამდებია. ბაღში ამის მაღალი რისკია. სწორია ასეთი ბავშვის იზოლირება, მაქსიმალურად მორიდება პირდაპირ ხელით შეხებისგან. ეს არ არის ალერგიული გამონაყარი. ამ შემთხვევაში ჩვენ ფრთხილად უნდა ვიყოთ. მკურნალობა აუცილებლად ბოლომდე უნდა მივიყვანოთ.“

„წინწკლების მსგავსი გამონაყარი არის ნასიცხი. ალერგიული გამონაყარი უფრო წითელი ლაქის მსგავსია და არა ასეთი წინწკლების. ზოგჯერ დედა გამონაყარის დანახვისას ფიქრობს, ხომ არ არის მისი რძე ალერგიული. ამას ისეთი ნაბიჯები მოსდევს ხოლმე, როგორიც არის ხელოვნურ კვებაზე გადაყვანა, ეს არის ძალიან ცუდი. პირიქით, თუ თქვენ გყავთ ბავშვი ბუნებრივ კვებაზე, უნდა ჩათვალოთ, რომ ეს არის იდეალური კვება, სადაც როგორც ალერგიის, ასევე კანის ინფექციის მაჩვენებელი არის საერთოდ დაბალი, მინიმალური,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ​ივანე ჩხაიძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ - ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„სხვა შუადღე“

წაიკითხეთ სრულად