Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მაქსიმალურად უნდა მოვერიდოთ ყურის ჩხირის გამოყენებას ბავშვებში,“ - პედიატრი თემურ მიქელაძე

„მაქსიმალურად უნდა მოვერიდოთ ყურის ჩხირის გამოყენებას ბავშვებში,“ - პედიატრი თემურ მიქელაძე

პედიატრმა თემურ მიქელაძემ ბავშვებში ყურის ანთებითი დაავადებების გამომწვევი მიზეზებისა და იმ გართულებების შესახებ ისაუბრა, რომლებსაც ხშირად მშობლების უნებლიე შეცდომები იწვევს:

„ყურის ანთება შეიძლება იყოს როგორც ​ვირუსული ეტიოლოგიის, ასევე ბაქტერიული და სოკოვანი ეტიოლოგიის. ის, პირველ რიგში, უკავშირდება იმ ანატომიურ-ფიზიოლოგიურ თავისებურებებს, რაც ადრეული ასაკის ბავშვებს გააჩნიათ. მათ გარეთა სასმენ მილში უფრო ნაკლებად აქვთ განვითარებული ხრტილოვანი და კანქვეშა ქსოვილი, რის გამოც აქ არ არის დამცველობითი ჯირკვლები, არ არის თმიანი საფარველი. შესაბამისად, ვერ ხდება მიკრობების გამოდენა. შუა ყურში არის ევსტახის მილი. დიდი რაოდენობით არის მომარაგებული სისხლძარღვებით ეს მილი ადრეული ასაკის ბავშვებში, შესაბამისად სხვადასხვა ვირუსული ინფექციების ან თანდართული ბაქტერიული ინფექციების დროს მეტი ალბათობაა შუა ყურის ოტიტის განვითარების. ხშირად არის დაფის აპკის ანთება. ექიმმა უნდა განაცალკევოს, ყურის ტკივილი გვაქვს თუ ანთება.“

​თემურ მიქელაძის თქმით, ყურის სხვადასხვა დაავადების გამომწვევად ზოგჯერ, შესაძლოა, არახელსაყრელი გარემო პირობებიც იქცეს:

„გარეთა სასმენ მილში ისედაც მდებარეობს სხვადასხვა პირობით პათოგენური ფლორა. საკმარისია რაღაც არახელსაყრელი პირობები, მაგალითად, ზედმეტი ტენიანობა, სიმშრალე, ამ დროს დამცველობითი ფუნქცია ქვეითდება. ძალიან ხშირად ბავშვები სხვადასხვა ჩხირით იზიანებენ ყურს. მშობლებს ჩვენ ყოველთვის რეკომენდაციას ვაძლევთ, რომ მაქსიმალურად შევზღუდოთ ყურის საწმენდი ჩხირების გამოყენება. სასურველია გამოვიყენოთ ისეთი ჩხირი, რომელსაც აქვს თავისი დამცველი ზედაპირი, ანუ ის არ შედის უშუალოდ ღრმად, მხოლოდ ზედაპირულად უნდა დავამუშაოთ. როგორც მოგეხსენებათ, გოგირდი არის დამცველობითი და ის ამ გოგირდით იშორებს მიკრობებს. ზედმეტი ჩხირების გამოყენებით ჩვენ შეიძლება გამოვიწვიოთ გოგირდის საცობი და თვითონ საცობმა შეუწყოს ხელი მეორადად ბაქტერიული ინფექციის გავრცელებას. სწორედ ამ დროს ვითარდება ხოლმე სოკოვანი გარეთა ოტიტები, ბაქტერიული გარეთა ოტიტები. სწორედ ამიტომ, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, მაქსიმალურად უნდა მოვერიდოთ ყურის ჩხირის გამოყენებას ბავშვებში.“

„მშობლები საკმაოდ ხშირად აწვეთებენ თვითნებურად სხვადასხვა ტკივილგამაყუჩებელ საშუალებას. ამ დროს ექიმს არ აქვს დიფერენცირებული, შესაძლოა, ჩვენ გვქონდეს შუა ყურის ანთება. ამ დროს შეიძლება მოხდეს დაფის აპკის გახსნა. ამ ტკივილგამაყუჩებლებმა, ​შესაძლოა, გამოიწვიოს დაავადების გართულება.ჩვენ რეკომენდაციას ვაძლევთ, რომ ექიმთან მისვლამდე ასაკობრივი დოზის გათვალისწინებით მიიღონ პეროლარული მოქმედების ტკივილგამაყუჩებლები, როგორიცაა იბუპროფენი და შემდგომ მიმართონ ექიმს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე თემურ მიქელაძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „დღის შოუ“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დღის შოუ“

წაიკითხეთ სრულად