როგორ გამოიხატება ბრტყელტერფიანობა ბავშვებში, იწვევს თუ რაიმე სახის გართულებებს და როგორია მისი მკურნალობის მეთოდები. ამ თემებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა თსსუ-ის გივი ჟვანიას სახელობის პედიატრიის აკადემიური კლინიკის ორთოპედ-ტრავმატოლოგიის მიმართულების ხელმძღვანელი რომეო ვარდიაშვილი.
- ბატონო რომეო, თავდაპირველად რომ განვმარტოთ, რა არის ბრტყელტერფიანობა და რამდენად არის დამოკიდებული გენეტიკურ განწყობაზე?
- ბრტყელტერფიანობა (Pes Planus) საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული პათოლოგიაა ბავშვთა ასაკში. ბრტყელი ტერფი არის თანდაყოლილი ან შეძენილი დეფორმაცია, რომელიც ტერფის თაღის სრულ ან ნაწილობრივ არარსებობაში გამოიხატება. ტერფის თაღი ჩამოყალიბებას 3-4 წლის ასაკში იწყებს, ასე რომ, ყველა ბავშვს 3 წლამდე, რბილი ანუ დრეკადი ტერფი აქვს, რაც ნორმას შეესაბამება. თაღების სრული ფორმიერება კი 9-10 წლის ასაკში სრულდება.
თანდაყოლილი ბრტყელტერფიანობა გულისხმობს გენეტიკურ ანუ მემკვიდრეობით განწყობას - ამ დროს ბავშვი ტერფის კუნთების და მყესიოგოვანი აპარატის თანდაყოლილი საერთო სისუსტით გამოირჩევა.
- როგორ გამოიხატება ის ბავშვებში და რა სიმპტომები ახასიათებს?
- ბრტყელტერფიანობის დროს ყურადღებას იპყრობს ჩივილები:
- ადვილად დაღლა;
- ტკივილი ტერფის და კოჭ-წვივის სახსარში;
- ტკივილი დიდი ხნით სიარულის და დგომის დროს;
- დღის ბოლოს ტერფების შეშუპება;
- ტერფები დაგრძელებულია;
- თითები დეფორმირებული;
- როგორი ტიპის ფეხსაცმელი უნდა ახმარონ ბავშვებს?
- ბავშვის ასაკობრივ ზრდასთან ერთად ხდება შესაბამისი ფეხსაცმლის გამოყენება, მაგალითად, 1 წლამდე ბავშვებში გამოიყენება რბილი, დრეკადი, ე.წ. „ბუტაფორია“, ხოლო 3 წლამდე ბავშვებში - რბილი ტყავისგან შეკერილი. მყარი და მაღალყელიანი ქუსლის მქონე ორთოპედიული ფეხსაცმელი გარკვეულ ასაკამდე.
გაითვალისწინეთ, ფეხსაცმელი არ უნდა იყოს ვიწრო ან ზედმეტად ფართე.
- რა შეიძლება გამოიწვიოს ბრტყელტერფიანობამ პატარებში?
- ძირითადი სიმპტომები თავს იჩენს იუვენილურ (ახალგაზრდულ) და მოზრდილ ასაკში, რომლის ძირითად გამოხატულებას ფიზიკური აქტივობის და შრომისუნარიანობის დარღვევა წარმოადგენს. სიარულის მანერის შეცვლა, ასევე აღსანიშნავია წონაში მატება. იუვენილური ოსტეოქონდროპათიები, როგორებიც არის - შინცის, შლატერის და პერტესის დაავადებები, ხერხემლის სხვადასხვა დეფორმაცია (სქოლიოზი).
- მშობელმა რა უნდა გააკეთოს ბრტყელტერფიანობის თავიდან ასარიდებლად?
- მშობლებო! იყავით ყურადღებით, დროულად განახორციელეთ გეგმიური ვიზიტი ბავშვთა ორთოპედთან, რომლის ინტერვალიც მშობიარობიდან 1-3 თვის ასაკში მერყეობს.
ზემოთ ჩამოთვლილი ჩივილებიდან გამომდინარე:
- დაათვალიერეთ თქვენი შვილი შიშველ მდგომარეობაში;
- გამოვლენილი ასიმეტრიის და დეფორმაციის შემთხვევაში დროულად მიმართეთ ბავშვთა ორთოპედს;
- სწორად შეარჩიეთ ფეხსაცმელი;
- განახორციელეთ სახლის პირობებში სპეციალური ვარჯიშები ტერფების კუნთების და მყესიოგოვანი აპარატის გასამაგრებლად - თითის წვერებზე და ტერფების გარეთა ზედაპირით სიარული, იარეთ ქუსლებით, მოხარეთ და გაშალეთ ტერფის თითები, ფეხის გულით ატრიალეთ პატარა ბურთი. კარგია ფეხშიშველი სიარული არათანაბარ ზედაპირებზე, როგორებიც არის: ქვიშა, ბალახი, ზღვის პირას, ქვები.
- როგორ მიმდინარეობს ბრტყელტერფიანობის მკურნალობა?
- არსებობს მკურნალობის ორი მიმართულება: კონსერვატიული და ოპერაციული, რომლის მიზანია ტერფის დეფორმაციის შეჩერება და არსებული ცვლილებების მაქსიმალური კორექცია.
კონსერვატიული მკურნალობის დაწყებამდე რეკომენდებულია პაციენტის ბრტყელტერფიანობის ფორმისა და ხარისხის შეფასება და დიაგნოსტიკა: ინსტრუმენტული კვლევებიდან, რენტგენოლოგიური, პედოსკანირება, პლანტოგრაფია, კომპიუტერული კვლევა CT-დატვირთვით. მათი დახმარებით ინიშნება ინდივიდუალური სამკურნალო ან საპროფილაქტიკო ღაბაშები-სუპინატორები ან პრონატორები, რომელიც ხელს უშლის დეფორმაციის პროგრესირებას. მკურნალობის პროცესში აქტიურად ერთვება სამკურნალო ვარჯიშები, ფიზიოთერაფია, ზღვის მარილის აბაზანები (ჰიდრომასაჟი).
ოპერაციული მკურნალობა გამოიყენება კონსერვატიული მკურნალობის უშედეგობის ან მკვეთრი დეფორმაციის ხარისხის შემთხვევაში. ოპერაცია მოიცავს ბრტყელტერფიანობის კორექციის მიზნით, მყეს-იოგოვანი აპარატის და ტერფის გარკვეული ძვლის ოსტეოტომიას ძვლოვანი ტრანსპლანტაციით. კორექციის სწრაფ მეთოდს წარმოადგენს სახსრის იმპლანტაცია ჭანჭიკის გამოყენებით.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
წაიკითხეთ სრულად
