Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მოიცადე, მოვიდეს მამა!“ - რატომ არ უნდა დავემუქროთ შვილებს მამის სახლში დაბრუნებით?

„მოიცადე, მოვიდეს მამა!“ - რატომ არ უნდა დავემუქროთ შვილებს მამის სახლში დაბრუნებით?

დედები ხშირად იყენებენ გამოთქმას: „მოიცადე, მოვიდეს მამა!“ ისინი ამ ცნობილ ფრაზას ბავშვების დასაშინებლად ამბობენ, რათა ბავშვებმა არასასურველი ქცევისგან თავი შეიკავონ. მამის მოსვლით ბავშვის დაშინება ტრადიციული „ხრიკია,“ რომლის გამოყენება თანამედროვე დედებმა უნდა შეწყვიტონ.

მამა ბავშვის თვალში ცუდ ადამიანად წარმოჩინდება

როდესაც დედები შვილის დასაშინებლად ამბობენ: „მოიცადე, მამა მოვიდეს!“ ისინი ბავშვს მამის ნეგატიურ ხატს უყალიბებენ. მამა ცუდი ადამიანის როლშია გამოყვანილი. ეს ბავშვისა და მშობლის ურთიერთობაზე უარყოფითად აისახება. სახლში მოსული მამა იძულებული ხდება ბავშვის ნეგატიურ ქცევებს „გაუმკლავდეს,“ რაც შვილებთან ურთიერთობას აზიანებს.

ბავშვს მამის მიმართ შიში უჩნდება

მსგავსი ფრაზების ხშირად მოსმენა ბავშვს მამის მიმართ შიშის გრძნობას უნერგავს. ბავშვს არცერთი მშობლის არ უნდა ეშინოდეს. როდესაც თქვენ მას ეუბნებით, რომ მამა სახლში მოვა და მას პრობლემები შეექმნება, ის აცნობიერებს, რომ პრობლემებს მამისგან უნდა ელოდოს, რაც ბავშვში მშობლისადმი შიშის გრძნობას აჩენს. მსგავსი ფრაზები ბავშვს მთელი დღის განმავლობაში შფოთვაში ამყოფებს. თუ ბავშვი დილით დედისთვის მიუღებელ ქცევას გამოავლენს, ის საღამომდე შიშით ელის მამის მოსვლას და როგორც კი მამა კარს შემოაღებს, ბავშვის შიში პიკს აღწევს. ეს მის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე ნეგატიურად ზემოქმედებს.

დედა ბავშვის თვალში სუსტად გამოიყურება

როდესაც დედა ბავშვს მამის მოსვლით ემუქრება, ის ამით მას უმტკიცებს, რომ თავად არ აქვს უნარი შვილი სწორად აღზარდოს და ის დისციპლინას აზიაროს. დედა მთლიანად მამაზეა დამოკიდებული, რომელიც სახლში დაბრუნებისას არსებულ ვითარებას მარტო უნდა გაუმკლავდეს. ეს ბავშვის თვალში დედას სუსტ ადამიანად წარმოაჩენს.

მამის მოსვლით დამუქრება ბავშვს აფიქრებინებს, რომ მას დედასთან ერთად ყოფნისას ყველაფრის გაკეთების უფლება აქვს, რადგან დისციპლინისა და წესრიგის დამყარებაზე პასუხისმგებელი მხოლოდ მამაა.

გირჩევთ ბავშვებს არასდროს დაემუქროთ „მამის სახლში დაბრუნებით,“ რადგან ეს დისციპლინის დამყარებაში ნაკლებად დაგეხმარებათ და ბავშვის ფსიქიკაზეც ნეგატიურად აისახება.

წყარო:​ Moms.com

წაიკითხეთ სრულად