Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ დავიცვათ ბავშვი ფანჯრიდან გადმოვარდნისგან?

როგორ დავიცვათ ბავშვი ფანჯრიდან გადმოვარდნისგან?

​​მშობლები სახლში უსაფრთხოების წესებს განსაკუთრებით იცავენ. ისინი ყველა კუთხეს და ოთახს მაქსიმალურად უსაფრთხოს ხდიან. მიუხედავად ამისა, ბევრ მათგანს ავიწყდება, რომ პატარებისთვის ყველაზე სახიფათო შეიძლება იყოს ფანჯარა.

ბავშვების 25 %, რომელიც ფანჯრიდან ვარდება საავადმყოფოში მკურნალობას საჭიროებს, მათი უმრავლესობა კი ტრავმირებული რჩება. ფანჯრიდან გადავარდნა მხოლოდ იმ ბავშვებისთვის არ არის საფრთხე, რომლებიც მაღალ სართულებზე ცხოვრობენ. უმეტესად ფანჯრიდან ის ბავშვები ვარდებიან, რომლებიც უფრო დაბალ სართულებზე ცხოვრობენ. შემთხვევების უმრავლესობა 2-3 წლის ბავშვებში ხდება. როგორც წესი, ამ დროს ახლოს არიან უფროსებიც, რომლებიც საფრთხის მასშტაბებს ვერ აცნობიერებენ, ვიდრე ძალიან გვიანი არ არის.

​ბავშვის ფანჯრიდან გადავარდნის თავიდან აცილება პრევენციული ღონისძიებების გატარებით სავსებით შესაძლებელია. ჩვენს სტატიაში მნიშვნელოვან რეკომენდაციებს შემოგთავაზებთ, რომელთა დახმარებით შვილების უსაფრთხოებაზე ზრუნვას უკეთ შეძლებთ.

  • ფანჯრები საგულდაგულოდ ჩაკეტეთ, როდესაც მათი გაღების საჭიროება არ არსებობს

ფანჯრებს ყველაზე ხშირად ​ზაფხულში ან გაზაფხულზე ვაღებთ. ამ პერიოდში ბავშვის უსაფრთხოების მიზნით ფანჯრის დაკეტვა მშობლებს ხშირად ავიწყდებათ. ისინი უსაფრთხოების სხვა ზომებზე მეტად არიან გადართულები. თუ ფანჯრის გაღება აუცილებელი არ არის, ის საგულდაგულოდ ჩაკეტეთ. არასდროს გახვიდეთ ოთახიდან, თუ ფანჯარა ღიაა.

  • ნუ იფიქრებთ, რომ მწერებისგან დამცავი ბადე ბავშვს გადავარდნისგან დაიცავს

მწერებისგან დამცავი ბადე ნამდვილად დაგეხმარებათ სახლის შიდა სივრცის მწერების თავდასხმისგან დაცვაში, თუმცა ის ნამდვილად ვერ შეძლებს ​ბავშვის შეკავებას, თუ ის ფანჯარაზე ავა. თუ ღია ფანჯარასთან ბავშვის დატოვება გაშინებთ და გაცნობიერებული გაქვთ საფრთხე, რომელიც მას მოელის, იგივე დამოკიდებულება შეინარჩუნეთ მაშინაც, როდესაც ფანჯარა ღიაა, მაგრამ მწერების ბადე გაქვთ გაკრული. ეს უსაფრთხოების გარანტიას საერთოდ არ იძლევა.

  • ფანჯრებს დამცავი დარაბები ან გისოსები დაუყენეთ

მსგავსი მოწყობილობების გამოყენება ბავშვს ფანჯრიდან გადავარდნისგან მაქსიმალურად დაიცავს. ორივე მოწყობილობა ბავშვისთვის არ ტოვებს ისეთ სივრცეს, რომელშიც ის თავისუფლად გაეტევა. შეგიძლიათ, სპეციალური ფანჯრის ჩამკეტიც შეიძინოთ, რომელიც ბავშვს არ მისცემს შესაძლებლობას, რომ ფანჯარა სრულად გააღოს.

  • შეიძინეთ ორგანყოფილებიანი ფანჯრები

​უსაფრთხოების მიზნით, გირჩევთ ისეთი ფანჯრები დაამონტაჟოთ, რომლის ზედა და ქვედა ნაწილი ერთნაირად გადაადგილდება, მათი ჩამოწევაც შეიძლება და აწევაც. ოთახის განიავებისას ზედა ჩარჩო ჩამოსწიეთ, რომელსაც ბავშვი ვერ მისწვდება. ეს მას საფრთხისგან მაქსიმალურად დააზღვევს.

  • ფანჯრის წინ სივრცე გაათავისუფლეთ

მოტორული უნარების განვითარების საწყის ეტაპზე ბავშვები მაქსიმალურად ცდილობენ სიმაღლეებზე ცოცვას. ბავშვები მოულოდნელობებით არიან სავსე. ისინი სწაფად გადაადგილდებიან და იმის წინასწარმეტყველება, თუ რას გააკეთებს ​ბავშვი მეორე წამს, შეუძლებელია. თუ ფანჯარასთან ტუმბოს, მაგიდას ან სკამს დადგამთ, დიდია იმის ალბათობა, რომ ბავშვმა მათზე აცოცება სცადოს, რაც უდიდეს საფრთხეს შეიცავს. ყოველთვის მზად უნდა იყოთ ბავშვის მოულოდნელი გადაწყვეტილებებისთვის და უსაფრთხოების ზომები მაქსიმალურად უნდა დაიცვათ.

მშობლებო, მხოლოდ საკუთარი თავის და ყურადღების იმედად არ უნდა იყოთ. ყველაფერი უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ თავად ფანჯარა და მისი მიმდებარე მონაკვეთი მაქსიმალურად უსაფრთხო სივრცედ იქცეს.

მომზადებულია ​rightasrain.uwmedicine.org - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად