Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

მონტესორის სიჩუმის თამაში, რომელიც ბავშვს სიმშვიდის შენარჩუნებაში ეხმარება და მოთმინებას ასწავლის

მონტესორის სიჩუმის თამაში, რომელიც ბავშვს სიმშვიდის შენარჩუნებაში ეხმარება და მოთმინებას ასწავლის

ბავშვის ერთ საგანზე კონცენტრირება და მისი ყურადღების კონკრეტულ დეტალებზე მიპყრობა ძალიან რთულია. უძრავად ყოფნა ბავშვისთვის თითქმის წამების ტოლფასია. სიმშვიდის შენარჩუნება ისეთი ჩვევაა, რომლის დასწავლა შესაძლებელია. ამისთვის ერთ-ერთი საუკეთესო გზა მონტესორის სიჩუმის თამაშია.

თამაში საკმაოდ მარტივია და ის დროის გარკვეულ მონაკვეთებში მონაწილეების ჩუმად ყოფნას ითვალისწინებს. მისი თამაში შესაძლებელია, როგორც ინდივიდუალურად, ასევე ჯგუფებშიც. ბავშვები სკამებზე ან იატაკზე წრეზე უნდა დავსვათ. მცირეწლოვან ბავშვებში 30 წამიც საკმარისია, ხოლო შედარებით ზრდასრულ ბავშვებს 5 წუთის განმავლობაში შეუძლიათ დუმილის შენარჩუნება.

ბავშვებს უნდა უთხრათ, რომ თამაშის მიზანს სიჩუმეში გარკვეული ხმების გაგონება წარმოადგენს. თამაშის დაწყებისა და დასრულების ნიშნად შეგიძლიათ ზარი დარეკოთ ან ქსილოფონის ხმა გამოიყენოთ. ზოგიერთები პატარა ანთებულ სანთელსაც იყენებენ, რომელსაც ბავშვი თამაშის დასრულების შემდეგ აქრობს. ძალიან კარგია ქვიშის საათის გამოყენებაც.

მას შემდეგ რაც სიჩუმისთვის განკუთვნილი თამაშის დრო ამოიწურება, ბავშვებს უნდა ჰკითხოთ, რისი ხმა გაიგონეს სიჩუმეში. რაც უფრო მრავალფეროვანი იქნება ბავშვების მიერ მოსმენილი ხმები, მით უფრო დაინტერესდებიან ისინი თამაშით.

მნიშვნელოვანია,რომ აქტივობა არ დაუკავშიროთ დასჯას და ბავშვის ცუდ ქცევას, რათა მისთვის ის ნეგატიურ განცდებთან არ იყოს ასოცირებული.

მონტესორის სიჩუმის თამაში აპრობირებული მეთოდია ბავშვების გარკვეული ხნით დასამშვიდებლად. საინტერესო თამაშისთვის შემდეგი რეკომენდაციები გაითვალისწინეთ:

  • ლენტზე რამოდენიმე ზარი ჩამოკიდეთ. ბავშვებს ლენტის ორივე ბოლოზე ხელი მოაკიდებინეთ და დაავალეთ ისე იმოძრაონ, რომ ზარებმა ხმა არ გამოსცენ.
  • შეგიძლიათ ბავშვს თვალი აუხვიოთ, შემდეგ კი რაიმე საგანი იატაკზე დააგდოთ. ბავშვმა უნდა გამოიცნოს, საიდან ჩამოვარდა საგანი და რა ნივთი დაეცა იატაკზე.
  • მცირეწლოვან ბავშვებთან გამოიყენეთ ჩურჩულის მეთოდი. ბაღში მასწავლებელს შეუძლია ბავშვის სახელი ჩურჩულით წარმოთქვას. ბავშვი მასწავლებელთან მივა, მასწავლებელი კი მას ყურში ჩურჩულით შეაქებს იმისთვის, რომ მისი დაძახება გაიგონა. ეს ბავშვს საკუთარი სახელის გაგონებისას ყურადღების გამახვილებას ასწავლის.

ეს მარტივი თამაში ბავშვს შემდეგ სარგებელს მოუტანს:

1. ბავშვი მიზანზე ფოკუსირებას სწავლობს.

2. ბავშვი მოთმინების უნარს გამოიმუშავებს.

3. ბავშვი მშვიდი და კონცენტრირებული ხდება.

4. ბავშვი ფრთხილად სიარულს სწავლობს.

5. ბავშვი სიჩუმისა და სიმშვიდის წუთებით ტკბება.

6. ჯგუფური თამაშისას ბავშვი გუნდურ მუშაობას სწავლობს.

7. ბავშვი ყურადღებით მოსმენას სწავლობს.

8. ბავშვი საკუთარ თავს უკეთ ეცნობა.

9. ბავშვი დეტალების შემჩნევას სწავლობს.

10. ბავშვის შეგრძნებები უფრო მკვეთრი ხდება.

მონტესორის სიჩუმის თამაში ბავშვს თვითდისციპლინის უნარებს უვითარებს და პიროვნულ განვითარებაშიც უწყობს ხელს.

წყარო:​ youaremom.com

წაიკითხეთ სრულად