Baby Bag

​რას ნიშნავს ბავშვისთვის ჩახუტება და რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს პატარაზე მისმა ნაკლებობამ?

​რას ნიშნავს ბავშვისთვის ჩახუტება და რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს პატარაზე მისმა ნაკლებობამ?

რას ნიშნავს ბავშვისთვის ჩახუტება და რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს პატარაზე მისმა ნაკლებობამ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ლელი ყიფიანი.

- ქალბატონო ლელი, რას ნიშნავს პატარებისთვის ჩახუტება?

- ადამიანები სამყაროს აღიქვამენ 5 გრძნობის ორგანოს მეშვეობით, როგორებიცაა: მხედველობა, სმენა, გემო, ტაქტილური შეხება და ყნოსვა. ფიზიკური შეხება წარმოადგენს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან კომპონენტს, რომელიც ხელს უწყობს გარე სამყაროსთან ურთიერთობას. მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანები საკუთარ მდგომარეობას სიტყვებით გადმოვცემთ, შეხებით ვაწვდით სხვა ადამიანებს ინფორმაციას საკუთარი ემოციებისა და განწყობის შესახებ. მუცლად ყოფნის პერიოდშიც კი ნაყოფს ესმის დედის ხმა და შეხებაზე რეაგირებს მოძრაობით. როდესაც არის ემოციური კონტაქტი, ბავშვი უფრო მშვიდი იბადება. რა თქმა უნდა, ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია იმ საჭიროებების დაკმაყოფილება, როგორებიცაა: ჭამა, ჩაცმა, განათლების მიცემა და სხვა, თუმცა გაცილებით მნიშვნელოვანია ბავშვის ემოციურ განვითარებაზე ზრუნვა. მან უნდა იგრძნოს, რომ უყვართ.

ჩახუტება - ეს არის ფიზიკური სიახლოვის ფორმა, რომლის მეშვეობითაც ადამიანები ერთმანეთის მიმართ გამოხატავენ დადებით ემოციებს - სიყვარულს და სითბოს, ეს სჭირდება, როგორც ბავშვს, ისე ზრდასრულ ადამიანს იმისათვის, რომ თავი იგრძნოს კომფორტულად, მშვიდად და ჰქონდეს პოზიტიური განწყობა.
ჩახუტება გავლენას ახდენს ადამიანის ფიზიკურ და ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე.
ჩახუტების დროს აქტიურდება თავის ტვინის ქერქქვეშა სტრუქტურები. ხდება ოქსიტოცინის და დოფამინის გამოყოფა, რომელიც პასუხისმგებელია ემოციურ და ფიზიკურ მდგომარეობაზე, შესაბამისად, მცირდება ტკივილის, სტრესის და შფოთვის დონე. ამ დროს სტაბილურდება გულ-სისხლძარღვთა და სასუნთქი სისტემის მუშაობა.
​ბავშვები, რომლებიც იზრდებიან თბილ და მშვიდ გარემოში, სადაც ერთმანეთს ეფერებიან, ეხუტებიან, გამოხატავენ სიყვარულს, უფრო მეტად ემპათიურები არიან, აქვთ მაღალი თვითშეფასება, უადვილდებათ განცდებთან და სტრესთან გამკლავება, შეუძლიათ საკუთარი ემოციების რეგულაცია. ჩახუტება და შეხება იწვევს უსაფრთხოების და დაცულობის განცდას, ბავშვი ფიქრობს, რომ ის მნიშვნელოვანი, სასურველი ადამიანია და უყვართ.

​- თუკი მშობელი არასდროს ეხუტება ბავშვს, რა ნეგატიური ზეგავლენა შეიძლება ჰქონდეს ამას ბავშვზე?

​- ბავშვს, რომელსაც აქვს სიყვარულის და სითბოს ნაკლებობა, უუარესდება ნერვული სისტემის მუშაობა, ორგანიზმში გამოეყოფა სტრესის ჰორმონი კორტიზოლი. თუ ბავშვს უწევს დიდი ხნის განმავლობაში ნეგატიურ ემოციებში ყოფნა, აღნიშნული ჰორმონი გავლენას ახდენს მის ფიზიკურ და ფსიქიკურ მდგომარეობაზე, ქვეითდება იმუნური სისტემა, გავლენას ახდენს მეხსიერებაზე და ვერბალურ უნარებზე. თავს გრძნობს მარტოსულად, არის ჩაკეტილი და შესაძლებელია მომავალში გაუჭირდეს ურთიერთობები ან დაკარგოს რეალობის შეგრძნება. მათ არ შეუძლიათ გასცენ სიყვარული სხვის მიმართ, არიან აგრესიულები, გაღიზიანებულები, ზრდასრულობაში შესაძლებელია, ჰქონდეთ სიცარიელის შეგრძნება ან განუვითარდეთ ადამიანების შიში, რაც შეიძლება იყოს დეპრესიის გამომწვევი მიზეზი. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ მშობლები, რაც შეიძლება ხშირად ჩაეხუტონ თავიანთ შვილებს, ყველა ბავშვისთვის მნიშვნელოვანია თბილი, მეგობრული გარემო, რომ მასზე ზრუნავდნენ და უყვარდეთ.

​- როდესაც ბავშვს უცნობები ეხუტებიან, ამ დროს როგორ უნდა დავარიგოთ, მივცეთ ჩახუტების უფლება თუ არა?
- ზრდასრულისთვისაც და ბავშვისთვისაც, რა თქმა უნდა, უსიამოვნოა უცხო ადამიანის მხრიდან ჩახუტება, განსაკუთარებით, ბავშვებში, ამ დროს, გამოიყოფა სტრესის ჰორმონი კორტიზოლი. ისედაც ჩახუტება გვსიამოვნებს ახლოებლი და ჩვენთვის ნაცნობი ადამიანისგან.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვი დაბადებიდან არის პიროვნება, რომელსაც თავისი პირადი საზღვრები თანდათან უყალიბდება,“ - ფსიქოთერაპევტი ნინო ნიბლაძე

„ბავშვი დაბადებიდან არის პიროვნება, რომელსაც თავისი პირადი საზღვრები თანდათან უყალიბდება,“ - ფსიქოთერაპევტი ნინო ნიბლაძე

ფსიქოთერაპევტი ნინო ნიბლაძე მოზარდებსა და მშობლებს შორის ურთიერთობების პრობლემებზე საუბრობს. მისი თქმით, სირთულეების გამომწვევი ხშირად მშობლების მხრიდან ჭარბი კონტროლია:

„მშობელი ცდილობს ისევ მორჩილებაში ჰყავდეს ბავშვი. მისი აზრით, მისი კონტროლის და ზედამხედველობის ქვეშ უნდა ხდებოდეს ყველაფერი. ​ეს საქართველოში მუდმივად გრძელდება. ამას ასაკობრივი ზღვარი არ აქვს. ბავშვი დაბადებიდან არის პიროვნება, რომელსაც თავისი პირადი საზღვრები თანდათან უყალიბდება. ამაში უნდა დავეხმაროთ ჩვენ. ჩვენ არ უნდა დავუზიანოთ ეს საზღვრები, მუდმივად შეჭრა ხდება, როდესაც სულ აკონტროლებ. როდესაც გარდატეხის ასაკი იწყება, ავტონომიურობისკენ ხდება სწრაფვა. ის ისწრაფვის დამოუკიდებლობისკენ, მისი მოთხოვნილებები იცვლება.“

ნინო ნიბლაძე სამ ფაზას აღწერს, რომელსაც ბავშვი განვითარების გზაზე გაივლის:

„სამ ფაზას გადის ბავშვი. ​თავიდან არის შერწყმის ფაზა მშობელთან. მისი მოთხოვნილება არის სიყვარული, ჩახუტება, მოფერება. მეორე არის დიფერენციაციის ფაზა. მისი მოთხოვნილება უკვე არის ინტელექტუალური. ჩვენც უნდა მივიდეთ იქამდე, რომ ოდესღაც ისინი დაგვეწევიან და გაგვასწრებენ კიდევაც. ეს უნდა ვაღიაროთ. მშობელი ამას თითქმის არ აღიარებს. ის თვლის, რომ რადგან შვილზე უფროსია, მეტი გამოცდილება აქვს, იცის მეტი. ეს არის მისი გამოცდილება, მისი ცხოვრება. მის გამოცდილებაში სრულიად სხვა ადამიანები იყვნენ, სრულიად სხვა დროში. მშობელი უნდა იყოს ჰორიზონტალურ ურთიერთობაში შვილთან, არა - ვერტიკალურში.“

ნინო ნიბლაძის თქმით, როდესაც მშობელი ბავშვს აიძულებს, რომ მან მხოლოდ მას უსმინოს და უპირობოდ მიიღოს მისი რჩევები, ამით ის შვილს ცუდ მაგალითს აძლევს:

„მე - მშობელი ვაიძულებ, რომ მისმინოს და გაიზიაროს ჩემი რჩევები, იმიტომ, რომ მე მაქვს მეტი გამოცდილება. ​როდესაც ამას ვაკეთებ, რას ვაკეთებ რეალურად? რეალურად ზეწოლას ვახდენ მასზე. მე არ ვასწავლი მას მოსმენას. ჩემგან უნდა მიიღოს მოსმენის მაგალითი. მე ვაიძულებ, რომ შენ მომისმინე უპირობოდ. რა თქმა უნდა, ეს არ უნდა გავაკეთოთ.“

„მე თანდათან ვუშვებ ჩემს შვილს. უცებ კი არ ვუშვებ, ეს გაშვება ხდება თანდათან. ნდობის ხარისხი უკვე იქამდეა, რომ მე მას ვენდობი. როდესაც ის ღამე არ მოდის სახლში, ე.ი. უკვე არის იმ ასაკში, როდესაც პასუხისმგებელია თავის ქცევაზე. სრული პასუხისმგებლობა არის 18 წლის ასაკში, როდესაც ზრდასრული ჰქვია ადამიანს. ჩვენ ვაყალიბებთ მის დამოკიდებულებას ადამიანების მიმართ. ​ბავშვს უყალიბდება გარკვეული დამოკიდებულება გარკვეული ტიპის ადამიანებისადმი. მე უკვე ვიცი მისი განწყობა ვის მიმართ როგორია. შემთხვევით არ აღმოჩნდებიან ასეთი ადამიანები მის ცხოვრებაში. ვიდრე მართვადია, გარკვეული ჩარჩოები აუცილებელია. უნდა ისწავლოს ბავშვმა პატარაობიდანვე რაღაცაზე „არას“ თქმა,“ - აღნიშნულ თემებზე ნინო ნიბლაძე ტელეკომპანია „მაესტროს“ გადაცემაში „გამარჯობა საქართველო“ ისაუბრა.

წყარო: ​„მაესტრო“

წაიკითხეთ სრულად