მშობლები ყოველთვის ცდილობენ, მიუხვდნენ თავიანთ პატარებს მაშინ, როცა ისინი ჯერ ვერ ლაპარაკობენ. კომუნიკაცია ჩვილებთან საკმაოდ რთულია. თუმცა არსებობს სხვადასხვა ხერხი, რომელთა ცოდნაც დაგეხმარებათ, მიხვდეთ, რას საჭიროებს ბავშვი კონკრეტულ მომენტში. ტირილი, სიცილი, სხვადასხვა ჟესტი მშობლებს კომუნიკაციის დამყარებაში ეხმარება.
გთავაზობთ რამდენიმე
მეთოდს, რომელიც სანამ პატარა ლაპარაკს ისწავლის, მისი საჭიროებების მიხვედრაში დაგეხმარებათ:
ტირილი
1.ტირილი ძილის გამო
ძილის ნაკლებობის გამო ყველა ადამიანი გაღიზიანებული და უხასიათოა. ასევე ხდება ბავშვებშიც განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სურთ ძილი და ვერ ახერხებენ დაძინებას. ამ დროს მათ ახასიათებთ გრძელი, გაბმული ტირილი, რომლითაც წუწუნს და უკმაყოფილებას გამოხატავენ.
2. ტირილი შიმშილის გამო
თავიდან ეს „უბრალო“ ტირილია, თუმცა თუ მშობლის მხრიდან საჭირო რეაგირება არ მოჰყვება, შესაძლოა ისტერიულ ტირილშიც გადაიზარდოს. ამ დროს ბავშვი განსაკუთრებით ამოძრავებს თავს, ასევე ტუჩების უჩვეულო მოძრაობით გამოსცემს ბგერებს, რაც იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვს შია.
3. ტირილი ტკივილის გამო
ასეთ დროს ტირილი ჩვეულებრივზე მეტად ხმამაღალი და ხანგრძლივია. ტკივილის სიძლიერესთან ერთად იმატებს ისტერიულად ტირილიც. როდესაც ბავშვი იღლება, ტირილს დაბალ ხმაზე აგრძელებს.
4. ტირილი დისკომფორტის გამო
როდესაც ბავშვს ძალიან სცივა, სცხელა ან საფენის გამოცვლა სჭირდება, ტირილი უწყვეტი და ძალიან მწყრალია (ემოციური, გაბრაზებული). ასევე დისკომფორტს უკონტროლო მოძრაობებით და ხერხემალში მოხრითაც გამოხატავენ.
5. ტირილი, რომლითაც ახალშობილი თავისთან „გვიხმობს“
თუ ბავშვი 5-6-ჯერ წამოიტირებს, შემდეგ კი წყვეტს და 20 წამში ისევ აგრძელებს, სურს, ვინმემ ხელში აიყვანოს და გაართოს. თუ მასთან არავინ მივა ტირილის ციკლი ისევ გაგრძელდება.
6. ფსიქოლოგიური ხასიათის ტირილი
შებერილობის, გაზების, შარდვის ან დეფეკაციის გამო ბავშვი ხშირად გრძნობს დისკომფორტს, რასაც ხანგრძლივი, უწყვეტი ტირილით გამოხატავს.
7. ტირილი არასასურველი გარემოს გამო
ამ ტიპის ტირილი შესაძლოა, სხვადასხვა მიზეზის გამო იყოს გამოწვეული. მაგალითად, როდესაც ბავშვს არ მოსწონს გარემო, რომელშიც ცხოვრობს. ის ამ ჟესტით გამოხატავს უკმაყოფილებას.
მოძრაობა
1. ზურგის მოხრილობა (თაღოვანი)
ეს მოძრაობა 2 თვემდე ბავშვებში ძალიან სპეციფიკურია. შესაძლოა, იგი გამოწვეული იყოს, მუცლის არეში მწვავე ტკივილით. ახალშობილი უკვე დანაყრებულია თუ ასე საკვების მიღების შემდეგ იქცევა. გარდა ამისა, 2 თვის შემდეგ ბავშვები ამ ჟესტით დაღლილობასაც გამოხატავენ.
2. მუშტის შეკვრა
როგორც წესი, ახალშობილები მუშტს კრავენ შიმშილის დროს. თუ თქვენი პატარას ეს ჟესტი არ გამოგეპარებათ, შეძლებთ თავიდან აირიდოთ ტირილი და სხვა სახის უსიამოვნება.
3. ყურზე ხელის ჩაჭიდება
ეს ჟესტი უმეტესად იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვი საკუთარ სხეულს იკვლევს და იძიებს ახალ დეტალებს. მაგრამ თუ ეს მუდმივად გრძელდება, უმჯობესია, საკონსულტაციოდ მიმართოთ ექიმს.
4. მხრის უცაბედი შეკუმშვა
ეს მოძრაობა ხშირია შიშის დროს. მაგალითად, როდესაც ბავშვს ესმის ხმამაღალი ხმები ან ხედავს მკვეთრ შუქს.
5. თავის ბრუნვა
ბევრი ბავშვისთვის ეს მოძრაობა დამაწყნარებელია. როდესაც ძილისთვის ემზადებიან ან დამშვიდებას ცდილობენ, პატარები ამ ჟესტს მიმართავენ.
6. ფეხის აწევა
ეს მოძრაობა გამოხატავს მწვავე და ძლიერ ტკივილს. ასე ბავშვები ტკივილის შემსუბუქებას ცდილობენ.
ამ ჟესტების ცნობა დაგეხამრებათ ზუსტად გაიგოთ, თუ რა სურს ბავშვს. მნიშვნელოვნად შეამცირებს კომუნიკაციის სიმცირით გამოწვეულ სტრესს და ხელს შეუწყობს კონტაქტის დამყარებას თქვენსა და ახალშობილს შორის.
რა უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომის რისკი თავიდან აიცილოთ? - გიორგი ღოღობერიძის რეკომენდაციები
ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომსა და მის გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა:
„მინდა გესაუბროთ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომზე. წარმოიდგინეთ მდგომარეობა, რომ ახალდაქორწინებული წყვილია, მათ ჰყავთ ბავშვი. ის არის რამდენიმე თვის. წინა დღით დააძინეს, მეორე დღეს რომ დახედეს ბავშვს, ის აღმოჩნდა გარდაცვლილი. რა უნდა ვიფიქროთ მოცემულ შემთხვევაში? ერთ-ერთი მიზეზი, რაც წლამდე ასაკის ბავშვებში უეცარ სიკვდილს შეიძლება იწვევდეს, არის ჩვილების უეცარი სიკვდილის სინდრომი. ჩვენ არ ვიცით, რა იწვევს ამ სინდრომს, მაგრამ ვიცით ბევრი რამ, რაც ხელს უწყობს მის განვითარებას.“
გიორგი ღოღობერიძის თქმით, ჩვილის უეცარ სიკვდილს რამდენიმე ხელშემწყობი ფაქტორი შეიძლება ჰქონდეს:
„უეცარ სიკვდილს შეიძლება ხელს უწყობდეს ის, რომ ჩვილებს ვაძინებთ მუცელზე. არაფრით არ შეიძლება წლამდე ასაკის ჩვილების დაძინება მუცელზე ან გვერდზე. სასურველია, რომ ჩვენ ის დავაძინოთ ზურგზე. ჩვილების უეცარ სიკვდილს ხელს უწყობს ბავშვის გადახურება ძილის პერიოდში. როდესაც ბავშვს ძინავს, ის არ უნდა შევფუთოთ. არ უნდა იზრდებოდეს ძილში მისი ტემპერატურა. ოთახშიც უნდა იყოს ზომიერი ტემპერატურა. მკვეთრი შეფუთვა ზრდის უეცარი სიკვდილის რისკებს. სადაც ძინავს ბავშვს, ზედაპირი არ უნდა იყოს ძალიან რბილი. ჩვილი უნდა დააძინოთ მკვრივ ზედაპირზე. თუ ოთახში ბებია, ბაბუა ან ვიღაც ეწევა, ტოქსიკური ნაერთები შეიძლება აღმოჩნდეს ჩვილის ორგანიზმში და ხელი შეუწყოს უეცარი სიკვდილის განვითარებას.“
„უეცარი სიკვდილის სინდრომი უფრო ხშირია ბიჭებში. ის ასევე ხშირია 2-4 თვემდე ასაკის ჩვილებში. უეცარი სიკვდილის სინდრომი ხშირია დღენაკლულებშიც. როდესაც ბავშვი იბადება მასით 2,5 კილოგრამზე ნაკლები, ეს არის მცირეწონიანობა. ამ შემთხვევაში 4-ჯერ იზრდება იმის რისკი, რომ ის გარდაიცვალოს უეცარი სიკვდილის სინდრომით. დედის მხრიდან რისკფაქტორები შეიძლება იყოს, რომ დედა არის 20 წლამდე ასაკის. თუ დედა ეწევა ორსულობის დროს, ეს სამჯერ ზრდის ჩვილის უეცარი სიკვდილის რისკს, ასევე დედის მიერ ალკოჰოლის მოხმარებაც. რა უნდა გააკეთოთ იმისთვის, რომ ჩვილის უეცარი სიკვდილის სინდრომის რისკი თავიდან აიცილოთ? თუ შენ ამ რისკ-ფაქტორებს გაითვალისწინებ, შეგიძლია თავიდან აიცილო ჩვილის უეცარი სიკვდილი. ჩვილებს არ ვაძინებთ მუცელზე. ჩვილი უნდა იყოს აუცილებლად მარტო. არ არის საჭირო, რომ მიუწვე და ერთად დაიძინოთ. ჩვილებს ვაძინებთ ყოველთვის მარტო. ამ სინდრომის რისკის შემცირება შეიძლება დიფტერიის, ყივანახველას და ტეტანუსის ვაქცინის გაკეთებით. ჩვილს უნდა ეძინოს აუცილებლად მკვრივ ზედაპირზე,“ - აღნიშნა გიორგი ღოღობერიძემ.