Baby Bag

ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები

ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები

დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.geტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას ნახშირწყლებზე.

რა არის ნახშირწყლები? ნახშირწყლები ორგანიზმისთვის წარმოადგენს ენერგიის წყაროს. ისინი საჭმლის მონელების დროს გარდაიქმნებიან გლუკოზად, რომელიც არის ძირითადი ენერგიის საწვავი თავის ტვინისთვის, რადგან თავის ტვინი ვერ იყენებს საწვავად გლუკოზის გარდა სხვა საწვავს (ცილას, ცხიმს). თუმცა ჩვენს ორგანიზმში ენერგიისთვის ნახშირწყლების მარაგი შეადგენს დაახლობით 2%-ს, ენერგიის ძირითადი წყაროს მარაგი მოდის: 80% ცხიმებზე და 18% კუნთებში არსებულ ცილებზე. ნახშირწყლები გვხვდება ხილში, მარცვლეულში, ბოსტნეულში და რძის პროდუქტებში.

ისინი ორი სახისაა: მარტივი (სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლები) და რთული ნახშირწყლები. მარტივი ნახშირწყლებია: სუფრის შაქარი, თაფლი, რძის პროდუქტები, ხილი და  ხილის წვენი. რთული ნახშირწყლებია: პური, მაკარონი, მარცვლეული, ზოგიერთი ბოსტნეული - სიმინდი, ბარდა, თეთრი და ტკბილი კარტოფილი და სხვა. რთული ნახშირწყლების გარდაქმნა ხდება მარტივ ნახშირწყლებად და შემდგომ ხდება მათი ათვისება. 

​მოსახლეობაში გავრცელებულია შემდეგი კითხვა: რას იყენებს ჩემი სხეული საწვავად, თუ საკმარისი ნახშირწყლები არ მაქვს? თუ დიეტის დროს არ იღებთ საკმარის ნახშირწყლებს, მაშინ თქვენმა ორგანიზმმა ენერგიისთვის ცხიმი და ცილა უნდა გამოიყენოს. სწორედ ამიტომ დიეტები ნახშირწყლების ამოღებით ამტკიცებენ, რომ ისინი შესანიშნავია წონის დაკლებისთვის, თუმცა აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ არც ცილა და არც ცხიმი არ არის ენერგიის ეფექტური წყარო.

ცხიმის მონელება - ცხიმი მთლიანად არ მონელდება, როდესაც ის ენერგიის წყაროდ გამოიყენება. იქმნება ქვეპროდუქტები, რომლებსაც კეტონები ეწოდება. კეტონის დიდი რაოდენობით დაგროვება ორგანიზმში შესაძლოა, საზიანო იყოს ჯანმრთელობისთვის. 

​ცილების მონელება - მათი მთავარი საქმეა შენება, ამიტომ ენერგიისთვის ცილის გამოყენებამ შეიძლება, გამოიწვიოს კუნთური მასის შემცირება და განლევა. ამიტომ რაციონში ნახშირწყლების სრულად ამოღება რეკომენდებული არ არის. მათი სწორად გამოყენება საკვებ რაციონში არ ქმნის ზედმეტი კილოგრამების დაგროვების წინაპირობას, ხოლო ნახშირწლების სწორად გამოყენება გულისხმობს: 

  • ყოველდღიურად მიირთვით მრავალფეროვანი ხილი და ბოსტნეული
  • შეზღუდეთ რაფინირებული შაქრების რაოდენობა, მინიმუმამდე დაიყვანეთ რაციონში: ნამცხვრები, ფუნთუშები
  • აირჩიეთ მარცვლეული, მაგალითად, ყავისფერი ბრინჯი, შვრია, მაკარონი
  • მარცვლეულის შეძენისას გაითვალისწინეთ, რომ ეტიკეტზე იყოს წარწერა - 100% მარცვლეული. 

მოკლედ რომ შევაჯამოთ, ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები შემდეგნაირია:

1. გამორიცხეთ რაციონიდან სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლები: საკონდიტრო ნაწარმი 
2. დაიწყეთ დღე მთელი მარცვლეულით (ბურღულეული) 
3. პურეული გამოიყენეთ ლანჩზე და სადილზე მცირე ოდენობით 
4. აირჩიეთ ხილი და არა ხილის წვენი 
5. დღის მეორე ნახევარში ნუ დაიტვირთებით ნახშირწყლებით.

​გისურვებთ ჯანმრთელობას!

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედები​ს ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

სასურველია, წელიწადის მზიან პერიოდში D ვიტამინი მივიღოთ ბუნებრივი გზით და არა მედიკამენტოზურად

სასურველია, წელიწადის მზიან პერიოდში D ვიტამინი მივიღოთ ბუნებრივი გზით და არა მედიკამენტოზურად

დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა D ვიტამინის შესახებ მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის D ვიტამინი, როგორია D ვიტამინის როლი ორგანიზმში, როგორ ვლინდება D ვიტამინის დეფიციტი, რომელია D ვიტამინის წყარო - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.

D ვიტამინი მიეკუთვნება ცხიმში ხსნადი ვიტამინების ჯგუფს. ბოლო წლებია უკვე D ვიტამინი იწოდება როგორც სტეროიდული ჰორმონი და არა ვიტამინი. ვიტამინებსა და ჰორმონებს შორისაც იგი ერთგვარ გამონაკლისს წარმოადგენს, რამდენადაც წარმოიქმნება კანში ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედების შედეგად.

D ვიტამინის როლი წინა საუკუნეში შემოიფარგლებოდა მხოლოდ კალციუმის და ფოსფორის ცვლის რეგულირებით, ახლა კი ცნობილია, რომ იგი მოქმედებს პრაქტიკულად ყველა ორგანოთა სისტემაზე და არეგულირებს ორგანიზმის გამართულ მუშაობას. ორგანიზმში D ვიტამინის ადეკვატურ შემცვლელობაზეა დამოკიდებული კალციუმის ნორმალურ დონეზე შენარჩუნება, იგი განაპირებობებს კალციუმის შეწოვას ნაწლავებიდან, ხოლო კალციუმის ნორმალური დონე ორგანიზმში ჯანსაღი ძვლოვანი სისტემის წინაპირობაა. D ვიტამინი უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს იმუნური სისტემის გამართულ ფუნქციონირებაში, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია არსებული კოვიდ პანდემიის პირობებში. 
D ვიტამინის დეფიციტი ხელს უწყობს შემდეგი პროცესების განვითარებას ჩვენს ორგანიზმში: ძვალსახსროვანი სისტემის დეფექტები (მათ შორის, რაქიტი ბავშვთა ასაკში), სიმსუქნე, შაქრიანი დიაბეტი, აუტოიმუნური პროცესები, ინფექციებით ხშირი ავადობა, დეპრესიულობა, უშვილობა, არტერიული ჰიპერტენზია, ალცჰაიმერის დაავადება და სხვა.
D ვიტამინის დეფიციტის მიერ გამოწვეული სიმპტომები მრავალფეროვანია, ესენია: საერთო სისუსტე, ოფლიანობა, თმის ცვენა, ფრჩხილების მტვრევადობა, კუნთების ტკივილი, დისკომფორტი ძვლების და სახსრების არეში, მიდრეკილება დეპრესიულობისკენ, წონაში მატება.
ორგანიზმისთვის D ვიტამინის ძირითადი წყარო არის მზის სხივები, რომლის საშუალებითაც ჩვენი ორგანიზმი ასინთეზირებს კანში D ვიტამინს, მისი 80-90% ორგანიზმში მოდის სწორედ მისი კანში სინთეზისგან, დანარჩენი პროცენტობა კი ეთმობა საკვებიდან მიღებულ D ვიტამინს.

სასურველია, წელიწადის მზიან პერიოდში D ვიტამინი მივიღოთ ბუნებრივი გზით და არა მედიკამენტოზურად, ამისთვის კი საჭიროა დილით ადრე მზის სხივების პირდაპირი ზემოქმედება სხეულზე დაბრკოლების გარეშე. დაბრკოლებად ითვლება ტანისამოსი ან მინა (ხშირად მოსახლეობას ჰგონია, რომ მინის ბარიერის მიუხედავად, მაინც მიიღებს მზისგან D ვიტამინის საზრდოს). მზის პირდაპირი ზემოქმედების ქვეშ უნდა იმყოფებოდეს სხეულის რომელიმე ნაწილი და ეს საკმარისია მისი სინთეზისთვის. 
D ვიტამინით მდიდარი საკვები პროდუქტებია: თევზეული - კალმახი, ქაშაყი, სკუმბრია, ორაგული, თინუსი. ასევე მისი წყაროა - კვერცხი, რძის ნაწარმი, საქონლის ხორცი.

რაც შეეხება D ვიტამინის დეფიციტის მედიკამენტოზურ მკურნალობას, რეკომენდებულია ლაბორატორიული ანალიზის ჩატარების შემდგომ ექიმის მიერ შერჩეული დოზის მიღება და არა თვითნებურად ჩატარებული მკურნალობა.
გისურვებთ ჯანმრთელობას!
ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი 
თინათინ კაჭარავა
წაიკითხეთ სრულად