Baby Bag

ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები

ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები

დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.geტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას ნახშირწყლებზე.

რა არის ნახშირწყლები? ნახშირწყლები ორგანიზმისთვის წარმოადგენს ენერგიის წყაროს. ისინი საჭმლის მონელების დროს გარდაიქმნებიან გლუკოზად, რომელიც არის ძირითადი ენერგიის საწვავი თავის ტვინისთვის, რადგან თავის ტვინი ვერ იყენებს საწვავად გლუკოზის გარდა სხვა საწვავს (ცილას, ცხიმს). თუმცა ჩვენს ორგანიზმში ენერგიისთვის ნახშირწყლების მარაგი შეადგენს დაახლობით 2%-ს, ენერგიის ძირითადი წყაროს მარაგი მოდის: 80% ცხიმებზე და 18% კუნთებში არსებულ ცილებზე. ნახშირწყლები გვხვდება ხილში, მარცვლეულში, ბოსტნეულში და რძის პროდუქტებში.

ისინი ორი სახისაა: მარტივი (სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლები) და რთული ნახშირწყლები. მარტივი ნახშირწყლებია: სუფრის შაქარი, თაფლი, რძის პროდუქტები, ხილი და  ხილის წვენი. რთული ნახშირწყლებია: პური, მაკარონი, მარცვლეული, ზოგიერთი ბოსტნეული - სიმინდი, ბარდა, თეთრი და ტკბილი კარტოფილი და სხვა. რთული ნახშირწყლების გარდაქმნა ხდება მარტივ ნახშირწყლებად და შემდგომ ხდება მათი ათვისება. 

​მოსახლეობაში გავრცელებულია შემდეგი კითხვა: რას იყენებს ჩემი სხეული საწვავად, თუ საკმარისი ნახშირწყლები არ მაქვს? თუ დიეტის დროს არ იღებთ საკმარის ნახშირწყლებს, მაშინ თქვენმა ორგანიზმმა ენერგიისთვის ცხიმი და ცილა უნდა გამოიყენოს. სწორედ ამიტომ დიეტები ნახშირწყლების ამოღებით ამტკიცებენ, რომ ისინი შესანიშნავია წონის დაკლებისთვის, თუმცა აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ არც ცილა და არც ცხიმი არ არის ენერგიის ეფექტური წყარო.

ცხიმის მონელება - ცხიმი მთლიანად არ მონელდება, როდესაც ის ენერგიის წყაროდ გამოიყენება. იქმნება ქვეპროდუქტები, რომლებსაც კეტონები ეწოდება. კეტონის დიდი რაოდენობით დაგროვება ორგანიზმში შესაძლოა, საზიანო იყოს ჯანმრთელობისთვის. 

​ცილების მონელება - მათი მთავარი საქმეა შენება, ამიტომ ენერგიისთვის ცილის გამოყენებამ შეიძლება, გამოიწვიოს კუნთური მასის შემცირება და განლევა. ამიტომ რაციონში ნახშირწყლების სრულად ამოღება რეკომენდებული არ არის. მათი სწორად გამოყენება საკვებ რაციონში არ ქმნის ზედმეტი კილოგრამების დაგროვების წინაპირობას, ხოლო ნახშირწლების სწორად გამოყენება გულისხმობს: 

  • ყოველდღიურად მიირთვით მრავალფეროვანი ხილი და ბოსტნეული
  • შეზღუდეთ რაფინირებული შაქრების რაოდენობა, მინიმუმამდე დაიყვანეთ რაციონში: ნამცხვრები, ფუნთუშები
  • აირჩიეთ მარცვლეული, მაგალითად, ყავისფერი ბრინჯი, შვრია, მაკარონი
  • მარცვლეულის შეძენისას გაითვალისწინეთ, რომ ეტიკეტზე იყოს წარწერა - 100% მარცვლეული. 

მოკლედ რომ შევაჯამოთ, ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები შემდეგნაირია:

1. გამორიცხეთ რაციონიდან სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლები: საკონდიტრო ნაწარმი 
2. დაიწყეთ დღე მთელი მარცვლეულით (ბურღულეული) 
3. პურეული გამოიყენეთ ლანჩზე და სადილზე მცირე ოდენობით 
4. აირჩიეთ ხილი და არა ხილის წვენი 
5. დღის მეორე ნახევარში ნუ დაიტვირთებით ნახშირწყლებით.

​გისურვებთ ჯანმრთელობას!

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედები​ს ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

სასარგებლოა თუ არა საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღება წონის კორექციის მიზნით?

სასარგებლოა თუ არა საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღება წონის კორექციის მიზნით?

დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას, რა არის გლუტენი, რას ნიშნავს გლუტენის აუტანლობა, სასარგებლოა თუ არა საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღება წონის კორექციის მიზნით?

გლუტენი არის პროტეინი (ცილა), რომელიც გვხვდება მარცვლეულში: ხორბალში, ქერსა და ჭვავში. თუ ადამიანს გააჩნია გლუტენის აუტანლობა, ასეთ დროს გლუტენმა შესაძლებელია, გამოიწვიოს ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები. მიუხედავად იმისა, რომ სხვა მარცვლეული, როგორიცაა: სიმინდი, ბრინჯი და ქინოა, ასევე შეიცავენ გლუტენს, ისინი ნაკლებად ქმნიან იმავე პრობლემებს, რასაც იწვევს ხორბალი, ქერი და ჭვავი. იმის გამო, რომ ხორბალი, ჭვავი, ქერი და მათგან დამზადებული პროდუქტები ჩვენს რაციონში ხშირია, მათი საკვები რაციონიდან ამოღება იწვევს ბოჭკოს, ვიტამინებისა და სხვა საკვები ნივთიერებების მიღების შემცირებას. ამიტომ მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, როგორ უნდა ავარჩიოთ საკვები ორგანიზმის საერთო კვების მოთხოვნილებების შესაბამისად. 
ნებისმიერი კვების ტიპის დროს აუცილებელია, შევინარჩუნოთ დაბალანსებული კვების რაციონი. გლუტენისგან თავისუფალი რაციონი აუცილებელია ცელიაკიის ნიშნებისა და სიმპტომების დროს და ასევე გლუტენთან დაკავშირებული სხვა სამედიცინო მდგომარეობების მართვისას. გლუტენის აუტანლობით ხასიათდება შემდეგი პროცესები: ცელიაკია - არის აუტოიმუნური დაავადება, როდესაც გლუტენი იწვევს იმუნური სისტემის აქტივობას, ზიანდება წვრილი ნაწლავი, დროთა განმავლობაში ეს დაზიანება აფერხებს საკვები ნივთიერებების შეწოვას ორგანიზმში. გლუტენის მიმართ მომატებული მგრძნობელობა, რომელიც იწვევს ცელიაკიის მსგავს ზოგიერთ ნიშნებსა და სიმპტომებს - მათ შორის მუცლის ტკივილს, მუცლის შებერილობას, დიარეას, ყაბზობას, გამონაყარს, თავის ტკივილს - მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროს წვრილი ნაწლავის ქსოვილები არ არის დაზიანებული, გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ აქაც იმუნური სისტემა თამაშობს გარკვეულ როლს, ეს პროცესი ამ ეტაპზე ბოლომდე შესწავლილი არ არის. ასევე არსებობს ხორბლის ალერგია, ისევე როგორც სხვა კვებითი ალერგიები, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს შეშუპება, სუნთქვის გაძნელება და ალერგიისთვის დამახასიათებელი სხვა სიმპტომები.
გლუტენისგან თავისუფალი დიეტა პოპულარული გახდა იმ ადამიანებში, ვისაც გლუტენთან დაკავშირებული სამედიცინო მდგომარეობა არ აქვთ დიაგნოსტირებული. ამის სავარაუდო მიზეზია, რომ გლუტენისგან თავისუფალი კვების სარგებელი არის ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობის გაუმჯობესება, წონის კლება, თუმცა ამ კუთხით საჭიროა დამატებითი ღრმა კვლევები.
ადამიანებს უჩნდებათ მცდარი მოლოდინები საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღებასა და წონის კორექციას შორის. ხშირ შემთხვევებში ის პროდუქტები, რომლებიც არ შეიცავენ გლუტენს, ბევრად მაღალი კალორაჟის შემცველნი არიან, ვიდრე გლუტენიანი პროდუქტები. წონის კორექცია ვერ მოხდება საკვები რაციონიდან მხოლოდ გლუტენიანი საკვების ამოღებით. წონის კორექციისთის მნიშვნელოვანია დაბალანსებული, მრავალფეროვანი საკვებისგან შემდგარი რაციონი. თუ თქვენ გაწუხებთ გლუტენის აუტანლობასთან ასოცირებული სიმპტომები შესაძლებელია მისი საკვები რაციონიდან დროებით ამოღება და სიმპტომებზე დაკვირვება, ასევე გლუტენის აუტანლობის დიაგნოსტირება სპეციალური ლაბორატორიული ანალიზით. ყველა სხვა შემთხვევაში გლუტენის გამორიცხვა საკვები რაციონიდან არ არის აუცილებელი.
გისურვებთ ჯანმრთელობას!

ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა

წაიკითხეთ სრულად