მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
,,მზად უნდა ვიყოთ, რომ ხვალ და ზეგ ბავშვი უფრო მეტი თავგადასავლის ძიებას დაიწყებს" - გუგა ქაშიბაძე
,,ძალიან ბევრმა არ იცის, მაგრამ სამზარეულო არის ყველაზე სახიფათო ადგილი ჩვენს ოჯახში - ელექტროგაყვანილობა, გაზი, ცხელი სითხეები, მჭრელი საგნები და ა.შ. მით უმეტეს, ვისაც ბავშვები ჰყავს, გარემო უნდა შეაფასოთ დეტალურად", - ამის შესახებ დამწვრობის ცენტრის დირექტორმა, გუგა ქაშიბაძემ გადაცემაში ,,იმუნიტეტი" ისაუბრა.
,,ძალიან ხშირად ამბობენ მშობლები - ვერ წარმომედგინა, რომ იმ უჯრას გამოაღებდა და იმ სიმაღლეზე ავიდოდა. მზად უნდა ვიყოთ, რომ ხვალ და ზეგ ბავშვი უფრო მეტი თავგადასავლის ძიებას დაიწყებს.
მდუღარე წყლის გადასხმის შემთხვევაში, ბავშვს რაც შეიძლება სწრაფად ვხდით ტანსაცმელს და გამდინარე, ცივ წყალში ვამყოფებთ, რამდენიმე წუთის განმავლობაში. ყინული არ არის რეკომენდებული, რადგან ზედმეტად გადაციებას იწვევს. თუ კანის მთლიანობა არის დარღვეული, ანტიბაქტერიული მალამო - რომელიც ჯობს, ოჯახის აფთიაქში გვქონდეს - უნდა გამოვიყენოთ და საჭიროა ასევე სტერილური გადახვევა. ჯობს ვიზიტი ექიმთან, რადგან არაერთ რამეზეა დამოკიდებული, რამდენად სახიფათოა დამწვრობა. ჩვენ უფრო ხშირად გვაკითხავენ, როდესაც უკვე გართულებულია მდგომარეობა.
ქიმიური დამწვრობის შემთხვევაში, რაც სხვადასხვა მჟავითა და ტუტით მიღებულ დამწვრობას გულისხმობს, აუცილებელია სწრაფად რეაგირება და კლინიკაში გადაყვანა, რადგან ქიმიურ დამწვრობას ახასიათებს ნელ-ნელა მოქმედება და სიღრმეში წასვლა - ერთი შეხედვით, თითქოს არაფერია, მაგრამ თუ კლინიკას არ მიმართავთ, მეორე და მესამე დღეს მდგომარეობა იქნება გართულებული. ამ შემთხვევაში, თერმული დამწვრობისგან განსხვავებით, გამდინარე წყლის ქვეშ უფრო ხანგრძლივი დაყოვნებაა საჭირო. ვერც კი წარმოიდგენთ, როგორმა ნივთიერებებმა შეიძლება, გამოიწვიოს ქიმიური დამწვრობა - მაგალითად, ცემენტმა, ნავთმა", - განმარტავს გუგა ქაშიბაძე.
