Baby Bag

როგორ დავიცვათ ბავშვები მზის სხივებისგან - 6 მარტივი რჩევა

როგორ დავიცვათ ბავშვები მზის სხივებისგან - 6 მარტივი რჩევა

ბავშვობაში მიღებულმა მხოლოდ რამდენიმე სერიოზულმა მზის დამწვრობამაც კი შეიძლება გაზარდოს კანის კიბოს რისკი ზრდასრულობისას. იმისათვის, რომ ბავშვებმა მზის ზედმეტი სხივები მიიღონ, სულაც არ არის აუცილებელი მათი დიდხანს ყოფნა აუზსა ან პლაჟზე. თუნდაც გარეთ სეირნობისას მათ კანს განსაკუთრებული დაცვა ესაჭიროება. გთავაზობთ ​რჩევებს, რომელთა მეშვეობით გაუმკლავდებით მზის ულტრაიისფერ სხივებს.

დაისვენეთ ჩრდილში

შუადღისას ულტრაიისფერი სხივები განსაკუთრებით საზიანოა, ამიტომ უმჯობესია თუ დღის ამ მონაკვეთისთვის ისეთ აქტივობებს დაგეგმავთ, რომ გარეთ გასვლას არ საჭიროებდეთ. მაგრამ თუ ეს არ ხერხდება, მოძებნეთ ჩრდილი ხის ან ქოლგის ქვეშ. ეს ხერხი დაგეხმარებათ დამწვრობის თავიდან ასაცილებლად.

სწორად შეარჩიეთ ბავშვის სამოსი

გრძელმკლავიანი მაისურები, გრძელი შარვლები საუკეთესო გამოსავალია მზის სხივებისგან თავის დასაცავად. აღსანიშნავია, რომ მჭიდროდ ნაქსოვი ტანსაცმელი და სველი მაისურები უკეთ გვიცავს მზის მავნე გამოსხივებისგან. ასევე, საჭიროა სწორად შევარჩიოთ ფერებიც, უმჯობესია ღია ფერის ტანისამოსის გამოყენება. ზოგიერთი ტანსაცმელი საერთაშორისო სტანდარტების მიხედვით არის დამოწმებული ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან თავდასაცავად.

აუცილებლად გამოიყენეთ ქუდი

საზაფხულო ქუდი, რომელიც ფარავს სახეს, სკალპს, ყურებსა და კისერს მარტივი გამოსაყენებელია. ასევე, ე.წ „ბეისბოლის კეპი“ დიდი პოპულარობით სარგებლობს ბავშვებში, თუმცა ის ვერ იცავს ყურებსა და კისერს, ამიტომ ნაკლებად რეკომენდებულია. თუ ბავშვი მაინც კეპს აირჩევს, ყურისა და კისრის მიდამოები უნდა დამუშავდეს მზისგან დამცავი კრემით.

ატარეთ სათვალე

სათვალე იცავს ბავშვის თვალს ულტრაიისფერი სხივების მავნე ზემოქმედებისგან, რომელთა გავლენამ შესაძლოა, მოგვიანებით კატარაქტაც კი გამოიწვიოს. აუცილებელია, შეარჩიოთ სათვალე, რომელიც 100 %-ით დაფარავს თვალს და ამგვარად, უზრუნველყოფს საიმედო დაცვას.

გამოიყენეთ მზისგან დამცავი კრემები

სასურველია, მზისგან დამცავი კრემი გამოიყენოთ გარეთ გასვლამდე ნახევარი საათით ადრე. არ დაგავიწყდეთ, კრემი თანაბრად გადაანაწილოთ ცხვირზე, ყურებზე, ტუჩებზე. სასურველია, კრემი მთელი დღე თან ატაროთ და საჭიროებისამებრ გამოიყენოთ. აუცილებელია, ყურადღებით გაეცნოთ ინსტრუქციას. მზისგან დამცავი ყველა კრემი არ შედგება ერთი და იმავე ინგრედიენტებისგან, თუ ბავშვი ალერგიულია რომელიმე ინგრედიენტზე, თქვენ უნდა მიმართოთ ექიმს, რის შემდეგადაც მარტივად გამოცვლით კრემს.

როგორ მოვიქცეთ მზის დამწვრობის დროს?

დაუცველი კანისთვის დაახლოებით 15 წუთიც კი საკმარისია იმისათვის, რომ ფერი შეიცვალოს და მოვარდისფრო გახდეს. დამწვრობის საბოლოო სახის გამოსავლენად კი 12 საათია საჭირო. ასე, რომ დღეს ბავშვის ოდნავ ვარდისფერი კანი, ხვალ შესალოა, დამწვრობად იქცეს, ამიტომ, პირველ რიგში, ბავშვი მზეს უნდა მოვარიდოთ.

სიგრილე ან მოღრუბლული დღე? ბავშვის კანს მაინც სჭირდება დაცვა. ღრუბელი და შედარებით დაბალი ტემპერატურა სულაც არ „ბლოკავს“ ულტრაიისფერ სხივებს. გამოსხივება კვლავ საშიშია.

ზუსტად დაგეგმეთ თუ რამდენი ხანი უნდა გაატაროს ბავშვმა ღია ცის ქვეშ, ვინაიდან, დამწვრობების გამომწვევი მიზეზი, საკმაოდ ხშირად, გაუთვალისწინებელი შემთხვევებია. ისევ შეგახსენებთ, რომ მუდმივად თან ატარეთ მზისგან დამცავი კრემი. მისი შენახვა შეგიძლიათ მანქანაში, ხელჩანთაში ან ბავშვის ზურგჩანთაში. 

ავტორი: მარიამ კვეტენაძე
წყარო: Centers for Desease control and prevention

შეიძლება დაინტერესდეთ

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?
ენურეზი გავრცელებული პრობლემაა, რაც მშობლებს და შვილებს ძალიან აწუხებთ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ასაკის მატებასთან ერთად რჩება. როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სახის სამედიცინო პრობლემასთან? ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი მაკა ლომიძე.

​- ქალბატონო მაკა, რა შემთხვევაშია ენურეზი საყურადღებო 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სამედიცინო ან სხვა სახის პრობლემასთან?

​- ბავშვებში შარდის შეუკავებლობა ხშირი პრობლემაა. მოკლედ რომ განვიხილოთ: 4 წლისათვის ბავშვები უკვე სწავლობენ მოშარდვის კონტროლს დღის მანძილზე (ანუ სიფხიზლის დროს); ძილის დროს შარდის ბუშტის ნებითი კონტროლის უნარის გამომუშავებას კი უფრო ხანგრძლივი დრო სჭირდება და 5-7 წლის შუალედში ყალიბდება.

​5 წლის ასაკისათვის ბავშვების 90-95% თითქმის სრულად ახერხებს, დარჩეს მშრალი (ანუ შეუძლია ნებითად გააკონტროლოს შარდის შეკავების უნარი) დღის მანძილზე და 80-85%-ს ძილის დროსაც. ენურეზად განიხილება შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები მხოლოდ ძილის დროს და მხოლოდ იმ ბავშვებში, რომლებსაც უკვე შეუსრულდათ 5 წელი, რადგან ასაკის გათვალისწინებით მათ უკვე შეიძლება ჰქონდეთ მოშარდვის ნებითი კონტროლის უნარი.

​განარჩევენ პირველად (ენურეზის მქონე ბავშვთა 75-90%) ენურეზს, როცა ხანგრძლივი დროის მანძილზე (მინიმუმ 6 თვე) ბავშვი არასდროს ყოფილა მშრალი ძილის დროს და მეორად ენურეზს (10-25%), როცა ბავშვი რჩებოდა მშრალი ძილის დროს რამდენიმე თვე (მინიმუმ 6 თვე), ვიდრე კვლავ გამოვლინდა ენურეზი.

​მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ენურეზის მქონე ბავშვების 75%-ს პრობლემა აღენიშნება მხოლოდ ძილის დროს. ამ ბავშვებს, როგორც წესი, არ აქვთ, არც შარდის შეუკავებლობა დღის მანძილზე და არც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები. ეს ე.წ. მონოსიმპტომური ენურეზია და ენურეზის შემთხვევათა უმრავლესობა, სწორედ ამ ტიპისაა. პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი ორჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში და ყოველი წლის მატებასთან ერთად დაახლოებით 15%-ში თავისთავად გაივლის.

​ენურეზი საყურადღებოა, როცა შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები არის არა მარტო ძილის, არამედ სიფხიზლის დროსაც და/ან თან ახლავს, ქვედა საშარდე გზების მხრივ, სხვა სიმტომებიც - მოშარდვის უეცარი მოთხოვნილება, მოშარდვის სიხშირის ცვლილება, გაძნელებული (ჭინთვით) შარდვა, შარდის სუსტი ნაკადი, ტკივილი შარდვისას... ეს არამონოსიმპტომური ენურეზია. ასეთი დიფერენცირება გასათვალისწინებელია, რადგან სწორედ იმ ბავშვებს, რომლებსაც ენურეზთან ერთად აღენიშნებათ დღის შეუკავებლობა, სხვა ჩივილებთან ერთად მოსალოდნელია, ჰქონდეთ ქვედა საშარდე სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები და ასეთ შემთხვევებში ექიმთან მიმართვა აუცილებელია.

​დიაბეტი, საშარდე გზების ინფექციები, ყაბზობა, ენკოპრეზი (განავლის შეუკავებლობა), ენტერობიაზი („ჭიები“), თირკმლის ქრონკული დაავადება, გულყრა და ძილის დარღვევები (მაგ: ძილის აპნოე) ის სამედიცინო პრობლემებია, რომლებიც შეიძლება ხელს უწყობდეს ენურეზს. ამ მდგომარეობების იდენტიფიკაცია არ არის რთული და ცხადია, ასეთ დროს მთავარი ამოცანა ძირითადი მიზეზის სწორი მართვაა.

​ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ენურეზი შეიძლება ასოცირებული იყოს ნეიროგანვითარების დარღვევებთანაც, მათ შორის: გონებრივი განვითარების შეფერხება, აუტიზმის სპექტრის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომი.

​ფიზიკური ან ემოციური პრობლემები იშვიათად ხდება პირველადი ენურეზის მიზეზი.

​- თუ ასაკის მატებასთან ერთად ენურეზი რჩება, რა უნდა გააკეთოს მშობელმა?

​- როგორც აღვნიშნეთ, 5 წლის ასაკის შემდეგ, ყოველი წლის მატებასთან ერთად, მოსალოდნელია პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი თავისთავად მოწესრიგდეს, მაგრამ თუ პრობლემა რჩება, ცხადია, ექიმის ჩარევა და სრულყოფილი შეფასება აუცილებელია. ექიმი გაარკვევს ჩივილის ისტორიას (ანამნეზი), გასინჯავს ბავშვს, შეაფასებს შარდის საერთო ანალიზს და აუცილებლად გირჩევთ ე.წ „მოშარდვის დღიურის“ (დღიურში უნდა დაფიქსირდეს დღის მანძილზე მოშარდვის დრო და სიხშირე, შარდის მოცულობა, ყოველი მოშარდვის დროს მიღებული სითხის ოდენობა, სხვა სიმტომების არსებობა: ჭინთვის საჭიროება შარდვის დროს, შარდის ნაკადი ხომ არ არის წყვეტილი? ცლის თუ არა ბოლომდე შარდის ბუშტს და სხვა) წარმოებას, რის საფუძველზეც გადაწყვეტს შემდეგი კვლევების და/ან მკურნალობის საჭიროებას.

​- ხშირად პატარები ისჯებიან ასეთ დროს. რამდენად მართებულია ეს მშობლების მხრიდან?

​- ენურეზი ემოციური სტრესია, როგორც ბავშვის, ისე მშობლების და ოჯახის სხვა წევრებისათვის. ბავშვებს სირცხვილის და განცდის გამო დაბალი თვითშეფასება უყალიბდებათ, რამაც შეიძლება, სავალალო გავლენა იქონიოს თანატოლებთან ან ოჯახის წევრებთან ურთიერთობებზე, ცხოვრების ხარისხზე, სწავლაზე. ბავშვები ერიდებიან და არ რჩებიან მეგობრებთან წვეულებებზე, ან რაიმე ტიპის შეკრებებზე, სადაც ღამით დარჩენა მოუწევთ.

​მშობლებს მუდმივად უწევთ სველი თეთრეულის შეცვლა, რეცხვა-მოწესრიგება, რამაც შეიძლება ისინი გააღიზინოს, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ენურეზი არ არის ბავშვის დანაშაული და მას არ შეუძლია ამის გაკონტროლება. ოჯახის წევრებმა და სხვა ახლობლებმა არასოდეს არ უნდა შეარცხვინონ ან დასაჯონ ბავშვი ენურეზის გამო. სწორი იქნება ექიმთან ერთად განიხილონ პრობლემა და სცადონ გააცნობიერონ მიზეზები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), დაგეგმონ და დასახონ დახმარების გზები.


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად