Baby Bag

ბავშვის სწორად განვითარებას უშლის თუ არა ხელს, ხშირი შექება ან პირიქით კრიტიკა მშობლების მხრიდან და როგორ დავიჭიროთ ოქროს შუალედი?

ბავშვის სწორად განვითარებას უშლის თუ არა ხელს, ხშირი შექება ან პირიქით კრიტიკა მშობლების მხრიდან და როგორ დავიჭიროთ ოქროს შუალედი?
ბავშვის სწორად განვითარებას უშლის თუ არა ხელს, ხშირი შექება ან პირიქით კრიტიკა მშობლების მხრიდან და როგორ დავიჭიროთ ოქროს შუალედი? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნანა ფაცაცია.

- მშობლების მხრიდან შექებაზე მეტად ბავშვების გაკრიტიკება რამდენად ცუდია მათი ფსიქიკისთვის და უშლის თუ არა ხელს განვითარებაში?

- ზოგადად, ძალიან მნიშვნელოვანია ადეკვატური უკუკავშირი მშობლების მხრიდან ბავშვის ქცევაზე. რა თქმა უნდა, უმჯობესია აქცენტი დადებითზე გაკეთდეს, რათა უფრო მეტად განვამტკიცოთ მოზარდის პოზიტიური ქცევა. თუმცა, თუ ბავშვი იქცევა ისე, რომ მშობელს ან უფროს ადამიანს ეს არ მოსწონს, საჭიროა ფაქიზად მივცეთ უკუკავშირი, რასაც, მოდი, კრიტიკას ნუ დავარქმევთ. ავუხსნათ ბავშვს, რატომ არ არის ესა თუ ის ქცევა მისაღები მშობლისთვის, ანუ შედეგზე უნდა იყოს ორიენტირებული ჩვენი უკუკავშირი. მშობლის მხრიდან ყველაზე მნიშვნელოვანია ადეკვატური უკუკავშირი. ჩვენს რეალობაში ხშირად გვესმის მშობლებისგან, გადატვირთული გრაფიკის გამო, გადაღლილებს აღარ ჰყოფნით ენერგია ახსნისთვის, თუმცა აუცილებელია გამოვნახოთ დრო და რესურსი, რომ ბავშვებს კრიტიკის ნაცვლად, ადეკვატური უკუკავშირი მივცეთ. ის, რაც არ მოგვწონს, კი არ გავუკრიტიკოთ, არამედ ვუთხრათ, რატომ არის საზიანო კონკრეტული ქმედება მათთვის და რა შედეგს მისცემს. ამით არჩევანის წინაშე დავაყენებთ, თავად აირჩიონ ქცევა, რომელიც ნაკლებად საფრთხის შემცველი იქნება.

- თუ პირიქით, მეტად აქებენ და ნაკლებად აძლევენ შენიშვნებს, ხომ არ მოვადუნებთ მათ და დავუკარგავთ მოტივაციას, კრიტიკულად შეხედონ საკუთარ თავს?

- ამ შემთხვევაშიც, როდესაც ვამბობთ მეტად შექებას ან მეტად გაკრიტიკებას, ისევ არაადეკვატურ უკუკავშირთან გვაქვს საქმე. მნიშვნელოვანია, რისთვის ვაქებთ ბავშვს. ხშირად იმისთვის ვაქებთ, რაშიც წვლილი არ მიუძღვის, მაგალითად, სილამაზე. იქ, სადაც იზრდებიან ესმით ფრაზები: „რა კარგი ხარ, პრინცესა“, „რა ლამაზი ხარ“ და ა.შ. როდესაც იზრდებიან და გადადიან მიკროსოციუმიდან მაკროსოციუმში (ბაღი, სკოლა და ა.შ.) იქ უკვე იქმნება პრობლემები, რადგან იგივე უკუკავშირს საზოგადოების მხრიდან ვეღარ ხედავენ, რამაც დიდი ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს მათ თვითშეფასებაზე. ბავშვებს აუცილებელია დადებითი უკუკავშირი მივცეთ რაღაცის კეთებისთვის, ეს იქნება სწავლა თუ სხვა რამ. მეტად ან ზედმეტად შექება არასწორია, ყოველთვის მიზანშეწონილია ჩარჩოში, ზომიერების ფარგლებში ადეკვატური რეაქციები.

- როგორ დავიჭიროთ ოქროს შუალედი, შექებასა და კრიტიკას შორის?

- მშობლები კვალდაკვალ უნდა მივყვებოდეთ შვილების ქმედებებს. იმას, რაც ჩვენთვის მიუღებელია და მივუთითებთ, ახსნაც უნდა მოჰყვებოდეს, ეს კი მათ შედეგების გაანალიზების საშუალებას მისცემს. მნიშვნელოვანია ფრაზები, რომლებსაც მშობელი იყენებს კომუნიკაციის დროს. თუ ჩვენ მოკლე ფრაზებს ვიყენებთ, მაგალითად, „არ შეიძლება“, ბავშვს კითხვა უჩნდება, რატომ არ შეიძლება, აუცილებელია დასაბუთებულად ავუხსნათ. ასევე სიტყვა „რატომ“, რომელსაც იყენებენ მშობლები. ხშირად ბავშვს უნდა კონკრეტული რამ, თუმცა არ იცის, რატომ უნდა, შესაბამისად, ამაზე პასუხს ვერ გაგვცემს და მეტ გაუგებრობას შეუქმნის ბავშვს. ასე რომ, არსებობს ფრაზები ეფექტური კომუნიკაციისთვის, რაც მშობლებს დაეხმარება დაიჭირონ ოქროს შუალედი. ჩვენ უნდა ვიყოთ ადეკვატური ანარეკლი შვილების ქმედების.

​- რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ ასწავლონ შვილებს იყვნენ თავდაჯერებულები და ამასთანავე არ შეწყვიტონ განვითარებაზე ზრუნვა?

- მნიშვნელოვანია ბავშვს და ზოგადად ნებისმიერი ასაკობრივი ჯგუფის ადამიანს, ჰქონდეს ადეკვატური თვითშეფასება. ჯერ დავიწყოთ იმით, თუ რა არის თვითშეფასება, ვინაიდან თავდაჯერებულობა პირდაპირ კავშირშია ამასთან. თვითშეფასება არის ინდივიდის სუბიექტური წარმოდგენა საკუთარ თავზე, უნარებზე, თვისებებზე. ეს ყალიბდება ზუსტად იმ უკუკავშირებით, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ, ეს იქნება საკუთარი თავისგან, ოჯახისგან, მეგობრებისგან, თუ ნებისმიერი იმ სოციუმისგან მიღებული უკუკავშირი, სადაც უწევს ყოფნა, ასე ყალიბდება ადამიანის თვითშეფასება. შესაბამისად, ადრეული ასაკიდან უნდა ჩაეყაროს საფუძველი ბავშვის ადეკვატური თვითშეფასების ჩამოყალიბებას მისი ჯანსაღი განვითარებისთვის. ერიქსონის თეორიას გავიხსენებ, სადაც ის გამოყოფს ყველაზე მნიშვნელოვან პერიოდს თვითშეფასების ჩამოყალიბების პროცესში, 18 თვიდან 3 წლამდე. ამ დროს ძალიან დიდი როლი აქვთ მშობლებს. ეს ერთ-ერთი კრიზისის გადალახვის პერიოდია, როდესაც ბავშვი სწავლობს თვითონ კვებას, ჩაცმას, ნაბიჯების გადადგმას. ამ დროს თუ მშობელი იქნება მხარდამჭერი და ბავშვის ნებისმიერი ინიციატივა იქნება სწორად მხარდაჭერილი, ბავშვი სწავლობს თავდაჯერებულობას, საკუთარი ძალების რწმენას, ხოლო კრიზისი ილახება ჯანსაღად. თუ მშობელი ზემზრუნველია, ანუ არ აძლევს საშუალებას თვითონ გააკეთოს რამე, ასეთ დროს პატარას უყალიბდება ეჭვის განცდა საკუთარ თავის და შესაძლებლობების მიმართ. ამით შესაძლოა, საფუძველი ჩაეყაროს დაბალ თვითშეფასებას, რაც თავდაჯერებულობას უშლის ხელს. თუ 3 წლამდე კრიზისი ჯანსაღად გადაილახა, შემდეგი კრიზისის გადალახვა უფრო მარტივი იქნება მოზარდებისთვის, აქ უკვე შემოდის სკოლა, სადაც დიდი როლი აქვთ პედაგოგებს, თანატოლებთან ურთიერთობას.

ასევე მინდა აღვნიშნო, რომ თავდაჯერებულობა ფსიქიკური განვითარების პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია. ადეკვატური თვითშეფასება ეს არის სუიციდის საუკეთესო პრევენცია. თუ მშობლები (ოჯახის წევრები) და სააღმზრდელო დაწესებულებები სწორი უკუკავშირით ხელს შევუწყობთ, შვილები ჩამოყალიბდნენ თავდაჯერებულ პიროვნებებად, ეს მათთვის წარმატების საწინდარი იქნება. თავდაჯერებულობა გულისხმობს მუდმივ სწრაფვას თვითგანვითარებისკენ და თვითრეალიზაციისკენ.

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცო​დნე დედების ჯგუფი“)

ყოველთვის ენდეთ საკუთარ შვილებს და მათ მიმართ კრიტიკულები ნუ იქნებით
​მშობლებს შვილებთან ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებაში ყველაზე მეტად ბავშვის შესაძლებლობებისადმი რწმენა ეხმარებათ. მშობლებს შვილების ნდობა ძალიან უჭირთ. ისინი ფიქრობენ, რომ ბავშვებმა მათ კვალზე უნდა...
ქება ყოველთვის დამსახურებული უნდა იყოს. ნუ შეაქებთ ბავშვს მაშინ, როდესაც ის ამას არ იმსახუ...
​როგორ ვაგრძნობინოთ შვილს, რომ მისით ძალიან ვამაყობთ? მშობლებს უჭირთ ბავშვების მიმართ აღფრთოვანების გამოხატვა, რადგან ეშინიათ, რომ ბავშვებს საკუთარ თავზე ზედმეტი წარმოდგენა არ შეუქმნან, რაც მათი წინსვ...
როგორ აღვზარდოთ თავდაჯერებული ბავშვი?
ბავშვებს თავდაჯერებას არა მშობლების და ნათესავების მხრიდან ქების მოსმენა, არამედ საკუთარი მიღწევები მატებთ. ისინი საკუთარ შესაძლებლობებში რწმუნდებიან, როდესაც ახალ უნარებს იძენენ და ცოდნას იღრმავებენ....
როგორ აღვზარდოთ მშვიდი ბავშვი?
​მშვიდი შვილის აღზრდა ნებისმიერი მშობლის ოცნებაა. ყველას სურს, რომ ბავშვს დაბრკოლებებთან გამკლავება ზედმეტი დაძაბულობის გარეშე შეეძლოს და სტრესორებთან შეჯახებისას ჭარბ მღელვარებას არ განიცდიდეს. ბავშვ...
5 რამ, რაც ბავშვის ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის მნიშვნელოვანია
​საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ბავშვის ფიზიკური ჯანმრთელობისთვის აუცილებელია მას სახლი, საკვები და ტანისამოსი ჰქონდეს. გაცილებით რთულია იმის გარკვევა, თუ რა ახდენს ყველაზე დადებით ზეგავლენას ბავშვის ფსიქ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 რამ, რაც დედის ემოციურ გადაწვაზე მიგვანიშნებს

10 რამ, რაც დედის ემოციურ გადაწვაზე მიგვანიშნებს

თანამედროვე დედებს ძალიან ხშირად აწუხებთ დაღლილობა, წარუმატებლობის განცდა, ეჭვები საკუთარ შესაძლებლობებთან დაკავშირებით და საკუთარი თავის სიყვარულის ნაკლებობა. დედა საოცარი ადამიანია. ის შვილებისგან ფარულად, კულისებში ძალიან ბევრ რამეს აკეთებს, რასაც ბავშვები ვერ აცნობიერებენ. ადამიანები დედის შრომის ფასს მას შემდეგ იგებენ, როდესაც შვილებს აჩენენ. ზოგიერთ დედას თავადაც უკვირს, როგორ ახერხებს იმ ყველაფრის გაკეთებას, რასაც შვილებისთვის აკეთებს. ემოციური გადაწვა დედებში რეალური მოვლენაა. ჩვენს სტატიაში ემოციური გადაწვის 10 ნიშანს გაგაცნობთ, რომლებიც დედის მძიმე ფსიქიკურ მდგომარეობაზე მიგვანიშნებს.

1. დედა თავს არაადეკვატურ მშობლად გრძნობს

არსებობს მრავალი მიზეზი, რის გამოც დედები თავს არაადეკვატურად გრძნობენ. მათ შორის ყველაზე გავრცელებული მიზეზებია:

  • ზეწოლა და მოლოდინები საზოგადოების მხრიდან
  • სოციალურ მედიაში წარმოჩენილი დედის სახე
  • ყოველდღიური აქტივობების დიდი რაოდენობა
  • ფინანსური საზრუნავი
  • საკუთარი თავის შედარება სხვებთან
  • განსჯა სხვა ადამიანების, ახლობლების, ოჯახის წევრების მხრიდან

2. უკიდურესი მენტალური გადაღლა

ემოციურმა გადაღლამ შეიძლება გამოიწვიოს დედის გუნება-განწყობის პრობლემები, რაც მას ემოციურად არასტაბილურს ხდის. დედამ, შესაძლოა, იგრძნოს გადაღლა მის მიერ ნაკისრი ვალდებულებებისა და პასუხისმგებლობების გამო და დაკარგოს სიახლოვის განცდა ოჯახის წევრებთან.

3. გულფიცხობის გამოვლენა

ბრაზი, როგორც წესი, უფრო დიდი და მნიშვნელოვანი ემოციის თანმხლები ემოციაა. დედის ხშირი ბრაზიანობა და გულფიცხობა, შესაძლოა, ჭარბი თავშეკავების ან რეპრესირებული აგრესიის გამოხატულება იყოს. დედის გულფიცხობა ბავშვისადმი უმიზეზო აგრესიით ვლინდება. ის, შესაძლოა, უმნიშვნელო საკითხის გამო ბავშვს გაუბრაზდეს, უყვიროს და დასაჯოს.

4. დანაშაულის განცდა

დედები ხშირად დანაშაულს განიცდიან შვილების წინაშე, რადგან თვლიან, რომ საკუთარ როლს ცუდად ასრულებენ და კარგი მშობლები არ არიან. საზოგადოება ბავშვის აღზრდის საკითხში ქალს გაცილებით მაღალ მოთხოვნებს უყენებს, ვიდრე მამაკაცს, რის გამოც დანაშაულის განცდა დედებში უფრო ძლიერია, ვიდრე მამებში.

5. სინანული მიღებული გადაწყვეტილებების გამო

დედები, რომლებსაც ემოციური გადაწვა აქვთ ხშირად ნანობენ წარსულში მიღებულ გადაწყვეტილებებს, ფიქრობენ, რომ სჯობდა ბავშვები უფრო ადრე ან გვიან გაეჩინათ, უფრო ნაკლები შვილი ჰყოლოდათ, უფრო სწორად შეერჩიათ მეუღლე, მეტი დრო დაეთმოთ საკუთარი თავისთვის და ა.შ.

6. ზედმეტი შფოთვა მომავალზე ფიქრისას

დედებს ხშირად პანიკა და შფოთვა იპყრობთ იმ პასუხისმგებლობების გამო, რომელიც მათ აკისრიათ. გამუდმებით გადაძაბულ რეჟიმში ყოფნა მათ კონცენტრაციის უნარზე ნეგატიურად აისახება და მომავლისადმი შიშით განაწყობს.

7. სევდიანობა

ზოგიერთი დედა ყოვლისმომცველი სევდით არის შეპყრობილი, არაფრის გაკეთების სურვილი არ აქვს და ყველაფრისადმი გულგრილი დამოკიდებულება უყალიბდება. ასეთ შემთხვევაში ისინი გარესამყაროსგან, მათ შორის შვილებისგან, იზოლირდებიან.

8. ემოციური გამოფიტვა

დედები ხშირად თვლიან, რომ მათ ცხოვრებაში ვერაფერს მიაღწიეს და ვერც ყოველდღიურ საქმეებს უმკლავდებიან. მათ უჭირთ ძილი, ხშირად აწუხებთ თავისა და სხეულის ტკივილი, ხდებიან გულმავიწყები, კარგავენ პროდუქტიულობას, არ შეუძლიათ კონცენტრაცია და ფიზიკურადაც გადაღლილები არიან.

9. გაღიზიანება

ზოგიერთი დედა იმ მდგომარეობამდე მიდის, რომ ბავშვებთან დროის გატარებაც კი არ სურს. ისინი თვლიან, რომ საკუთარი თავი დაკარგეს.

10. ქრონიკული დაღლილობა

ემოციური გადაწვის დროს დედებს ქრონიკული დაღლილობა აწუხებთ. არ აქვს მნიშვნელობა რამდენ ხანს სძინავთ, ისინი ძალების აღდგენას ვერ ახერხებენ.

თუ დედა გრძნობს, რომ მისი ემოციური მდგომარეობა უარესდება და დეპრესია ძლიერდება, მან დახმარებისთვის პროფესიონალს უნდა მიმართოს. იმ შემთხვევაში, თუ დედას აგრესია უჩნდება ბავშვების მიმართ და ძალადობისკენ მიდრეკილი ხდება, აუცილებელია დაუყოვნებლივი ყურადღება და თერაპია, რომელიც ქალს მძიმე დეპრესიასთან გამკლავებაში დაეხმარება.

წყარო: ​moms.com

წაიკითხეთ სრულად