ბავშვის სწორად განვითარებას უშლის თუ არა ხელს, ხშირი შექება ან პირიქით კრიტიკა მშობლების მხრიდან და როგორ დავიჭიროთ ოქროს შუალედი? - ამ და სხვა საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნანა ფაცაცია.
- მშობლების მხრიდან შექებაზე მეტად ბავშვების გაკრიტიკება რამდენად ცუდია მათი ფსიქიკისთვის და უშლის თუ არა ხელს განვითარებაში?
- ზოგადად, ძალიან მნიშვნელოვანია ადეკვატური უკუკავშირი მშობლების მხრიდან ბავშვის ქცევაზე. რა თქმა უნდა, უმჯობესია აქცენტი დადებითზე გაკეთდეს, რათა უფრო მეტად განვამტკიცოთ მოზარდის პოზიტიური ქცევა. თუმცა, თუ ბავშვი იქცევა ისე, რომ მშობელს ან უფროს ადამიანს ეს არ მოსწონს, საჭიროა ფაქიზად მივცეთ უკუკავშირი, რასაც, მოდი, კრიტიკას ნუ დავარქმევთ. ავუხსნათ ბავშვს, რატომ არ არის ესა თუ ის ქცევა მისაღები მშობლისთვის, ანუ შედეგზე უნდა იყოს ორიენტირებული ჩვენი უკუკავშირი. მშობლის მხრიდან ყველაზე მნიშვნელოვანია ადეკვატური უკუკავშირი. ჩვენს რეალობაში ხშირად გვესმის მშობლებისგან, გადატვირთული გრაფიკის გამო, გადაღლილებს აღარ ჰყოფნით ენერგია ახსნისთვის, თუმცა აუცილებელია გამოვნახოთ დრო და რესურსი, რომ ბავშვებს კრიტიკის ნაცვლად, ადეკვატური უკუკავშირი მივცეთ. ის, რაც არ მოგვწონს, კი არ გავუკრიტიკოთ, არამედ ვუთხრათ, რატომ არის საზიანო კონკრეტული ქმედება მათთვის და რა შედეგს მისცემს. ამით არჩევანის წინაშე დავაყენებთ, თავად აირჩიონ ქცევა, რომელიც ნაკლებად საფრთხის შემცველი იქნება.
- თუ პირიქით, მეტად აქებენ და ნაკლებად აძლევენ შენიშვნებს, ხომ არ მოვადუნებთ მათ და დავუკარგავთ მოტივაციას, კრიტიკულად შეხედონ საკუთარ თავს?
- ამ შემთხვევაშიც, როდესაც ვამბობთ მეტად შექებას ან მეტად გაკრიტიკებას, ისევ არაადეკვატურ უკუკავშირთან გვაქვს საქმე. მნიშვნელოვანია, რისთვის ვაქებთ ბავშვს. ხშირად იმისთვის ვაქებთ, რაშიც წვლილი არ მიუძღვის, მაგალითად, სილამაზე. იქ, სადაც იზრდებიან ესმით ფრაზები: „რა კარგი ხარ, პრინცესა“, „რა ლამაზი ხარ“ და ა.შ. როდესაც იზრდებიან და გადადიან მიკროსოციუმიდან მაკროსოციუმში (ბაღი, სკოლა და ა.შ.) იქ უკვე იქმნება პრობლემები, რადგან იგივე უკუკავშირს საზოგადოების მხრიდან ვეღარ ხედავენ, რამაც დიდი ზეგავლენა შეიძლება მოახდინოს მათ თვითშეფასებაზე. ბავშვებს აუცილებელია დადებითი უკუკავშირი მივცეთ რაღაცის კეთებისთვის, ეს იქნება სწავლა თუ სხვა რამ. მეტად ან ზედმეტად შექება არასწორია, ყოველთვის მიზანშეწონილია ჩარჩოში, ზომიერების ფარგლებში ადეკვატური რეაქციები.
- როგორ დავიჭიროთ ოქროს შუალედი, შექებასა და კრიტიკას შორის?
- მშობლები კვალდაკვალ უნდა მივყვებოდეთ შვილების ქმედებებს. იმას, რაც ჩვენთვის მიუღებელია და მივუთითებთ, ახსნაც უნდა მოჰყვებოდეს, ეს კი მათ შედეგების გაანალიზების საშუალებას მისცემს. მნიშვნელოვანია ფრაზები, რომლებსაც მშობელი იყენებს კომუნიკაციის დროს. თუ ჩვენ მოკლე ფრაზებს ვიყენებთ, მაგალითად, „არ შეიძლება“, ბავშვს კითხვა უჩნდება, რატომ არ შეიძლება, აუცილებელია დასაბუთებულად ავუხსნათ. ასევე სიტყვა „რატომ“, რომელსაც იყენებენ მშობლები. ხშირად ბავშვს უნდა კონკრეტული რამ, თუმცა არ იცის, რატომ უნდა, შესაბამისად, ამაზე პასუხს ვერ გაგვცემს და მეტ გაუგებრობას შეუქმნის ბავშვს. ასე რომ, არსებობს ფრაზები ეფექტური კომუნიკაციისთვის, რაც მშობლებს დაეხმარება დაიჭირონ ოქროს შუალედი. ჩვენ უნდა ვიყოთ ადეკვატური ანარეკლი შვილების ქმედების.
- რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ ასწავლონ შვილებს იყვნენ თავდაჯერებულები და ამასთანავე არ შეწყვიტონ განვითარებაზე ზრუნვა?
- მნიშვნელოვანია ბავშვს და ზოგადად ნებისმიერი ასაკობრივი ჯგუფის ადამიანს, ჰქონდეს ადეკვატური თვითშეფასება. ჯერ დავიწყოთ იმით, თუ რა არის თვითშეფასება, ვინაიდან თავდაჯერებულობა პირდაპირ კავშირშია ამასთან. თვითშეფასება არის ინდივიდის სუბიექტური წარმოდგენა საკუთარ თავზე, უნარებზე, თვისებებზე. ეს ყალიბდება ზუსტად იმ უკუკავშირებით, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ, ეს იქნება საკუთარი თავისგან, ოჯახისგან, მეგობრებისგან, თუ ნებისმიერი იმ სოციუმისგან მიღებული უკუკავშირი, სადაც უწევს ყოფნა, ასე ყალიბდება ადამიანის თვითშეფასება. შესაბამისად, ადრეული ასაკიდან უნდა ჩაეყაროს საფუძველი ბავშვის ადეკვატური თვითშეფასების ჩამოყალიბებას მისი ჯანსაღი განვითარებისთვის. ერიქსონის თეორიას გავიხსენებ, სადაც ის გამოყოფს ყველაზე მნიშვნელოვან პერიოდს თვითშეფასების ჩამოყალიბების პროცესში, 18 თვიდან 3 წლამდე. ამ დროს ძალიან დიდი როლი აქვთ მშობლებს. ეს ერთ-ერთი კრიზისის გადალახვის პერიოდია, როდესაც ბავშვი სწავლობს თვითონ კვებას, ჩაცმას, ნაბიჯების გადადგმას. ამ დროს თუ მშობელი იქნება მხარდამჭერი და ბავშვის ნებისმიერი ინიციატივა იქნება სწორად მხარდაჭერილი, ბავშვი სწავლობს თავდაჯერებულობას, საკუთარი ძალების რწმენას, ხოლო კრიზისი ილახება ჯანსაღად. თუ მშობელი ზემზრუნველია, ანუ არ აძლევს საშუალებას თვითონ გააკეთოს რამე, ასეთ დროს პატარას უყალიბდება ეჭვის განცდა საკუთარ თავის და შესაძლებლობების მიმართ. ამით შესაძლოა, საფუძველი ჩაეყაროს დაბალ თვითშეფასებას, რაც თავდაჯერებულობას უშლის ხელს. თუ 3 წლამდე კრიზისი ჯანსაღად გადაილახა, შემდეგი კრიზისის გადალახვა უფრო მარტივი იქნება მოზარდებისთვის, აქ უკვე შემოდის სკოლა, სადაც დიდი როლი აქვთ პედაგოგებს, თანატოლებთან ურთიერთობას.
ასევე მინდა აღვნიშნო, რომ თავდაჯერებულობა ფსიქიკური განვითარების პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია. ადეკვატური თვითშეფასება ეს არის სუიციდის საუკეთესო პრევენცია. თუ მშობლები (ოჯახის წევრები) და სააღმზრდელო დაწესებულებები სწორი უკუკავშირით ხელს შევუწყობთ, შვილები ჩამოყალიბდნენ თავდაჯერებულ პიროვნებებად, ეს მათთვის წარმატების საწინდარი იქნება. თავდაჯერებულობა გულისხმობს მუდმივ სწრაფვას თვითგანვითარებისკენ და თვითრეალიზაციისკენ.
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
რა არის პაიდოფებრილი - ეს ყველა მშობელმა უნდა იცოდეს
ზამთარში გაციება, საუნთქი გზების ინფექციები, გრიპი და სხვა რესპირატორული დაავადებები განსაკუთრებით აქტიურდება. მათთვის დამახასიათებელი სიმპტომები კი - თავის ტკივილი, სურდო, საერთო სისუსტე, ყურის ტკივილი, ცხელება/შემცივნება, კუნთებისა და სახსრების ტკივილი შემაწუხებელი ხდება.
ტემპერატურის მართვის დროს მშობლები ხშირად შეცდომებს უშვებენ, რადგან ზოგჯერ ცხელება პრეპარატებს არ ემორჩილება და აფთიაქებიც სხვადასხვა დასახელების მედიკამენტებს გვთავაზობს.
როგორც „ქიდს 0-9“ პროექტის ხელმძღვანელი, თამარ ჩუბინიძე ამბობს, ტემპერატურის საწინააღმდეგო პრეპარატებში ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტურია პაიდოფებრილი.
თამარ ჩუბინიძე: „პაიდოფებრილი ესპანური წარმოების პრეპარატია, რომელიც არის იბუპროფენის ჯგუფიდან. პაიდოფებრილი ესპანეთში ცნობილი ბრენდია და ერთ-ერთი მაღალი ხარისხის პრეპარატია. რაც უფრო მაღალი ხარისხისაა პრეპარატი მით უფრო სუფთად არის ტექნოლოგიურად დამუშავებული და შესაბამისად, გვერდითი ეფექტები მინიმუმამდე არის დაყვანილი. საქართველოს ბაზრის საჭიროებიდან გამომდინარე გადავწყვიტეთ ამ პრეპარატის დამატება და მშობლებისთვის გაცნობა. პაიდოფებრილი ბავშვებისთვის წარმოდგენილია სიროფის სახით, აქვს ფორთოხლის არომატი და მისი გამოყენება ხდება ინსტრუქციაში მითითებული ასაკობრივი დოზირებით“.
„პაიდოფებრილის გამოყენება ზოგადად რეკომენდირებულია მაღალი ცხელების დროს. ცნობილია, რომ 38.5 გრადუსამდე რეკომენდებული არ არის დამწევი პრეპარატების გამოყენება, ვინაიდან, აღნიშნული ტემპერატურა არის ბუნებრივი რეაქცია ორგანიზმში მიმდინარე ვირუსულ ინფექციასთან საბრძოლველად.
- როდის და როგორ ვმართოთ ცხელება?
- მაღალი ტემპერატურა განსაზღვრულ ზღვრამდე არ ვნებს ბავშვს, პირიქით ის ინფექციასთან ბრძოლის ერთ-ერთი საშუალებაა. ზოგჯერ უმჯობესია თავი აარიდოთ ტემპერატურის დაწევას, მით უმეტეს თუ ის შემაწუხებელი არ არის, მაგრამ თუ ბავშვს აწუხებს გაუწყლოება, ის მოთენთილია, მოდუნებულია, მივარდნილია, მაშინ სათანადო ზომები უნდა მიიღოთ. მაღალი ტემპერატურის დროს სითხის აორთქლება ძალიან სწრაფად ხდება. სწორედ ამიტომ, რეკომენდებულია დიდი რაოდენობით სითხის მიღება, რომ ორგანიზმში სითხის რაოდენობა მუდმივად შეივსოს და ბალანსი არ დაირღვეს.
ცხელებას რაც შეეხება, ორი ტიპისაა, როდესაც ტემპერატურა 38.5 გრადუსამდეა და 38.5 გრადუსზე მაღალია.
38.5 გრადუსის დროს ტემპერატურის მართვა ხდება შემდეგნაირად: პირველ რიგში, აუცილებელია, ორგანიზმისთვის დიდი რაოდენობით სითხის მიწოდება. აღნიშნული ტემპერატურა არ საჭიროებს სიცხის დამწევების გამოყენებას. თუმცა არსებობს გამონაკლისი შემთხვევა და ეს არის ფებრილური გულყრა, რომელიც ტემპერატურულ რეაქციაზე ვითარდება და ასეთ დროს რეკომენდებულია სიცხის დამწევი მედიკამენტის მიღება.
მაღალ ცხელებას რაც შეეხება, ანუ 38.6 გრადუსის ზემოთ უკვე რეკომენდებულია სიცხის დამწევი პრეპარატების გამოყენება. ამ დროს ვიყენებთ პარაცეტამოლის ან იბუპროფენის ჯგუფს. იბუპროფენის ჯგუფიდან რეკომენდაცია შეგვიძლია გავუწიოთ პრეპარატს - „პაიდოფებრილი”, რომლის ეფექტიანობა მაქსიმალურად კარგია. ასევე ცხელების დროს შესაძლებელია გაგრილების მეთოდის გამოყენება.
პაიდოფებრილი - ეს არის:
ტკივილგამაყუჩებელი და სიცხის დამწევი
ძლიერი მოქმედება და ხანგრძლივი და სხვა სიცხისა და ტკივილისგან.
პეიდოფებრილის ეფექტურობა: სხვადასხვა სიმპტომების გამოწვეული ცხელების დროს ვირუსული ინფექციების დროს რევმატოიდული ართრიტის დროს მსუბუქი და საშუალო სიძლიერის სხვადასხვა წარმოშობის ტკივილის მოსახსნელად
რა უნდა იცოდეთ, ვიდრე დაიწყებთ პაიდოფებრილის მიღებისას?
მნიშვნელოვანია მიიღოთ მცირე დოზა, რომელიც შეამსუბუქებს/გააკონტროლებს ტკივილს და არ უნდა მიიღოთ ეს მედიკამენტი საჭიროზე მეტ ხანს მისი სიმპტომების გასაკონტროლებლად.
თუ სახლის პირობებში დედა ვერ მართავს ტემპერატურას, ვერ ხერხდება ბავშვის ორგანიზმის სითხით დატვირთვა, ბავშვს აქვს ძილიანობა, სისუსტე, მაშინ აუცილებლად უნდა მიმართოს ექიმს. ასევე, თუ ცხელება სამ დღეზე მეტ ხანს გრძელდება უნდა მიმართოს მკურნალ ექიმს.