Baby Bag

როგორ გავუმკლავდეთ შვილის გონებაგაფანტულობას მეცადინეობის დროს - ფსიქოლოგის 7 რჩევა მშობლებს

როგორ გავუმკლავდეთ შვილის გონებაგაფანტულობას მეცადინეობის დროს - ფსიქოლოგის 7 რჩევა მშობლებს

მშობლებში გავრცელებული საკითხია შვილების კონცენტრაციის პრობლემა სწავლის დროს, რომელსაც ხშირად ვერ უმკლავდებიან. რისგან შეიძლება იყოს გამოწვეული გონებაგაფანტულობა და როგორ მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს? ამ თემებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ანი სალდაძე.

- ანი, ბავშვებს ხშირად აქვთ კონცენტრაციის პრობლემა სწავლის დროს. რისგან შეიძლება იყოს ეს გამოწვეული ?

​- საქმის შესრულებისას, ან სწავლის დროს კონცენტრაციის ნაკლებობის გამო ვხდებით მოუსვენრები და ვკარგავთ მობილიზაციას. რაც დრო გადის, სტატისტიკური მაჩვენებელიც მაღლა იწევს და ჩვენც ვხვდებით, რომ არამხოლოდ ბავშვებისათვის, არამედ ზრდასრულთათვისაც კი პრობლემას წარმოადგენს კონცენტრაციის გამომუშავება, შენარჩუნება.

​რაც შეეხება გამომწვევ მიზეზებს, 21-ე საუკუნეში ტექნოლოგიების განვითარებასთან და ინტერნეტთან წვდომის შედეგად, დღის განმავლობაში ჩვენი ტვინი იმდენ ინფორმაციას იღებს და ახარისხებს, იმდენად ხშირად და სწრაფი ცვალებადობით, რომ ვერც კი ვახდენთ გაანალიზებას თუ რას ვუყურეთ? რა ვნახეთ? გაუაზრებლად ბევრი ფერადი და გონების გამფანტველი კადრი შემოდის ჩვენსა და უკვე ბავშვების გონებაშიც. ამ ყველაფრის შემდეგ, გასაკვირი არაა სტატიკურ, უმოძრაო ნივთებთან (წიგნი, კალამი...) დაჯდომა და კონცენტრირება მათთვის სირთულეს რომ წარმოადგენს. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზები დიდ გავლენას ახდენს ბავშვებზე, თუმცა, რა თქმა უნდა, არაა სრული სია. შესაძლოა, უბრალოდ ხის შრიალი, ჩიტის ჭიკჭიკი, ფერადი სათამაშოც იყოს ოთახში. ყველაფრის აღმოფხვრას და გადამალვას ვერავინ მოახერხებს, ეს თავიდანვე წაგებული ბრძოლაა, ამიტომ ბავშვს უნდა დაეხმაროს პირველ ეტაპზე მშობელი მაინც, რათა მოცემულ გარემოში მოახერხოს კონცენტრაციის გამომუშავება.

​- რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ დაეხმარონ შვილებს გონებაგაფანტულობის დაძლევაში?

​- არსებობს ბავშვთა და ზრდასრულთათვისაც რამდენიმე მარტივი საშუალება, რის მიხედვითაც შესაძლებელი ხდება, სახლის პირობებში კონცენტრაციის ჩამოყალიბება ან გაუმჯობესება.

​1. ჩართეთ ყოველდღიურ რუტინაში

​როდესაც ბავშვი (უმეტეს შემთხვევაში ზრდასრულიც) თავისით ადგენს გეგმას, ის უფრო მეტად არის კონცენტრირებული, მობილიზებული ამ გეგმის განხორციელებისათვის. როდესაც ბავშვმა იცის, რას ელოდებიან მისგან, ის უფრო მარტივად ახერხებს საქმეში ჩართვას. მაგალითად, თუ ბავშვს დავალებები აქვს შესასრულებელი, სასურველია,  შაბათ-კვირას, ან წინა ღამით, დილით მაინც, მას თქვენთან ერთად გააწერინოთ ცხრილი, თუ რას რის შემდეგ გააკეთებს და რამდენი დრო ექნება ამა თუ იმ დავალების შესრულებისათვის.

​2. მიეცით დრო შესვენებისთვის

​დავალებების შესასრულებლად გაწერილ ცხრილში, მას აუცილებლად უნდა ჰქონდეს შესვენების საშუალება, რომ შემდეგ კონცენტრაცია კვლავ მოახდინოს. მაგალითად, ერთი გაკვეთილის სწავლისა და დავალების დაწერის შემდეგ მიეცით მას საშუალება ადგეს, გაიაროს 5-10 წუთით სუფთა ჰაერზე ან წყალი დალიოს, თუნდაც ვაშლი ან რაიმე ხილი მიირთვას.

​შეგიძლიათ დავალებების შესრულებისთვის წაახალისოთ ან დააჯილდოვოთ. მთელი კვირის დავალებების კარგად შესრულებისთვის, შაბათს ან კვირას ნაყინით გაუმასპინძლდეთ, მისი საყვარელი საჭმელი გააკეთოთ მასთან ერთად. თქვენ სწორედ ახლა ხართ პასუხისმგებელნი, რომ მას ჩამოუყალიბოთ სწორი დამოკიდებულება გასაკეთებელი საქმის მიმართ. სტრუქტურა მარტივად მუშაობს, თუ აკეთებს დავალებებს, შეაქეთ, წაახალისეთ, დაასაჩუქრეთ, მაგრამ ეს არ უნდა ხდებოდეს ყოველდღე, ყოველი შესრულებული დავალების შემდეგ, რადგან ამ დროს საქმე გვექნება მოყირჭებასთან ანუ ბავშვს მობეზრდება ეს საჩუქრები და შექებაც გაუფერულდება. ეს რომ არ მოხდეს აუცილებელია, დაიცვათ ოქროს შუალედი. დღის ბოლოს შეუჯამეთ კარგად შესრულებული ან ვერ შესრულებული საქმის დადებითი და უარყოფითი მხარე. გააკეთეთ ეს დღის ბოლოს ან კვირის ბოლოს, რადგან ბავშვს მეტად დაკვირვებულს გახდის და ასევე ანალიზის უნარსაც ჩამოუყალიბებს.

​პირველ რიგში, ბავშვს უნდა აუხსნათ სწავლა რისთვისაა აუცილებელი, შეგიძლიათ უთხრათ, რომ თქვენი ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილიცაა, თუნდაც სამსახურში დავალებების შესრულება, ასე გამოიმუშავებთ თანხას, რომლითაც შემდეგ თქვენთვის ან თქვენი შვილისთვის ყიდულობთ ტკბილეულობას, ტანისამოსს და სხვას. ბავშვის გაჯიუტების და დაუჯერებლობის შემთხვევაში შეგიძლიათ, შეუზღუდოთ ის დრო, რომელიც მას სიამოვნებას ანიჭებ, მაგალითად, თამაშის დრო ან მეგობრებთან სადმე წასვლის შესაძლებლობა, მაგრამ ამისათვის ის თავიდანვე უნდა გააფრთხილოთ, თუ რა მოჰყვება შეუსრულებელ დავალებას.

​3. წაახალისეთ მიზნების დასახვაში

​ეცადეთ, მიუდგეთ პოზიტიურად. ბავშვები სავსენი არიან ფანტაზიებით, მათთან მიზნების დასახვას თუ თამაშად აქცევთ, შეძლებთ მათ ენაზე საუბარს და მარტივად გააგებინებთ, თუ რას ნიშნავს მიზნის დასახვა. როგორ მოვახერხოთ ეს? გამოკითხეთ ბავშვს, რა სურს და შემდეგ დაეხმარეთ მას, რომ ერთად შეადგინოთ, თუ როგორ მიაღწიოს ამა თუ იმ მიზანს.

​4. შეაქეთ მათი პროგრესი

​თავიდანვე საუკეთესო ვერავინ იქნება და არც არავინაა ვალდებული, იყოს საუკეთესო, მით უმეტეს ბავშვები, რომლებიც ახლა იწყებენ ყველაფრის შემეცნებას. როგორც უკვე ზემოთ აღვნიშნე, აუცილებლად კვირის ბოლოს ან დღის ბოლოს შეუჯამეთ და კვლავ ნათლად დაანახეთ მისი პროგრესი. მაგალითად, რამდენი ახალი სიტყვა ან მოთხრობა ისწავლა, რამდენად კარგად დაწერა ან გაანალიზა რაიმე საკითხი და ა.შ

​5. შეუქმენით მშვიდი და წყნარი გარემო

​გარდა იმისა, რომ შეძლებისდაგვარად სასურველია ბავშვს კონცენტრაციისთვის წყნარი გარემო შევუქმნათ, ასევე სასურველია ეს გარემო არ იყოს გადატვირთული. სამეცადინო კუთხე, რომელიც ბავშვს ეკუთვნის, სასურველია, სავსე არ იყოს სათამაშოებით და ისეთი ნივთებით, რაც მას გონებას გაუფანტავს. განსაკუთრებით: ტელევიზორი, პლანშეტი, ტელეფონი და სხვა ამდაგვარი მოწყობილობები.

​6. დაანახეთ შვილებს, რომ ოჯახის სხვა წევრებიც პატივს სცემენ მის დროს

​გააფრთხილეთ ოჯახის სხვა წევრები, რომ ეცადონ სიმშვიდე ან სიჩუმე შეინარჩუნონ მანამ, სანამ ოჯახის ერთ-ერთი წევრი მეცადინეობს.

​7. ასწავლეთ ბავშვებს, როგორ კონცენტრირდნენ

​პატარებში ეს შეგიძლიათ მათთვის საინტერესო თამაშებით დაიწყოთ. მიეცით ბავშვს საშუალება, ნამცხვარი თქვენთან ერთად გამოაცხოს, ან გაუნაწილეთ ცომი და ის, რასაც აკეთებთ, მასაც თქვენთან ერთად გააკეთებინეთ ისე, რომ ბოლომდე მიაყვანინოთ და გემოც გაასინჯოთ. ბავშვს თავადვე მოეწონება ამ დიდი კონცენტრაციის და შრომის შედეგი. შემდეგ ისევ შეგიძლიათ ჰკითხოთ, თუ რა გააკეთეთ ერთად და როგორ? ამგვარად, კიდევ ერთხელ ცხადი გახდება მისთვის განვლილი პროცესი. ასეთი კონცენტრაციის თამაშებით, მარტივი იქნება მომავალში რთულად კონსტრუირებული დავალებების შესრულება და მობილიზაცია.

- რამდენად დიდ როლს თამაშობს ოჯახური სიტუაცია და იქიდან მიღებული სტრესი?

- ოჯახური სიტუაცია ყოველთვის ფუნდამენტურ როლს თამაშობს ბავშვის, არა მხოლოდ კონცენტრაციის ჩამოყალიბებაზე, არამედ მის ფსიქო-ფიზიკურ განვითარებაზეც.
ოჯახში, სადაც კამათი ან გამუდმებული ხმაურია, რთულია გონების მობილიზება, არა თუ ბავშვისთვის, არამედ ზრდასრულთათვისაც. სწორედ ამიტომ, დიდი მნიშვნელობა აქვს, რომ მრავალსულიან ოჯახშიც კი მოიძებნოს მყუდრო ადგილი, სადაც ბავშვი შეძლებისდაგვარად მშვიდად შეძლებს დაჯდომას და დავალების შესრულებაზე ორინტირებას. არაჩვეულებრივია თუ ოჯახში იმ კულტურის ჩამოყალიბებაც მოხერხდება, რომ ბავშვის დავალების შესრულების დროს სხვები, შეძლებისდაგვარად ხმადაბლა განაგრძობენ საქმის კეთებას. მშობლების და ოჯახის სხვა წევრების ამგვარი ქმედება ბავშვში იწვევს იმ განცდას, რომ ის ღირებულია და რასაც თავად აკეთებს ნამდვილად მნიშვნელოვანია.

​ესაუბრა: მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, „ფასდაკლებები დედებისთვის“ (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „ფასდაკლებები დედებისთვი​ს“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს ღამის შიშების დაძლევაში?

როგორ დავეხმაროთ ბავშვს ღამის შიშების დაძლევაში?

​ბავშვის ფსიქიკა სამი წლის ასაკიდან სერიოზულ ცვლილებებს განიცდის. პატარას გონებრივი შესაძლებლობები იზრდება და მისი წარმოსახვა წარმოუდგენლად მდიდრდება. ამავე დროს, სამი წლის ბავშვს რეალობისა და ფანტაზიის ერთმანეთისგან გარჩევის უნარი არ შესწევს. საკუთარი წარმოდგენებითა და უარყოფითი ფიქრებით შეპყრობილ პატარას, შიშის გრძნობა უჩნდება. შესაძლოა, ბავშვი ღამით ფანჯრიდან მის საძინებელში „შეპარულმა“ რომელიმე ზღაპრულმა მონსტრმა დააფრთხოს ან ტელევიზორში ნანახმა ქვეწარმავალმა შეაშინოს, რომელიც პატარას წარმოდგენით, ღამით მისი საწოლის ქვეშ იდებს ბინას. მსგავსი აზრები, როგორც წესი, ბავშვს ძილის წინ ებადება, როდესაც ოთახში შუქი ქრება და ის საძინებელში მარტო რჩება.

ბავშვმა შიშის გადალახვა რომ შეძლოს, მას უნდა აუხსნათ, რომ პრობლემა მის წარმოსახვაშია და რეალური საფრთხე არ არსებობს. თუ ხედავთ, რომ ბავშვს ატრაქციონზე დაჯდომის ეშინია, დაეხმარეთ მას სისუსტის დაძლევაში. ეცადეთ, პატარა დაარწმუნოთ, რომ საშიში არაფერია. თქვენი შვილი ამას თავადვე მიხვდება, როდესაც თავის შიშს თვალებში ჩახედავს. ბავშვი ატრაქციონზე დაჯდომისთანავე იგრძნობს, რომ ცდებოდა და საკუთარი წარმოსახვის მსხვერპლი იყო. პატარა, რომელსაც ღამის შიშები აქვს, ამავე მეთოდით უნდა განკურნოთ. თქვენი შვილი უნდა მიხვდეს, რომ შიში მისი ფანტაზიის ნაწილია და მას რეალური საფუძველი არ გააჩნია. მშობელი ბავშვს მეტი გამბედაობისა და თავდაჯერების შეძენაში უნდა დაეხმაროს.

ჩვენს სტატიაში სპეციალური სტრატეგიების შესახებ ​გესაუბრებით, რომელთა დახმარებით ბავშვს დამოუკიდებლად დაძინებას მიაჩვევთ, რასაც ის ყოველგვარი შიშისა და შფოთვის გარეშე შეძლებს.

ესაუბრეთ ბავშვს ადამიანის ტვინის ამოუწურავი შესაძლებლობების შესახებ

ბავშვს აუცილებლად უნდა აუხსნათ, რომ ადამიანის ტვინი ძალიან ძლიერია. ის ფანტაზიის ამოუწურავი წყაროა, თუმცა ამავე დროს, რეალობისა და წარმოსახვის ერთმანეთისგან გარჩევაშიც გვეხმარება. ზოგჯერ ჩვენი წარმოსახვა გვაბნევს და გვაფიქრებინებს, რომ საფრთხე გვემუქრება, რაც სიმართლეს არ შეესაბამება, რადგან რეალურად სრულიად უსაფრთხოდ ვართ. უთხარით ბავშვს, რომ როდესაც მას შიში იპყრობს და ფიქრობს, რომ დედა სამსახურიდან არასდროს დაბრუნდება, ის თავისი წარმოსახვის მსხვერპლი ხდება, რადგან დედა სახლში ყოველთვის ბრუნდება. აუხსენით თქვენს შვილს, რომ მას საკუთარი ფიქრების მართვა შეუძლია, რადგან ადამიანს პრობლემის განსჯისა და გაანალიზების საოცარი უნარი აქვს. თუ თქვენი შვილი საკუთარ გონებრივ შესაძლებლობებს სწორად გამოიყენებს, ფანტაზიისა და რეალობის ერთმანეთისგან გარჩევას აუცილებლად შეძლებს.

ძილის წინ ბავშვს მისი შიშების შესახებ ესაუბრეთ და პრობლემის გადაჭრის გზებზე ერთად იმსჯელეთ

თუ ბავშვს სიბნელე აშინებს, საძინებელში შუქი აუნთეთ. თუ მას მონსტრები აფრთხობენ, მასთან ერთად შემოიარეთ ოთახი და ყველა კუთხე-კუნჭული დეტალურად დაათვალიერეთ, რათა პატარა დარწმუნდეს, რომ მის საძინებელში არავინაა. თუ ბავშვი ფიქრობს, რომ შესაძლებელია მის ოთახში ღამით ფანჯრიდან ვინმე შეიპაროს, აჩვენეთ მას, რომ ფანჯარა საგულდაგულოდ არის დაკეტილი და მის გაღებას ვერავინ შეძლებს. თუ ბავშვი იგრძნობს, რომ ის უსაფრთხოდ არის, ღამით მშვიდად დაძინებას შეძლებს. ესაუბრეთ ბავშვს მისი შიშების შესახებ და ეცადეთ, პრობლემის მოგვარების გზები ერთად იპოვოთ.

ბავშვის საყვარელი სათამაშო პრობლემის მოგვარებაში დაგეხმარებათ

ბავშვებს უყვართ სათამაშოების ან ნივთების ამოჩემება. მიეცით თქვენს შვილს საშუალება, თავის საყვარელ თოჯინასთან ან დათუნიასთან ერთად დაიძინოს. უთხარით ბავშვს, რომ სათამაშოს მასთან დაძინება სურს, რადგან მარტო ყოფნის ეშინია. აუხსენით პატარას, რომ მას შეუძლია საყვარელ თოჯინას შიშების გაქრობაში დაეხმაროს. სათამაშოს ბავშვის თანდასწრებით უთხარით, რომ შიში მისი წარმოსახვის ნაწილია, რეალურად კი საშიში არაფერია, რადგან მის გვერდით ძლიერი ადამიანი (იგულისხმება თქვენი შვილი) წევს და ის მას ყველა განსაცდელისგან დაიფარავს. ბავშვი თავს საჭირო ადამიანად იგრძნობს, რომელსაც სხვაზე ზრუნვა და სხვისი დაცვა ევალება. მისი თვითშეფასება ერთიორად ამაღლდება, რაც პატარას შიშის დათრგუნვაში დაეხმარება. თქვენს შვილს ყურადღება საყვარელი თოჯინის დაცვასა და მოვლაზე უნდა გადაატანინოთ, რაც მას საკუთარ შიშებს დაავიწყებს.

აუხსენით ბავშვს რა მოხდება, როდესაც ის გაიღვიძებს

აუხსენით თქვენს შვილს, რომ თუ ის ღამით მოულოდნელად გაიღვიძებს და შეშინდება, საშველად, პირველ რიგში, საკუთარ გონებას და ფიქრებს უნდა მოუხმოს. გაიხსენოს, რომ ძილის წინ ოთახი დეტალურად შემოწმდა და მის საძინებელში მონსტრები არ არიან. თუ ის შიშის დაძლევას ვერ მოახერხებს, უთხარით, რომ ყოველთვის შეუძლია თქვენი იმედი ჰქონდეს. ბავშვმა უნდა იცოდეს, რომ თუ შიში ძალიან შეაწუხებს, თქვენი გაღვიძების უფლება აქვს და თქვენ მას ამის გამო არ გაუბრაზდებით. თუ ბავშვი ღამით გაგაღვიძებთ, დაამშვიდეთ, აუხსენით, რომ მას უსაფუძვლოდ ეშინია. მიაცილეთ თავის საძინებლამდე და ეცადეთ დაარწმუნოთ, რომ საშიში არაფერია. იყავით მაქსიმალურად პოზიტიური. დილით კი ბავშვი შეაქეთ და უთხარით, რომ მან შიში გმირულად დაძლია.

მოაწყვეთ სპეციალური წარმოდგენები

ბავშვთან ერთად გაითამაშეთ სხვადასხვა სცენა. წარმოიდგინეთ, რომ მას ღამით ცუდი სიზმარი აღვიძებს. გააკეთეთ ყველაფერი სწორედ ისე, როგორც რეალურად გააკეთებდით. ბავშვთან ერთად სხვადასხვა სტრატეგია შეიმუშავეთ, რათა მას შიშთან გამკლავებაში დაეხმაროთ. მსგავსი წარმოდგენების დახმარებით, ბავშვი თავის ფანტაზიებს სხვა თვალით შეხედავს. ის მიხვდება, რომ მისი პრობლემის მოგვარება შესაძლებელია და შიშის გადალახვა რთული სულაც არ არის.

მშობლები ძალიან ღელავენ, როდესაც შეშინებულ შვილებს ხედავენ. თუმცა მათ შეუძლიათ ზემოთ ჩამოთვლილი სტრატეგიების გამოყენებით ბავშვს სწორად განვითარებაში დაეხმარონ და ღამის შიშები საბოლოოდ დააძლევინონ.

თარგმნა ია ნაროუშვილმა
წაიკითხეთ სრულად