Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ცუდი მადა ბავშვებში - ევგენი კომაროვსკის 10 რეცეპტი პრობლემის მოსაგვარებლად

ცუდი მადა ბავშვებში - ევგენი კომაროვსკის 10 რეცეპტი პრობლემის მოსაგვარებლად

ცნობილმა პედიატრმა ევგენი კომაროვსკიმ სოციალურ ქსელში პოსტი გამოაქვეყნა, რომელშიც მშობლებს ბავშვის უმადობასთან გამკლავების გზებზე საინტერესო რჩევები მისცა:

1. კვების აუცილებლობაზე საუბრები მინიმუმამდე დაიყვანეთ. ეს ისეთივე არაბუნებრივია, როგორც სუნთქვის აუცილებლობაზე საუბარი.

2. არასდროს აგრძნობინოთ ბავშვს, რომ მისი სურვილი ჭამოს ან არ ჭამოს, გააღოს პირი, კარგად დანაყრდეს, თქვენთვის რაიმე მნიშვნელობის მქონეა.

3. კვების იძულება შანტაჟით, ყვირილით, მუქარით ან საჩუქრებით არ შეიძლება. უმადოდ მირთმეულ საკვებს ორგანიზმი სათანადოდ ვერ ითვისებს. როდესაც ბავშვი მშიერი არ არის, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტი საკვების მისაღებად მზად არ არის ( არ არის სათანადო რაოდენობით ფერმენტები, ნაწლავები ბოლომდე არ გათავისუფლებულა წინა კვებაზე მიღებული საკვებისგან, კუჭში მარილმჟავა არასაკმარისი რაოდენობითაა).

4. ბავშვის მხრიდან საკვების მიღების ენთუზიაზმის დაკარგვა, როდესაც ის კოვზის მიწოდებისას თავს აბრუნებს, პირს არ აღებს, ამბობს, რომ საკვების მიღება არ სურს, იმაზე მიგანიშნებთ, რომ გაიღიმოთ და მისთვის საკვების მიწოდება შეწყვიტოთ.

5. მადასთან დაკავშირებით ნებისმიერი პრობლემის წარმოქმნის შემთხვევაში, კვებებს შორის ინტერვალებში ბავშვისთვის რაიმე სახის საკვების მიწოდება შეწყვიტეთ. ბავშვს, რომელმაც საუზმის მირთმევაზე უარი განაცხადა, სადილობამდე საკვები არ შესთავაზოთ.

6. დემოკრატიული მიდგომები ეფექტიანია რაციონის შერჩევისას. ძალიან კარგი იქნება, თუ სამზარეულოში შესვლამდე ბავშვს ჰკითხავთ, როგორი ფაფაა მისთვის სასურველი: შვრიის, სიმინდის, წიწიბურის თუ ბრინჯის? თუ მაგიდაზე ბავშვს მისი სურვილით მომაზებულ ბრინჯის ფაფას დაუდგამთ, ის კი სხვა საკვებს ითხოვს, მის თხოვნაზე დათანხმება პრინციპულად არასწორია. ადამიანის შრომის პატივისცემისა და მადლიერების სწავლა იმ ადამიანისადმი, ვინც საკვები მოამზადა, არანაკლებ მნიშვნელოვანია, ვიდრე მადის გაუმჯობესება.

7. ულუფების ზომის შემცირება, საკვებში პროდუქტების კონცენტრაციის შემცირება (პროდუქტებით გადატვირთული წვნიანის ნაცვლად მსუბუქი წვნიანის მომზადება), კვებებს შორის ინტერვალის გაზრდა - ეს მარტივი და ეფექტიანი გზებია მადის გაძლიერებისთვის.

8. მადის გაძლიერებაზე დიდ გავლენას ახდენს სისხლში გლუკოზის დონის შემცირება. მადის დაქვეითების საუკეთესო გზა ბავშვისთვის კანფეტის მიცემაა. დაიცავით წესი, რომ ტკბილეული მხოლოდ დესერტად გამოიყენეთ ძირითადი კვების შემდეგ.

9. ფიზიკური აქტივობა ენერგიის დახარჯვისთვის აუცილებელია. რთულია მადა გქონდეს მაშინ, როდესაც მთელი შენი ცხოვრება სავარძელი, გაჯეტი და თბილი ოთახია.

10. მნიშვნელოვანია დარწმუნებული იყოთ, რომ ბავშვს უბრალოდ არ სურს საკვების მირთმევა, თუმცა მას ეს ფიზიკურად შეუძლია. თუ ბავშვს არ უნდა კვება, საშიში არაფერია. უბრალოდ საკვების მიღების დრო ჯერ არ დამდგარა. თუ ბავშვს კვება არ შეუძლია, ყლაპვისას ტკივილს გრძნობს, უჭირს საკვების დაღეჭვა, გულისრევის შეგრძნება ან ღებინება აწუხებს, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს დახმარებისთვის.

​წყარო

წაიკითხეთ სრულად