Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

არ შეფუთოთ ბავშვები! შესაძლოა, ამან გაციება და ავადობა გამოიწვიოს - ევგენი კომაროვსკის რეკომენდაცია მშობლებს

არ შეფუთოთ ბავშვები! შესაძლოა, ამან გაციება და ავადობა გამოიწვიოს - ევგენი კომაროვსკის რეკომენდაცია მშობლებს

ცნობილმა პედიატრმა ევგენი კომაროვსკიმ მშობლებს ცივ ამინდში ბავშვის ჩაცმულობასთან დაკავშირებით საინტერესო რჩევები მისცა. „არ შეფუთოთ ბავშვები!“ - ეს მთავარი რეკომენდაციაა, რომელსაც პედიატრი მშობლებს აძლევს.

„კატეგორიულად არასწორია, როდესაც ბავშვს ყველანაირ ტანსაცმელში ფუთავენ, რომელიც შეიძლება მას ჩააცვა. ამან, შესაძლოა, ოფლიანობა და ავადობა გამოიწვიოს,“ - აღნიშნა ევგენი კომაროვსკიმ.

პედიატრის თქმით, მშობლებს თერმორეგულაციის კანონები უნდა ახსოვდეთ. თერმორეგულაციის მთავარი ორგანო კანია. კანის სისხლძარღვების გაფართოებისას ორგანიზმი სითბოს გამოჰყოფს, ხოლო შევიწროვებისას - სითბო ორგანიზმის შიგნით ინახება. თუ ადამიანი სიცივეშია, ქარშია და ამ დროს სისხლძარღვები შევიწროვებულია, ეს ნორმალურ თერმორეგულაციაზე მიგვანიშნებს. შეხებისას კანი შესაძლოა ცივი იყოს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვი იყინება. თუ ამ დროს კანი თბილია, სითბოს გამოყოფის პროცესი აქტიურად მიმდინარეობს. ბავშვები მარტივად ოფლიანდებიან, რამაც შესაძლოა გაციება და ავადობა გამოიწვიოს. სწორედ ამიტომ, მშნივნელოვანია, რომ ბავშვი არ შეფუთოთ! ბავშვს აუცილებლად ნატურალური ქსოვილებისგან დამზადებული ტანსაცმელი უნდა ჩააცვათ.

არსებობს მხოლოდ ერთი გამონაკლისი, როდესაც ბავშვს უფრო თბილად უნდა ჩააცვათ, ვიდრე თქვენ გაცვიათ. ეს მაშინ უნდა გააკეთოთ, როდესაც ბავშვს ეტლით ასეირნებთ და დიდი მანძილის გავლა გიწევთ. ორ წელზე მეტი ასაკის ბავშვები ძალიან აქტიურები არიან და ბევრს მოძრაობენ, ამიტომ უმჯობესია, მათთან ერთად გარეთ გასვლისას თქვენ უფრო თბილად ჩაიცვათ, თუ სადმე ჩამოჯდომას და ბავშვის თამაშის ყურებას გეგმავთ.

მოჭერილი ფეხსაცმელი ზამთარში ფეხის გაყინვას იწვევს, რის გამოც მსგავსი ტიპის ფეხსაცმელები ბავშვისთვის არ შეიძინოთ. ფეხსაცმელს, ტანსაცმელსა და კანს შორის მოძრავი ჰაერი სითბოს არაჩვეულებრივად ინარჩუნებს. მოსაცმელები აუცილებლად უნდა იყოს მსუბუქი, კომფორტული და წყალგაუმტარი. შარფის ნაცვლად გამოიყენეთ გულსაფარი ან შლემი, რომელიც გაათბობს და დაიცავს კისერს.

საბავშვო ტანსაცმელი ხარისხიანი უნდა იყოს, უპირატესობა მიანიჭეთ ბამბის საცვლებს, წყალგაუმტარ ფეხსაცმელებსა და კომფორტულ ტანსაცმელს.

წყარო:​ rbc.ua 

წაიკითხეთ სრულად