Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ის, რაც იყო, გაუშვი და ჩაწერე წარსულში. ის, რაც ახლაა, არის ცოცხალი და ნამდვილი,“ - ფსიქოლოგი თეა გოგოტიშვილი

„ის, რაც იყო, გაუშვი და ჩაწერე წარსულში. ის, რაც ახლაა, არის ცოცხალი და ნამდვილი,“ - ფსიქოლოგი თეა გოგოტიშვილი

​​ფსიქოლოგი თეა გოგოტიშვილი საქართველოს რადიოს გადაცემაში „ფსიქოლოგის საათი“ სიხარულის განცდის მნიშვნელობაზე საუბრობს. მისი თქმით, ადამიანმა საკუთარ თავს სიხარულის განცდის უფლება არ უნდა წაართვას;

„სიხარულის განცდა ძალიან მნიშვნელოვანია არამხოლოდ ფსიქიკური თვალსაზრისით, არამედ ფიზიკურადაც, იმიტომ, რომ ამ დროს გამოიყოფა ენდორფინები. ძალიან მნიშვნელოვანია ამ განცდის აქ და ამჟამად, ძალიან ცხადად გრძნობა. საკუთარ თავს ამის ნება უნდა მისცეთ. თითქოს ადამიანი ვერ აძლევს თავს იმის უფლებას, რომ განიცადოს ეს სიხარული, იმიტომ, რომ სხვას უჭირს. მე მომეცა სიხარულის განცდის შესაძლებლობა და მაქვს არჩევანი: განვიცადო ეს, თუ უარი ვთქვა ამ განცდაზე. არის სიტუაციები, როდესაც სოლიდარობა მნიშვნელოვანია. როდესაც არამხოლოდ ჩვენი ერი, არამედ მთელი სამყარო დგას უჩვეულო რეალობის წინაშე, ​ჩვენ თითოეულს გვჯერა, რომ ესეც ჩაივლის, ვერ იქნება ესეც მარადიული. ჩვენ ეს გამოწვევა უნდა მივიღოთ და დღეს ვეცადოთ, ამ რეალობაში როგორიც შეგვიძლია, ისეთი ფორმა მივცეთ ამ სიხარულის მოწყობას, სიხარულის განცდას.“

​თეა გოგოტიშვილი აღნიშნავს, რომ წარსულით ცხოვრება უდიდესი შეცდომაა და აწმყოსთვის თვალის გასწორება აუცილებელია:

„ყოველი მოცემული მომენტი ერთ წამში უკვე წარსულში გადადის. ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ აღვიქვამთ სამყაროს წარსულის პოზიციიდან, წარსულის თვალით ვუყურებთ და ვხედავთ, რა ხდება ახლა. სინამდვილეში ის უკვე განვლილია. ერთადერთი შანსი, რომ ჩვენ სისხლსავსე, ცოცხალი განცდა გვქონდეს მოცემული მომენტის, არის ის, რომ ჩავერთოთ ამ მომენტში. გავუშვათ წარსულში ის, რაც უკვე იყო. ის, რაც იყო გაუშვი და ჩაწერე წარსულში. ის, რაც ახლაა არის ცოცხალი და ნამდვილი. აქ ჩავდოთ ჩვენი რესურსები. ნუ შევადარებთ იმას, რა იყო. შეიძლება ისეთ განსაცდელში გადაგვაგდოს წარსულში ყოფნამ და წარსულზე ფიქსირებამ, რომ არათუ დღესასწაული ვერ აღვნიშნოთ, არამედ საერთოდ რეალობის განცდაც დაიკარგოს.“

„სხვისი სიხარულის გამო მწუხარებაშიც კი შეიძლება ჩავარდეს ადამიანი, თუ მან დაკარგა საკუთარი მეს განცდა. ​ძალიან მნიშვნელოვანია ვიყოთ საკუთარ მესთან გულწრფელი, დავინახოთ ჩვენი რეალობა, დავაფასოთ ის, რაც გვეძლევა. ვეცადოთ, რომ მოვძებნოთ მადლიერების მიზეზები,“ - აღნიშნავს თეა გოგოტიშვილი.

წყარო: ​ფსიქოლოგის საათი

წაიკითხეთ სრულად