Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნუ დაიწყებთ ბავშვის ოცნებების მსხვრევას, პირიქით, მისი სურვილები და ინტერესები წაახალისეთ

ნუ დაიწყებთ ბავშვის ოცნებების მსხვრევას, პირიქით, მისი სურვილები და ინტერესები წაახალისეთ

მშობლები შვილებთან ურთიერთობისას შეცდომებს ხშირად უშვებენ. გაინტერესებთ, ართმევთ თუ არა თქვენს შვილებს ოცნებებს? თუ თქვენ ერთხელ მაინც გითქვამთ თქვენი შვილისთვის შემდეგი სიტყვები: „არა, ასე არაფერი გამოვა, მე გაჩვენებ, როგორ უნდა გააკეთო ეს სწორად,“ ან „ვიცი, რომ გამარჯვება გინდა, მაგრამ კონკურენციას ვერ გაუძლებ,“ ან „მწერლობაზე ნუ იფიქრებ, რთული საქმეა, რამე სხვა პროფესიაზე დაფიქრდი,“ ე.ი. ძალიან დიდი შეცდომა დაუშვით.

დედები ცდილობენ რეალისტები იყვნენ და შვილები ცხოვრებისეული სირთულეებისთვის მოამზადონ, რის გამოც ისინი ბავშვებს ხშირად ტკენენ გულს გაუცნობიერებლად. ამასთან მშობლები თვლიან, რომ მათი ქცევა სავსებით გამართლებულია. ნაცვლად იმისა, რომ შვილებს პრაგმატული და მიწიერი მიზნები დაუსახოთ, მათი მისწრაფებები წაახალისეთ. არაფერია ცუდი იმაში, რომ ბავშვს ოცნებები ჰქონდეს. ადამიანი თუ მთვარისკენ ისწრაფვის, შესაძლოა, მან მიზანს ვერ მიაღწიოს, მაგრამ ვარკვლავებამდე მაინც მიაღწევს. სწორედ ამიტომ, ნუ დაიწყებთ ბავშვის ოცნებების მსხვრევას. პირიქით, მისი სურვილები და ინტერესები წაახალისეთ.

  • ნუ ეტყვით ბავშვს, რომ არაფერი გამოვა

ბავშვი თქვენთან ახალი იდეით თუ მოდის, მას არ უთხრათ , რომ არაფერი გამოუვა. სირთულეებზე კონცენტრირების ნაცვლად, ბავშვის ოცნებებში პოზიტიური მხარეები დაინახეთ. ბავშვს ძლიერ და სუსტ მხარეებზე ფრთხილად უნდა მიუთითოთ. თუ გსურთ, რომ ბავშვი სირთულეებისთვის მოამზადოთ, მას კითხვები დაუსვით და პასუხებამდე თავად მიიყვანეთ. თქვენი შვილი თვითონვე მიხვდება, თუ რა სირთულეები ელის ოცნებების ახდენის გზაზე. ჰკითხეთ ბავშვს, როგორ აპირებს ის მიზნის მიღწევას და რა დრო დასჭირდება მას ოცნებების ასახდენად.

  • ნუ იქნებით მეტისმეტად ფრთხილი მშობელი

რა თქმა უნდა, მშობლის მთავარი საზრუნავი შვილის უსაფრთხოებაა, მაგრამ ამის გამო ზედმეტი სიფრთხილე არ უნდა გამოიჩინოთ. თუ ბავშვს ექსტრემალური სპორტი იზიდავს, ის არ უნდა შეაშინოთ. ნუ ეტყვით თქვენს შვილს, რომ მსგავსი აქტივობებით ადამიანები იღუპებიან. თუ ასე მოიქცევით, მას ყოველთვის ყველაფრის შეეშინდება.

  • ნუ მოითხოვთ ბავშვისგან იმაზე მეტს, ვიდრე მას შეუძლია

თქვენი შვილი გეუბნებათ, რომ ის სპორტის ახალი სახეობითაა დაინტერესებული. თქვენ დაუყოვნებლივ იწყებთ ინფორმაციის შეგროვებას, პოულობთ სპორტულ წრეებს, შვილი სხვადასხვა შეჯიბრებაზე დაგყავთ და მისგან პირველობას ითხოვთ. ბავშვი ზედმეტად ისტრესება და სპორტისადმი ინტერესს კარგავს. ნუ იქნებით ზედმეტად მომთხოვნი. თუ ასე მოიქცევით, ბავშვს მოტივაციას დაუკარგავთ.

  • ნუ ეცდებით, რომ ბავშვს ყველა ტკივილი აარიდოთ

ბავშვი თუ ისეთ რამეს გეგმავს, რაც მას არ გამოუვა, ნუ აღელდებით. მშობლები ცდილობენ, რომ შვილები წარუმატებლობისგან დაიცვან. მათ ეშინიათ, რომ ეს ბავშვებისთვის მძიმე გადასატანი იქნება. თუ გსურთ, რომ თქვენმა შვილმა კარგი ცხოვრებისეული გაკვეთილი მიიღოს, მან მარცხი აუცილებლად უნდა გამოსცადოს. ბავშვს გამოცდილების მიღების შესაძლებლობა მიეცით.

  • ბავშვს მიმართულება მიეცით

თქვენი შვილი თუ მოვა და გეტყვით, რომ ის მწერლობაზე ოცნებობს, მის ოცნებებს ნუ დაამსხვრევთ. ნაცვლად ამისა, მას აუხსენით, თუ რას ნიშნავს, იყო კარგი მწერალი და რა სირთულეებთან არის დაკავშირებული ეს პროფესია. თქვენს შვილს ურჩიეთ, რომ რომელიმე სფეროში კარგი განათლება მიიღოს, რათა შემოსავალი ჰქონდეს. თუ მას მატერიალური პრობლემები არ ექნება, წიგნზე მუშაობას მარტივად შეძლებს. ბავშვი მიხვდება, რომ თქვენ მას მხარს უჭერთ. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ ის კარგი მწერალი იქნება, თუმცა აუხსენით, რომ ეს მარტივი საქმე არ არის. თუ ბავშვის ოცნებებს არ დაამსხვრევთ, ის მიზნის მიღწევას გაცილებით ადვილად შეძლებს.

მომზადებულია ​imom.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა


წაიკითხეთ სრულად