Baby Bag

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

შეიძლება დაინტერესდეთ

რომელი საკვები უყვარს ღვიძლს და რომელი პროდუქტებია მისთვის საზიანო? - ჰეპატოლოგი მაკა სვანიძე

რომელი საკვები უყვარს ღვიძლს და რომელი პროდუქტებია მისთვის საზიანო? - ჰეპატოლოგი მაკა სვანიძე

ჰეპატოლოგმა მაკა სვანიძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ღვიძლისთვის მავნე და სასარგებლო პროდუქტები დაასახელა:

„ზომიერების ფარგლებში ალკოჰოლიც დასაშვებია და ცხიმიანი საკვებიც, მაგრამ აუცილებელია, რომ ადამიანმა იცოდეს მისი ღვიძლის მდგომარეობა. თუ მან იცის, რომ დაზიანებული აქვს ღვიძლი, შეიძლება საერთოდ აიკრძალოს ალკოჰოლის მიღება. მნიშვნელოვანია ღვიძლის გაცხიმოვნების ხარისხიც. დღეს ღვიძლის გადანერგვების  ყველაზე მეტი რაოდენობა ჰეპატიტებით გამოწვეული დაზიანების შემდეგ ღვიძლის გაცხიმოვნებაზე მოდის. ყავა არის ერთ-ერთი ძალიან სასარგებლო სასმელი ღვიძლისთვის. ამას გაღრმავებული კვლევები სჭირდება. თუმცა, ჩატარებულია კვლევები და არის პუბლიკაციები ყავის დიდ სარგებელზე. ყავას აქვს ძალიან კარგი ანტიოქსიდაციური მოქმედება, რის ხარჯზეც ის ეხმარება ღვიძლში მიმდინარე ანთებითი პროცესების წინააღმდეგ. ჩაიც ასევე ანტიოქსიდანტია ძალიან კარგი. არის გარკვეული ხილი და ბოსტნეული, რომელსაც აქვს ასეთი მოქმედება, მაგალითად გრეიფრუტს, მოცვს, კომბოსტოს, შვრიას, ხორბალს, ბურღულეულს. არის პუბლიკაციები, რომლებიც ადასტურებს ღვიძლზე მათ კარგ მოქმედებას.

თუ ღვიძლი ჯანმრთელია, მაშინ ალკოჰოლს აიტანს, მაგრამ ალკოჰოლი ღვიძლისთვის კარგი არ არის. ღვიძლისთვის მავნეა თამბაქოც. ადამიანმა შეიძლება კვებით მიიყვანოს ღვიძლი გაცხიმოვნებამდე. ეს არასწორი კვების შედეგია. ჭარბი ცხიმების გადამუშავება ვერ ხდება ღვიძლის მიერ, შედეგად ცხიმი ჩალაგდება ღვიძლის უჯრედებში, რაც იწვევს ანთებებს, ფიბროზს და შეიძლება ციროზიც გამოიწვიოს,“- აღნიშნა მაკა სვანიძემ.

წყარო:​ „სხვა შუადღე“ 

წაიკითხეთ სრულად