Baby Bag

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ ხელები საჭმელში ჩაყოს და ითამაშოს, ასე ის ნაკლებად იჭირვეულებს და ახალ პროდუქტებსაც სიამოვნებით დააგემოვნებს

ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ ხელები საჭმელში ჩაყოს და ითამაშოს, ასე ის ნაკლებად იჭირვეულებს და ახალ პროდუქტებსაც სიამოვნებით დააგემოვნებს

ბავშვს უგემრიელეს და ჯანსაღ სადილს უმზადებთ, ის კი კვების პროცესში თამაშით ერთობა. თქვენ ამჩნევთ, რომ პატარას ხელები საჭმლით აქვს დასვრილი და მას ეს ძალიან მოსწონს. თუ ბავშვს საკვებით თამაში უყვარს, ნუ აღელდებით. ეს ბავშვის განვითარების თანმდევი მოვლენაა. რატომ არის საკვებით თამაში ბავშვისთვის სასარგებლო და აუცილებელი? ამ კითხვაზე პასუხს ჩვენს სტატიაში გაგცემთ.

  • საკვებით თამაში ბავშვებს კვებითი ჩვევების განვითარებაში ეხმარება

ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ ხელები საჭმელში ჩაყოს და ითამაშოს. საბოლოოდ ის აუცილებლად მივა იმ დასკვნამდე, რომ საჭმელი პირთან მიიტანოს და მიირთვას. 8-11 თვის ასაკიდან პატარამ, შესაძლოა, გააპროტესტოს კიდეც კოვზით კვება და მოისურვოს, რომ საჭმელი საკუთარი ხელით მიირთვას. 18-24 თვის ასაკამდე ბავშვი კოვზს დამოუკიდებლად ვერ გამოიყენებს, მაგრამ ხელების დახმარებით კვებას ნამდვილად შეძლებს. გარდა ამისა, როდესაც ბავშვს საკვებით თამაშის ნებას რთავთ, მისი მოტორული უნარები სწრაფად იხვეწება და პატარა კოვზის დაჭერასაც მარტივად სწავლობს.

  • საკვებით თამაშის დროს ბავშვი ნაკლებად ჭირვეულობს და საჭმელს დაძალების გარეშე მიირთმევს

ბავშვები ხშირად ჭირვეულობენ, როდესაც საქმე საუზმის მირთმევას ან სადილობას ეხება. მათ არ მოსწონთ ის პროდუქტები, რომლებსაც მშობლები სთავაზობენ. თუ თქვენს შვილს საკვებით თამაშის ნებას დართავთ, ის ნაკლებად იჭირვეულებს. გარდა ამისა, ბავშვი ახალ პროდუქტებსაც სიამოვნებით დააგემოვნებს. როდესაც ხელი საჭმლით დაესვრება, პატარა უცნობ ტექსტურას და არომატს მარტივად შეიგრძნობს. მას სურვილი გაუჩნდება, რომ ახალ პროდუქტებს გემოც გაუსინჯოს.

  • საკვებით თამაში ბავშვის გონებრივ განვითარებას უწყობს ხელს

ბავშვის გონება ლექციების მოსმენის დროს არ ვითარდება. პატარები შერძნებებით სწავლობენ. რაც უფრო ახლოს ეცნობა ბავშვი საკვებს, რომელსაც მიირთმევს, მით მეტ ინფორმაციას იღებს მისი ტვინი. საკვებით თამაში ბავშვს ეხმარება ადრეული ასაკიდანვე ისწავლოს პროდუქტების ცნობა, იცოდეს მათი სუნი, გემო და დანიშნულება. ისეთი მიუღებელი ქცევებიც კი, როგორებიც არის საჭმლის იატაკზე დაღვრა ან თმების საკვებით მოსვრა, ბავშვს გამოცდილების მიღებაში ეხმარება. პატარები ხვდებიან, თუ რა შედეგი მოაქვს ამგვარ ქცევას.

  • თუ ბავშვს საკვებით თამაშის ნებას დართავთ, თავისუფალი დრო გამოგიჩნდებათ

მშობლებს საკუთარი თავისთვის დრო იშვიათად რჩებათ. ბავშვს შესაძლებლობა მიეცით, რომ საკვებით ითამაშოს. ამ დროს თავადაც მოახერხებთ, რომ გემრიელად დანაყრდეთ. როდესაც საკვებს მიირთმევთ და თქვენი შვილი ამას ხედავს, ის ჯანსაღი კვების პრინციპებსაც ეზიარება. პატარა შეეცდება მოგბაძოთ და თავადაც მიირთვას. ოჯახის წევრებთან ერთად კვება ბავშვების გონებრივ განვითარებას მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს. კვლევებით დგინდება, რომ მოსწავლეები, რომლებიც ადრეული ასაკიდანვე ესწრებოდნენ ოჯახურ სადილებს, სკოლაში მაღალი აკადემიური მოსწრებით გამოირჩევიან.

მშობლებს არ აქვთ ვალდებულება, რომ ბავშვებს სამზარეულოში ქაოსის მოწყობის შესაძლებლობა ყოველდღიურად მისცენ. პატარებს საკვებით თამაშის ნება მაშინ დართეთ, როდესაც ამის შესაძლებლობა გექნებათ. ბავშვს მცირე ზომის ულუფა შესთავაზეთ, ამგვარად ზედმეტ არეულობას და ქაოსს თავს მარტივად დააღწევთ. ეცადეთ, შვილი თამაშის დროს ისეთი პროდუქტებით მოამარაგოთ, რომლებიც ავეჯზე მოუშორებელ ლაქებს არ დატოვებს, მაგ. პური, ყველი, კვერცხი.

ბავშვის ასაკის მატებასთან ერთად მისდამი მოთხოვნები უნდა გაზარდოთ. მას მაგიდასთან ქცევის წესები გააცანით და უფლება არ მისცეთ, რომ პროდუქტები ოთახში მიმოფანტოს. ვიდრე ბავშვი მცირეწლოვანია, მას საკვებით თამაშისას ზედმეტ შეზღუდვებს ნუ დაუწესებთ. ამგვარად მას კვებითი ჩვევების ჩამოყალიბებასა და ახალი უნარ-ჩვევების ათვისებაში ძალიან დაეხმარებით.

მომზადებულია ​kindercare.com - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად