Baby Bag

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში კითხვის პრობლემების გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა და გენეტიკის მნიშვნელოვან როლს გაუსვა ხაზი:

„ეს არის ნეირობიოლოგიური მდგომარეობა. არის თუ არა ეს მემკვიდრეობითი? ლიტერატურაში ყველაზე დიდი მოცულობა არის კითხვის კვლევების. ტერმინს „დისლექსია“ დღეს უკვე ნაკლებად ხმარობენ. ეს იგივეა, რაც კითხვის უნარის დაქვეითება. ყველაზე ბევრი კვლევა არის დისლექსიაზე, რომ ეს არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით. ვერ/არ აზუსტებენ, რომელი გენები აკონტროლებენ ამას. ხშირად ისტორია არის, რომ მამაკაცის ხაზით ან ერთ, ან მეორე მხარეს აქვთ ხოლმე კითხვისა და წერის პრობლემები, მათემატიკის ნაკლებად.“

„რა იწვევს ამ ნეირობიოლოგიურ მდგომარეობას? ​მხოლოდ ერთი ფაქტორი არასდროს არ არის ხოლმე გადამწყვეტი. მნიშვნელოვანია მუცლად ყოფნისას თავის ტვინის პრენატალური განვითარების თავისებურებები. ნაყოფის ცენტრალური ნერვული სისტემა პირველი სამი თვის განმავლობაში ყალიბდება და გადის ხუთ ეტაპს. როდესაც ნეირონების დიდი ნაწილი არ კვდება და ბევრი ნეირონი რჩება, ეს ცუდია. როდესაც ბევრი ნეირონი კვდება და ცოტა რჩება, ესეც ცუდია. ნეირონების მიგრაცია - აქ არის ჩვენი უბედურება. ნეირონები გამრავლების შემდეგ შეიძლება მოხდეს ისე, რომ შუბლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს კეფაში, საფეთქლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს შუბლში. წარმოიდგინეთ, რა ხდება ასეთი ადამიანის ტვინში. ტვინი არ არის დაზიანებული. ნეირონული ქსოვილი დაზიანებული არ არის. ტვინის ფუნქციები დროზე არ ყალიბდება, რაც იწვევს დასწავლის პრობლემებს. მეორე მიზეზი არის თავის ტვინის ფუნქციური ასიმეტრია. ტვინის ორ ჰემისფეროს თავისი ფუნქციები აქვს. ორივე ტვინი მონაწილეობს ნებისმიერ ჩვენს ქცევაში. კითხვის ათვისებას ორივე ჰემისფერო სჭირდება. კითხვა მარჯვენა ჰემისფეროთი იწყება. ასოები უნდა გაარჩიო. ცუდი მკითხველისთვის შემდეგ მარცხენა ჰემისფეროზე გადასვლა არ ხდება, ის რჩება ამ სტრატეგიაზე. “ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

​წყარო

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრა...
​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრაციაში? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი. - რა არ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მშობელი ადრეულ ასაკში უფრო მეტ ყურადღებას აქცევს ბავშვის სწორ კვებას, შემდეგ კი დუნდება და ამ დროს იწყება არაჯანსაღი პროდუქტების დიდი რაოდენობით მიღება,“ - პედიატრი თემურ მიქელაძე

პედიატრი თემურ მიქელაძე გადაცემაში „იმედის დღე“ ჯანსაღი კვების მნიშვნელობის შესახებ საუბრობს და მშობლებს საინტერესო რჩევებს აძლევს:

„ჯანსაღი, სწორი კვება სერიოზული პრობლემაა. ბავშვებში ქრონიკული პათოლოგია, მოზარდებისგან განსხვავებით გაცილებით ნაკლებია, შესაბამისად ნებისმიერი ინფექცია, მათ შორის კორონავირუსი, მათთან უფრო მსუბუქად მიმდინარეობს. მინდა ავღნიშნო, რომ რაც უფრო ადრეული ასაკის არის ბავშვი, მით უფრო დიდ ყურადღებას აქცევს მშობელი მის კვებას, ხოლო შემდეგ კი ის მეტ-ნაკლებად დუნდება. სწორედ ამ მოდუნების პერიოდში იწყება ადვილად ასათვისებელი ნახშირწყლები, შოკოლადის ნაწარმი, უჯერი ცხიმოვანი მჟავები, მცენარეული ცხიმი, ნაჯერი ცხოველური ცხიმები, სამი წლის ასაკში ნაყინის და შოკოლადის დიდი რაოდენობით მიღება. მშობლები ვდუნდებით და ისეთ პროდუქტებს ვაძლევთ ბავშვებს, რომლებიც მათი სწორი და ჯანსაღი ცხოვრების წესს უშლის ხელს. სწორედ აქედან მოდის სიმსუქნე, მეტაბოლური დარღვევები, კარიესი, რაც დიდი რაოდენობით ტკბილი საკვების მოხმარებასთან არის დაკავშირებული. ძალიან ძნელია ამ ყველაფრის მართვა, რადგან ბავშვი მიჩვეულია არაჯანსაღ პროდუქტებს და დიდი ძალისხმევა გვიწევს, რომ მას ეს პროდუქტები ავარიდოთ.“

თემურ მიქელაძის თქმით, იმუნიტეტის ასამაღლებლად ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვს ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტები შევთავაზოთ:

„იმუნომოდულაციური და იმუნომასტიმულირებელი საშუალებები, როგორც წესი, არ არსებობს. ჯერ მსგავსი რამ კაცობრიობას არ შეუქმნია. მთავარია სწორი კვება და ცხოვრების ჯანსაღი წესი. ოქროს სტანდარტი ადრეული ასაკის ბავშვის კვებაში არის დედის რძე. ჩვენ მაქსიმალურად უნდა შევუნარჩუნოთ ბავშვს ორ წლამდე მაინც ოქროს სტანდარტი კვების, ანუ დედის რძე. შემდეგ უკვე ნებისმიერი პროდუქტი უნდა იყოს გამდიდრებული ცილებით, ცხიმებით, ნახშირწყლებით, ხორცით, მარცვლეულით, ბოსტნეულით. დაბალგანვითარებულ ქვეყნებში ნაკლებად არის საკვების პრობლემა, რადგან ისინი არ იყენებენ პესტიციდებს, სხვადასხვა მავნე მინარევს საკვები პროდუქტების შესაქმნელად. ევროპის ქვეყნებში ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტების მიღება საკმაოდ ძვირია. ჩვენთან სწორი საკვები პროდუქტის შეძენა საკმაოდ რთულია, ძნელია მისი მოძიება. ჩვენ მაქსიმალურად უნდა ვეცადოთ, რომ ბავშვს სწორი პროდუქტები სწორად გადავუნაწილოთ დღის განმავლობაში. ამასთან ბავშვი სუფთა ჰაერზე უნდა ვასეირნოთ, გავიყვანოთ რეკრეაციულ ზონებში. გამოვიყენოთ სოფელი, აგარაკი, რაც გვაქვს, რომ ბავშვები მომზადებული იმუნური სტატუსით შეხვდნენ ვირუსული ინფექციების სეზონს. საქართველოში გრიპის სეზონი ნოემბრის ბოლოდან დაიწყება. ჩვენთან რისკ ჯგუფებს სახელმწიფო უფასოდაც ცრის.“

„სწორი კვებითი ჩვევების გამომუშავება რთულია. მეც ვერ ვპოულობ ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტებს. სხვადასხვა რეგიონში მიწევს პროდუქტების შეძენა, სამეგრელოს, ქართლის და ა.შ. სწორი პროდუქტების შეძენა საკმაოდ ძვირია, არ არის მარტივად ხელმისაწვდომი.თუ გაქვთ სოფელი ან აგარაკი, მშობელმა ყველაფერი უნდა გააკეთოს, რომ ჯანსაღი პროდუქტები თავისი შვილისთვის სახლის პირობებში მოიყვანოს. მაქსიმალურად ავაცილოთ ბავშვებს ჰერბიციდები და პესტიციდები. სხვებს ვუკრძალავ შოკოლადის, ნაყინის ჭამას, მაგრამ ჩემი შვილებიც მიირთმევენ ამ საკვებს. ვცდილობ, მაქსიმალურად ავუხსნა, რატომ არ შეიძლება ამ პროდუქტების მირთმევა. სწრაფი კვების ობიექტებს მეც ვიყენებ. შეგვიძლია კვირაში ან ორ კვირაში ერთხელ შევიყვანოთ ბავშვი სხვადასხვა კვების ობიექტში, ეს არ არის კატასტროფა,“ - აღნიშნავს თემურ მიქელაძე.

წყარო:​ იმედის დღე

წაიკითხეთ სრულად