Baby Bag

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

კითხვის უნარის დაქვეითება არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში კითხვის პრობლემების გამომწვევ მიზეზებზე ისაუბრა და გენეტიკის მნიშვნელოვან როლს გაუსვა ხაზი:

„ეს არის ნეირობიოლოგიური მდგომარეობა. არის თუ არა ეს მემკვიდრეობითი? ლიტერატურაში ყველაზე დიდი მოცულობა არის კითხვის კვლევების. ტერმინს „დისლექსია“ დღეს უკვე ნაკლებად ხმარობენ. ეს იგივეა, რაც კითხვის უნარის დაქვეითება. ყველაზე ბევრი კვლევა არის დისლექსიაზე, რომ ეს არის გენეტიკური და გადადის მამაკაცის ხაზით. ვერ/არ აზუსტებენ, რომელი გენები აკონტროლებენ ამას. ხშირად ისტორია არის, რომ მამაკაცის ხაზით ან ერთ, ან მეორე მხარეს აქვთ ხოლმე კითხვისა და წერის პრობლემები, მათემატიკის ნაკლებად.“

„რა იწვევს ამ ნეირობიოლოგიურ მდგომარეობას? ​მხოლოდ ერთი ფაქტორი არასდროს არ არის ხოლმე გადამწყვეტი. მნიშვნელოვანია მუცლად ყოფნისას თავის ტვინის პრენატალური განვითარების თავისებურებები. ნაყოფის ცენტრალური ნერვული სისტემა პირველი სამი თვის განმავლობაში ყალიბდება და გადის ხუთ ეტაპს. როდესაც ნეირონების დიდი ნაწილი არ კვდება და ბევრი ნეირონი რჩება, ეს ცუდია. როდესაც ბევრი ნეირონი კვდება და ცოტა რჩება, ესეც ცუდია. ნეირონების მიგრაცია - აქ არის ჩვენი უბედურება. ნეირონები გამრავლების შემდეგ შეიძლება მოხდეს ისე, რომ შუბლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს კეფაში, საფეთქლის ნეირონს აერიოს გზა და წავიდეს შუბლში. წარმოიდგინეთ, რა ხდება ასეთი ადამიანის ტვინში. ტვინი არ არის დაზიანებული. ნეირონული ქსოვილი დაზიანებული არ არის. ტვინის ფუნქციები დროზე არ ყალიბდება, რაც იწვევს დასწავლის პრობლემებს. მეორე მიზეზი არის თავის ტვინის ფუნქციური ასიმეტრია. ტვინის ორ ჰემისფეროს თავისი ფუნქციები აქვს. ორივე ტვინი მონაწილეობს ნებისმიერ ჩვენს ქცევაში. კითხვის ათვისებას ორივე ჰემისფერო სჭირდება. კითხვა მარჯვენა ჰემისფეროთი იწყება. ასოები უნდა გაარჩიო. ცუდი მკითხველისთვის შემდეგ მარცხენა ჰემისფეროზე გადასვლა არ ხდება, ის რჩება ამ სტრატეგიაზე. “ - აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

​წყარო

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრა...
​რა ნიშნებით ვხვდებით, რომ ბავშვი ჰიპერაქტიურია და როგორ დავეხმაროთ სწავლის დროს კონცენტრაციაში? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი. - რა არ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ამ ნიუანსების ცოდნა ურთიერთობის სწორად წარმართვაში დაგეხმარებათ,” - ფსიქოლოგი ზურა მხეიძე

„ამ ნიუანსების ცოდნა ურთიერთობის სწორად წარმართვაში დაგეხმარებათ,” - ფსიქოლოგი ზურა მხეიძე

ფსიქოლოგმა ზურა მხეიძემ მამაკაცებსა და ქალებს შორის არსებულ ფსიქოლოგიურ განსხვავებებზე ისაუბრა, რომლებიც წყვილებში ხშირად გაუგებრობის ან კონფლიქტის მიზეზი ხდება:

„ფსიქოლოგიური განსხვავება ამ ორ სქესს შორის არის და ეს განსხვავება მუდმივად იქნება. ეს ფსიქოლოგიური სხვაობა დამყარებულია ბიოლოგიურ სხვაობებზე. ურთიერთობა რომ კარგი გამოვიდეს ამ ორ სქესს შორის, უკეთესი იქნება, თუ მე მეორე სქესი მეცოდინება. მეორე სქესის ცოდნა არ ნიშნავს ფიზიკურად ვისთან რამდენი ურთიერთობა გქონდათ. ფიზიკური ურთიერთობის გამოცდილება არ არის საკმარისი, რომ გაიგო, რასთან გაქვს საქმე. გავიხსენოთ კაცების მხრიდან გამოთქმები, მაგ. „ქალს ლოგიკა არ აქვს.“ რეალურად ლოგიკა აქვს ქალს. ​ლაპარაკობენ, რომ კაცები უფრო ჭკვიანები არიან. აქვთ კაცებს ეს პრეტენზია. ეს პრეტენზია რომ აქვთ, მთელი სისუსტე მაგაშია.“

ზურა მხეიძის თქმით, მამაკაცები და ქალები სხვადასხვა მოვლენაზე განსხვავებულად რეაგირებენ:

​ამ სპეციფიკიდან გამომდინარე სხვადასხვა ქცევებია, სხვადასხვა რეაქციებია სხვადასხვა რაღაცებზე. ის, რომ ქალი ბუნებით კონსერვატორია, გამომდინარეობს ფიზიოლოგიიდან. ქალმა ბავშვი უნდა გააჩინოს, ამ ბავშვს სჭირდება ყურადღება და მოვლა, ამიტომ ქალს ინსტინქტში აქვს რაღაცების სტაბილურობის განცდა და შენარჩუნება. კაცისთვის ეს ამოცანა არ დგას. კაცი კონსერვატორი არ არის. რატომ არის არსობრივად ამ ფუნქციების გარკვევა კარგი? მერე უკვე ურთიერთობებს ადვილად ალაგებ.“

ზურა მხეიძემ აღნიშნა, რომ ქალს მრავალი საფრთხის ერთდროული ანალიზის უნარი აქვს, რაც მამაკაცს არ შეუძლია:

„იქიდან გამომდინარე, რომ ქალს ბავშვთან ურთიერთობები უწევს და ბავშვისთვის უსაფრთხო გარემო უნდა შექმნას, მას შეუძლია მრავალი საფრთხის ერთდროული ანალიზი. მაგალითად, ბავშვს ბათუმში უშვებთ პირველად. მამამ მაქსიმუმ ორი საფრთხე წარმოიდგინოს: „შორს არ გაცურო და ბევრი არ დალიო.“ დედის კომპონენტია, რომ ტრანსპორტს ბორბალი არ მოსძვრეს, არ გადაიჩეხოს, გველმა არ უკბინოს. ეს ბუნებაში აქვს, ყველაფერს ანგარიშობს. ქალის ჩანთები წარმოადგენს ძალიან საინტერესო რაღაცას. ქალს შეიძლება ჭურჭლის სარეცხი მანქანა აღმოაჩნდეს ჩანთაში. ქალს შეუძლია სწრაფად ყურადღების გადანაცვლება. ჩვენ გვგონია, რომ პარალელურ რეჟიმში აკეთებს, მაგრამ ფსიქოლოგიაში გამორიცხულია ეს. ქალს შეუძლია ტელევიზორს უყურებდეს, აუთოვებდეს, პარალელურად ტელეფონზე საუბრობდეს, ბავშვს ადევნებდეს თვალყურს და ქმარი რომ გადის, რაღაც უთხრას. ​ეს კაცისთვის არის წარმოუდგენელი პროცესი. ქალები ხშირად ამბობენ: „ჩემს ქმარს რომ ველაპარაკები, არ მისმენს." არ გისმენთ იმიტომ, რომ კაცი გისმენთ მაშინ, როდესაც თქვენკენ არის მოტრიალებული. მას პარალელური მოსმენები არ შეუძლია. ქალს ეს შეუძლია. მისთვის ეს ჩვეულებრივია.“

ქალი ნებისმიერ საუბარში ცდილობს კონტექსტი დაინახოს. ცდილობს მიხვდეს რას გულისხმობდა მისი დაქალი ან კაცი. ამის გამო ქალები ერთ პრობლემას აწყდებიან, ცდილობენ გაიგონ, რატომ თქვა ეს კაცმა. მაგალითად, კაცმა თქვა: „მშია.“ ეს ფიქრობს, რატომ თქვა, რას ნიშნავდა. შეიძლება მთელი დღე ამაზე იფიქროს. არაფერს არ ნიშნავდა, რაც მოადგა პირზე, კაცმა ის თქვა. ეს თვისებაც გენეტიკური კომპონენტია. ქალს რომ ბავშვი უჩნდება, ბავშვი ვერ ლაპარაკობს. ის მომართულია გამოიცნოს, ბავშვს რა აწუხებს. ამიტომ ქალი საუბრის დროს ავტომატურ რეჟიმში ყოველთვის აანალიზებს იმის იქით რა იგულისხმება. პრობლემა ის არის, რომ ​კაცთან თუ ურთიერთობ, არაფერი არ უგულისხმია, რაც თქვა ეგ იყო. შენ ფიქრობ მთელი ღამე ეს რატომ ქნა. ასეთი ნიუანსების ცოდნა ურთიერთობის სწორად წარმართვაში დაგეხმარებათ,“ - აღნიშნა ზურა მხეიძემ.

წყარო: ​„აზროვნების აკადემია“

წაიკითხეთ სრულად