როგორ გადავაჩვიოთ ბავშვი საფენს, რა ხერხებით არის შესაძლებელი, რომ მივაჩვიოთ ქოთანზე დასმას და რა ასაკიდან უნდა მივიჩნიოთ პრობლემად შარდის ან განავლის შეუკავებლობა? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი, ბავშვთა ნეფროლოგი ქეთევან ქვათაძე.
- ქალბატონო ქეთევან, მშობლებისთვის პრობლემას წარმოადგენს პატარას საფენისგან გადაჩვევა. რა ასაკიდან უნდა დავსვათ ბავშვი ქოთანზე?
- ყველა ბავშვის განვითარება ინდივიდუალურია. ამის გათვალისწინებით განსხვავდება საფენის გახდის და ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლის ასაკი. ზოგიერთი კვლევით დასტურდება, რომ ბავშვების უმეტესობა ტუალეტის უნარ-ჩვევების შესწავლისთვის მზად არის 18-24 თვის ასაკისთვის. მიუხედავად ამისა, ასაკი არ არის ერთადერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი.
- რა უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა იმ დროს, როცა ქოთანზე დასმას გადაწყვეტს?
- წარმოგიდგენთ რამდენიმე ზოგად რჩევას და მითითებას, რომელიც შეიძლება გამოიყენოს ან გაითვალისწინოს მშობელმა.
პირველ რიგში, უნდა მოიმარაგოთ: კომფორტული დასაჯდომი ქოთანი და ტუალეტზე დასამაგრებელი რბილი ადაპტერი, დასადგომი სკამი ხელების დასაბანად, ილუსტრირებული წიგნი ან ვიდეორგოლები, სადაც არის გზამკვლევი ტუალეტის ტრენინგის შესახებ, პამპერსი ტრუსები, რამდენიმე ცალი ნაჭრის საცვალი, მატრასის დამცავი პამპერსი საფენი და წამახალისებელი სტიკერები.
ნაბიჯი პირველი:
ყურადღების მიპყრობა - ბავშვი მხოლოდ პამპერსით ან საცვლით ქოთანზე დასვით და წაუკითხეთ წიგნი ან აყურებინეთ ვიდეორგოლი, სადაც ტუალეტის ტრენინგის შესახებ არის მოთხრობილი.
ნაბიჯი მეორე:
შეარჩიეთ „კარგი დრო“ - სასურველია, იყოს თბილი ამინდები, რომ იოლად შეძლოთ ხშირად გამოცვლა. ოჯახის წევრები, რომლებიც ამ პროცესში მონაწილეობენ უნდა იყვნენ მაქსიმალურად ორიენტირებულები. არ დაამთხვიოთ მოგზაურობას ან საცხოვრებელი სახლის ცვლილებას.
ნაბიჯი მესამე:
დააწესეთ რუტინა - ბავშვი ქოთანზე ერთი და იმავე დროს დასვით, მაგალითად, სადილის ან ბანაობის შემდეგ, ძილის წინ. თავდაპირველად შესაძლებელია დაჯდეს ჩაცმული ან საფენით.
გახადე პერსონალური - შეეცადეთ პირადი პასუხისმგებლობა აუმაღლოთ. ქოთანში ან საფენში მოთავსებული ფეკალიები თქვენი დახმარებით გადააგდებინეთ ტუალეტში.
ნაბიჯი მეექვსე:
წაახალისეთ - მოტივაციის ამაღლებისთვის აუცილებელია წახალისება. ტუალეტის ჩვევებთან დაკავშირებით, ყოველი ახალი წინ გადადგმული ნაბიჯისთვის დააჯილდოვეთ, მაგალითად, აწარმოეთ დღიური, კალენდარი, სადაც ყოველდღიურად წებოვან ილუსტრირებულ სტიკერებს ბავშვი თავად ჩააკრავს.
ნაბიჯი მეშვიდე:
საცვალი - თავდაპირველად ადაპტაციამდე გამოიყენეთ პამპერსი ტრუსი, რომელსაც დამოუკიდებლად და იოლად თავად გაიხდის და ჩაიცვამს.
ნაბიჯი მერვე:
მარცხი - ჩასველებისას არ გაუბრაზდეთ და არ დასაჯოთ, შეხვდით ამას პოზიტიურად, გამოუცვალეთ და აუხსენით, რომ შემდეგ ჯერზე უფრო მეტად ყურადღება მიაქციოს მოშარდვის ან დეფეკაციის სურვილს.
ნაბიჯი მეცხრე:
ღამე - საწოლში დაუფინეთ დამცავი პამპერსი საფენი, რომელიც მატრასს დასველებისგან დაიცავს. თუ ღამით ტუალეტის ტრენინგის მცდელობა იქნება წარუმატებელი, არ იღელვოთ, ღამით ჩასველება 5 წლის ასაკამდე პათოლოგიასთან არ ასოცირდება.
ნაბიჯი მეათე:
ჯილდო - ტუალეტის ტრენინგის ყოველი მისი წარმატება სიხარულით აღნიშნეთ. სიტყვიერად შეაქეთ და დემონსტრაციულად აღნიშნეთ.
გაითვალისწინეთ, რომ თითოეული ნაბიჯის შესრულების და ადაპტაციისთვის შესაძლოა, მოგიწიოთ რამდენჯერმე განმეორება.
აუცილებელია გაითვალისწინოთ თქვენი ბავშვის სხვადასხვა ინდივიდუალური გარემოება და დეტალური ინფორმაციისთვის შეათანხმოთ ბავშვის პირად ექიმთან.
- რა ასაკიდან არის პრობლემა, თუ ბავშვს არ ჩამოუყალიბდა ეს ჩვევა და ვერ გადაეჩვია საფენს?
- როდესაც ბავშვი 4 წელზე მეტია და არ აქვს ჩამოყალიბებული დღისით ტუალეტის ჩვევები - აქვს შარდის და განავლის შეუკავებლობა, რეკომენდებულია, კონსულტაცია ექიმთან გაიაროთ.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„როდესაც ოჯახში არ არის დადებითი, სიყვარულით დამუხტული ფონი, ბავშვები ავლენენ ძალიან თვალშისაცემ აგრესიას თანატოლების მიმართ,“ - ფსიქოლოგი თეა გოგოტიშვილი
ფსიქოლოგი თეა გოგოტიშვილი გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ბავშვებში აგრესიისა და ძალადობისკენ მიდრეკილების პრობლემაზე საუბრობს და პრობლემის მოგვარებაში ოჯახის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს:
„როდესაც ოჯახში არ არის დადებითი, სიყვარულით დამუხტული ფონი, ბავშვები ავლენენ ძალიან თვალშისაცემ აგრესიას თანატოლების მიმართ. ბულინგი თანამედროვე რეალობის სერიოზული პრობლემაა. ბავშვები, რომლებსაც ჩაგრავენ სკოლაში, რომლებიც ვერ ახერხებენ თვითდამკვიდრებას (თვითდამკვიდრება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია მოზარდობის ეტაპზე), რომლებიც დაუცველად გრძნობენ თავს, დაჩაგრულები არიან. ასეთ ბავშვში შეიძლება აგრესია აკუმულირდეს. ზრდასრულობაში მან, შესაძლოა, აგრესია მიმართოს გარემოზე. ბულინგის მსხვერპლი ბავშვები ძალიან ხშირად მომავალში თავად ხდებიან აგრესორები.“
თეა გოგოტიშვილის თქმით, ადამიანის თვითშეფასება ცვალებადია და მას სოციუმთან ურთიერთობა განსაზღვრავს:
„თვითშეფასება დინამიკური ფენომენია, ის ერთხელ და სამუდამოდ არ ყალიბდება. ჩვენ მუდმივად განვიცდით თვითშეფასებაში ცვლილებებს. რადგან ადამიანი სოციალური არსებაა, მისთვის სოციუმთან ურთიერთობას დიდი მნიშვნელობა აქვს. ხშირად სკოლაში სხვა ბავშვებს ჩაგრავენ ისინი, ვინც ოჯახიდან არიან დაჩაგრულები. თუ მშობელი იგებს, რომ ბავშვს ჩაგრავენ, პირველ რიგში, აუცილებელია დამრიგებელთან კომუნიკაცია. იყო დრო, როდესაც სკოლაში იყვნენ ფსიქოლოგები. სამწუხაროდ, დღეს ფსიქოლოგი მხოლოდ სპეციალური საჭიროებების მქონე ბავშვებზეა ორიენტირებული. თუმცა, არის სკოლები, სადაც ესმით ფსიქოლოგის მნიშვნელობა. მათ აჰყავთ ახალგაზრდა, პროფესიონალი კადრები, რომლებიც ახერხებენ, რომ ემოციურად გახსნან ბავშვები, შეისწავლონ ვითარება კლასში.“
„ფსიქოლოგიაში ფონი განსაზღვრავს ფიგურას. აგრესია თავისთავად თავდაცვის მექანიზმია. აგრესია რომ არ ჰქონდეს ცოცხალ არსებას, ვერ გადარჩებოდა. ფსიქოლოგიაში აგრესია არის შედეგობრივი, ის არასდროსაა ცარიელ ნიადაგზე აღმოცენებული. აგრესია უკმაყოფილებაზე, ფრუსტრაციაზე რეაქციაა. მაგ. ბავშვი კარგად სწავლობს, ცდილობს თავის დამკვიდრებას, მაგრამ იქ თვითდამკვიდრების გზაა აგრესია, ეს პრობლემაა. შეუძლებელია ბავშვთან შედეგის ქონა, თუ მშობლებთან და აღზრდის გარემოსთან არ ხდება მუშაობა. ბავშვი სახლში რომ ბრუნდება, ის ისევ დაიმუხტება იმ ემოციური ფონით და კვლავ იმავე განწყობით იმოქმედებს. ამიტომ აუცილებელია პედაგოგსა და მშობელს შორის კომუნიკაციის გაუმჯობესება, სკოლის ფსიქოლოგის ფუნქციის გაძლიერება, რომ შემდგომში არ მივიღოთ შედეგები, რომელიც ბევრი ადამიანისთვის სავალალოა,“ - აღნიშნავს თეა გოგოტიშვილი.