Baby Bag

7 დამამშვიდებელი თამაში და აქტივობა ჰიპერაქტიური ბავშვისთვის

7 დამამშვიდებელი თამაში და აქტივობა ჰიპერაქტიური ბავშვისთვის

დედების დიდ ნაწილს მიაჩნია, რომ მისი შვილი ჰიპერაქტიური ბავშვია, თუმცა მსგავსი დასკვნების გამოტანამდე, უმჯობესია აღნიშნული ტერმინის მნიშვნელობას უკეთ ​გავეცნოთ. არასტაბილურობა და ყურადღების დეფიციტი ჰიპერაქტიურ ბავშვებთან ურთიერთობას აძნელებს. ისინი ერთი აქტივობიდან მეორეზე სწრაფად ინაცვლებენ და მოზღვავებული ენერგია აქვთ. მათ ერთ ადგილას მშვიდად ჯდომა და სხვისი საუბრის მოსმენა ძალიან უჭირთ.

ჰიპერაქტიურ ბავშვებს იმპულსური ქმედებები ახასიათებთ, ისინი თავიანთი ქცევის მოსალოდნელ შედეგებზე წინასწარ არასდროს ფიქრობენ. ჰიპერაქტიური ბავშვები მშობლებისგან უფრო მეტ ყურადღებას საჭიროებენ, ვიდრე ის პატარები, რომლებსაც საკუთარი ენერგიის კონტროლი უკეთ გამოსდით. თუ თქვენს შვილთან მეტ მოთმინებას გამოავლენთ და მასთან ურთიერთობისას სპეციალურ სტრატეგიებს შეიმუშავებთ, ბავშვი თავისი ქცევებისა და სურვილების გაკონტროლებას უკეთ შეძლებს.

როგორ მივხვდეთ ბავშვი ჰიპერაქტიურია თუ არა?

  • ჰიპერაქტიურ ბავშვებს სხვა ადამიანების საუბრის მოსმენა უჭირთ
  • ისინი ერთ ადგილზე მშვიდად ჯდომას ვერ ახერხებენ და გამუდმებით მოძრაობენ
  • ისინი ბევრს ლაპარაკობენ და სხვების საუბარში ხშირად ერევიან
  • ჰიპერაქტიურ ბავშვებს ულევი ენერგია აქვთ, იმპულსურები და ენთუზიაზმით სავსე ადამიანები არიან
  • ჰიპერაქტიური ბავშვები ადვილად ბრაზდებიან, მარტივად ერევათ სევდა და ფრუსტრაციას განიცდიან

ბავშვის ჰიპერაქტიურობის მიზეზები მის ტვინში იმალება, რის გამოც პატარას მშვიდი და კომფორტული გარემო უნდა შეუქმნათ, რათა მან საკუთარი ემოციების კონტროლი შეძლოს. ჩვენს სტატიაში სპეციალურ სტრატეგიებს შემოგთავაზებთ, რომელთა დახმარებით თქვენს ჰიპერაქტიურ შვილს იმპულსურობისა და ყურადღების დეფიციტის პრობლემას გადაალახინებთ.

5 გზა ჰიპერაქტიური ბავშვის დასამშვიდებლად

ბავშვი მოზღვავებული ენერგიისგან უნდა გაათავისუფლოთ

აუცილებლად გამონახეთ საშუალებები, რათა ბავშვმა ჭარბი ენერგიისგან გათავისუფლება და გონების დამშვიდება შეძლოს. ბავშვს თამაშისა და სირბილის საშუალება უნდა მისცეთ, რათა ფიზიკურად აქტიური იყოს და მოზღვავებული ენერგია არ აწუხებდეს. შეგიძლიათ ბავშვისთვის სპეციალური ყუთი შეიძინოთ, რომელშიც სხვადასხვა აქტივობის დასახელებები იქნება თავმოყრილი. ამ გზით თქვენი პატარა ყურადღებისა და კონცენრაციის უნარებს განივითარებს.

ხშირად ესაუბრეთ თქვენს შვილს

ბავშვს ყოველთვის გულისყურით მოუსმინეთ და აგრძნობინეთ, რომ მთელი თქვენი ყურადღება მისკენ არის მიმართული. აუცილებლად გაიზიარეთ მისი ინტერესები, სურვილები და მოთხოვნილებები. თქვენს შვილს ემოციების გაკონტროლებაში დაეხმარეთ და ცუდი და კარგი ქცევების ერთმანეთისგან გარჩევა ასწავლეთ.

დაეხმარეთ ბავშვს განტვირთვაში

ბავშვს ეკრანთან დიდი დროის გატარების უფლებას ნუ მისცემთ. ეცადეთ ბუნებაში დიდი დრო გაატაროს. ყოველთვის იყავით მომთმენი და ბავშვს მოზღვავებული ენერგიის გამოყენების სწორი გზა უჩვენეთ.

ქცევით თერაპიას დიდი დრო დაუთმეთ

ბავშვის მიღწევები ყოველთვის აღნიშნეთ. შეაქეთ თქვენი შვილი, როდესაც ის ყურადღებით გისმენთ, დააჯილდოვეთ, როდესაც სანიმუშოდ იქცევა და იმპულსური ქმედებებისგან თავს იკავებს. აგრძნობინეთ ბავშვს, რა მოლოდინები გაქვთ. მან უნდა იგრძნოს, რომ მის კარგ ქცევას შესაბამისი დაფასება მოჰყვება.

7 თამაში და აქტივობა, რომელიც ჰიპერაქტიური ბავშვის დამშვიდებაში დაგეხმარებათ

კარატე

კარატე სწორედ ის სპორტია, რომელიც ჰიპერაქტიურ ბავშვს მოზღვავებული ენერგიისგან გათავისუფლებაში ეხმარება. პატარა უამრავ სხვადასხვა მოძრაობას სწავლობს, რაც მისგან კონცენტრაციას და ყურადღების დაძაბვას მოითხოვს. კარატეს დახმარებით თქვენი შვილი კოორდინაციის უნარებსაც იუმჯობესებს, ემოციურად უფრო დაბალანსებული და თავდაჯერებული ადამიანი ხდება.

ეზოში თამაში

ფეხბურთი, კალათბურში, ხელბურთი და ჩოგბურთი ის აქტივობებია, რომლებიც თქვენს ჰიპერაქტიურ შვილს დამშვიდებაში ეხმარება. თამაშისას ბავშვი გამუდმებით მოძრაობს, მისი სხეულის ყველა მთავარი კუნთი იტვირთება, პატარა მოჭარბებული ენერგიისგან თავისუფლდება და თავს ბედნიერად გრძნობს. მას კონკურენციის უნარებიც უვითარდება და გუნდურ თამაშებში სხვების მიმართ სოლიდარულობის გამოვლენასაც სწავლობს. ბავშვები, რომლებიც ეზოში ხშირად თამაშობენ უფრო ჯანმრთელები და ემოციურად გაწონასწორებულებიც არიან, ვიდრე ის პატარები, რომლებიც სახლს იშვიათად ტოვებენ.

მუსიკა

მუსიკა სკოლიდან მოსულ ბავშვს განტვირთვაში ეხმარება. ის მისგან გონების დაძაბვასა და ყურადღების კონცენტრაციას მოითხოვს. მუსიკის დახმარებით ბავშვს მახსოვრობა უვითარდება. თუ პატარა მუსიკალურ ინსტრუმენტზე სხვებთან ერთად უკრავს ან გუნდში მღერის, ის სხვებთან მუშაობასა და ურთიერთობას სწავლობს.

ცურვა

ოლიმპიურ ჩემპიონს მაიკლ ფელპს ჰიპერაქტიურობის დიაგნოზი 9 წლის ასაკში დაუსვეს. მან საკუთარი ენერგიის მართვის მიზნით ცურვის შესწავლა გადაწყვიტა. ცურვა ჰიპერაქტიურ პატარებს დისციპლინას აჩვევს, ის მათ ჯანმრთელობაზე დადებითად ზემოქმედებს და მათ კალორიების დაწვაშიც ეხმარება.

თეატრი

თეატრალურ წარმოდგენებში მონაწილეობა ბავშვს საკუთარი ქცევის კონტროლს, ემოციების მართვასა და კრეატიულ აზროვნებას ასწავლის. მსახიობის როლის მორგება სხვა ადამიანებთან ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებასაც უწყობს ხელს. ბავშვები, რომლებიც თეატრში დადიან, მეტი თავდაჯერებულობითაც გამოირჩევიან.

ბუნებაში გასვლა

ბუნებაში გასვლა ჰიპერაქტიურ ბავშვზე ძალიან დადებითად აისახება. სიმწვანე და სიმშვიდე პატარას ემოციების კონტროლში ეხმარება. მთების დალაშქვრა, პიკნიკების მოწყობა და კოცონთან საუბარი თქვენს შვილს მოზღვავებული ენერგიისგან გათავისუფლებაში დაეხმარება.

სააზროვნო თამაშები

ისეთი სააზროვნო თამაში, როგორიც ჭადრაკია, ბავშვისგან ყურადღების დაძაბვას და ერთ ადგილას მშვიდად ჯდომას მოითხოვს. მისი დახმარებით თქვენი შვილი საკუთარი ენერგიის სწორად გამოყენებას ისწავლის და მეტად თავდაჯერებულიც გახდება.

შენიშნვა: ყველა აქტიური ბავშვი ჰიპერაქტიური არ არის. აუცილებლად გაეცანით სპეციალურ ლიტერატურას ჰიპერაქტიური ბავშვების შესახებ და დასკვნები მხოლოდ შეძენილი ცოდნის საფუძველზე გამოიტანეთ.

მომზადებულია flintobox.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?

რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი?
რა დადებითი ზეგავლენა აქვს მშობლების მიერ ჩვილებისთვის წიგნების წაკითხვას, რა სახის წიგნები შევარჩიოთ და როგორი უნდა იყოს ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალი? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტ სოფო მელაძეს ესაუბრა. 

- სოფო, რომელი თვიდან უნდა დავუწყოთ პატარებს წიგნის კითხვა?

- მშობელს შვილისთვის წიგნის გამოყენება და მისი წაკითხვა არა მხოლოდ ადრეულ ჩვილობაში შეუძლია, არამედ ორსულობის დროსაც კი. მოგეხსენებათ, ორსულები ხშირად ასმენინებენ პატარებს ​კლასიკურ მუსიკასაც. ბავშვი მუცელშიც ასხვავებს დედის ხმას და ხმაურს ერთმანეთისგან, შესაბამისად, ჩვენ ბავშვის მუცლადყოფნის პერიოდშიც შეგვიძლია წიგნის ემოციურად და საინტერესოდ წაკითხვა მათთვის. ეს ძალიან სასარგებლო პროცედურაა ნაყოფისთვის. პატარა მუცლადყოფნისას უკვე იწყებს ადრეული სოციალური უნარების და ურთიერთობების ჩამოყალიბებას დედასთან, ხმები და ემოციები ახდენს ნაყოფის რეფლექსების და რეაქციების სტიმულირებას. ბავშვი დაბადებამდე მეტ-ნაკლებად ახდენს ადაპტირებას გარემოსთან, მცირდება შფოთვა. რაც შეეხება ჩვილობის პირველ 2 თვეს, ამ დროს რეკომენდებულია სპეციფიკური წიგნების გამოყენება, ეს არის მკვეთრი კონტრასტის მქონე შავ-თეთრი გამოსახულებები. ამ თემაზე ძალიან საინტერესო აქტივობები ჰქონდა იტალიელ ექიმს და პედაგოგს, ​მარია მო​ნტესორის. მისი აზრით, მსგავსი შავ-თეთრი გამოსახულების მქონე ნახატები ეხმარება ბავშვს მზერის ფიქსაციაში, კონცენტრაციის გაუმჯობესებაში. ასევე, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ პირველი ორი თვე, როცა ბავშვის მხედველობა მეტ-ნაკლებად ჩამოყალიბების პროცესშია, ჩვილი გამოსახულებებს ხედავს 20-25 სმ-ის მოშორებით.

2-4 თვემდე კი შეგვიძლია ღია, ნათელი ფერების მქონე წიგნების გამოყენება, სადაც მარტივი ილუსტრაციებია. აქ მთავარია, არა წიგნის შინაარსი, არამედ მისი ემოციურად გამოხმოვანება, რომელიც მიიქცევს ჩვილის ყურადღებას და კომუნიკაციას დაამყარებს შენთან, თუნდაც გაღიმებით ან თვალით კონაქტით.

- რა დადებითი ზეგავლენა აქვს ამ პროცესს?

- გარდა იმისა, რომ კითხვის პროცესი ასტიმულირებას, როგორც ბავშვის ვიზუალურ, ასევე სმენით უნარებს, ამასთან მეტყველების ერთ-ერთი ძლიერი მასტიმულირებელი საშუალებაა. გავიმეოროთ ის სიტყვები, დავასახელოთ ის საგნები, რაც დედამ გვანახა წიგნში ან წაგვიკითხა. ასევე იწვევს კრეატიულობის და წარმოსახვითი უნარების განვითარებას. სხვადასხვა სიუჟეტის წიგნი ხელს უწყობს სოციალურ-ემოციური უნარების განვითარებას ბავშვებში, ემპათიის თუ სხვადასხვა ემოციის განცდის ხელშეწყობას, ბოლოს სოციალური როლების ჩამოყალიბებასა და გააზრებას.

- ზოგადად, ძილის წინ წიგნის კითხვის რიტუალზე რომ ვისაუბროთ...

- ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ გვქონდეს გამოყოფილი გარკვეული დრო, როცა ბავშვთან ერთად წიგნს დავათვალიერებთ, გავახმოვანებთ და წავიკითხავთ. მნიშვნელოვანია, რომ ძილის წინ წასაკითხი წიგნები იყოს მშვიდი, სახალისო და ნაკლებად აქტიური. წიგნის კითხვის ან დათვალიერების პროცესი ერთ-ერთი სტრესის და შფოთვის შემამცირებელი აქტივობაა. ამ დროს ბავშვის სხეული და ორგანიზმი მოდუნებულია და კარგ წინაპირობას ქმნის მშვიდი ძილისთვის, ანუ ხელს უწყობს ძილის რუტინას.

ასევე, მე ხშირად მესმის, რომ, როცა ბავშვი 1 წლის ან მეტისაა, უფრო მოძრავია, დღის მანძილზე რთულია მისი წიგნთან გაჩერება, უფრო მოტორული და მოძრავი თამაშები ურჩევნია, შესაბამისად, დედები ვეღარ ახერხებენ წიგნის კითხვის რუტინაში ჩართვას. ძილის წინ კი კითხვა ხელს შეუწყობს მის აქტიურად ჩართულობას ბავშვის ცხოვრებაში.

- როგორი წიგნები შევარჩიოთ ამ ასაკისთვის?

- როგორც აღვნიშნე, ორსულობის დროს ყურადღება მივაქციოთ ხმებს და ემოციებს, ნაკლებად ნახატებს, რადგან ბავშვი ფიზიკურად ამას ვერ დაინახავს.

როცა ჩვილი 1-2 თვისაა, გამოვიყენოთ სპეციფიკური კონტრასტული შავ-თეთრი გამოსახულებების მქონე ნახატები და მოვათავსოთ იგი მისგან 20-25 სმ-ის მოშორებით;

2-4 თვემდე მაქსიმალურად ჩავრთოთ სხვადასხვა ფერი, ფორმა;

ასევე 0-2 წლამდე ბავშვისთვის სენსომოტორული სტადიაა. ამ დროს ბავშვი მოტორულად ანუ მოქმედებით და სენსორული არხების საშუალებით, როგორებიცაა: მხედველობა, სმენა თუ შეხება საგნებთან, შეიმეცნებს მის გარშემო არსებულ სამყაროს, შესაბამისად, მაქსიმალურად ჩავრთოთ სენსორული სტიმულები თამაშებში. ვუყიდოთ წიგნები, სადაც სხვადასხვა ტექსტურაა გამოყენებული, მაგალითად, კატა ილუსტრირებულია ნატურალური ღუნღულა ბეწვით, სადაც ასევე იქნება ხაოიანი თუ რბილი მასალები. ვუყიდოთ ისეთი წიგნები, რომლებსაც სპეციალური ზედაპირი აქვს პირში ჩასადებად, წყალში დასასველებლად თუ ხელის მოჭიდებისთვის;

1-2 წლამდე ბავშვი უკვე იაზრებს, რომ წიგნებში გახმოვანებული სიტყვები და საგნები რაღაცას ნიშნავს და შეესაბამება მის გარშემო არსებულ გარემოს. შეგიძლიათ გამოიყენოთ ნივთების დასახელებისთვის თითის დადება, ხან მან დაადოს თითი, ხან - თქვენ. ასევე წიგნებზე გამოსახული ცხოველების იმიტირება: ხშირად შეჩერდით და დაუსვით მარტივი კითხვები, ეცადეთ აქტიურად ჩართოთ პროცესში და ხელი შეუწყვეთ მისი ლექსიკური მარაგის გამდიდრებას.

- ერთი და იგივე წიგნების წაკითხვა სჯობს თუ განსხვავებულის?

- არაა საჭირო ძალიან ბევრი და განსხვავებული წიგნი, 2-3 წიგნიც საკმარისი იქნება. ბავშვს შესაძლოა, ამ პერიოდში ჰქონდეს რომელიმე საყვარელი წიგნი, რომელთან ურთიერთობაც განსაკუთრებულ სიამოვნებას ანიჭებს. არ დავუშალოთ, დაიმახსოვრეთ ერთი წიგნიც კი ძალიან ბევრი ფუნქციით, უნარის განსავითარებლად შეგიძლიათ გამოიყენოთ. ბავშვს უყვარს გამეორება, როცა რომელიმე ილუსტრაციას ან ამბავს კარგად აითვისებს, ეს ზრდის მათში კომპეტენტურობის და თავდაჯერებულობის განცდას.

- პატარები ხშირად წიგნების ფურცლებს ხევენ, დავუშალოთ ეს ქცევა თუ ამით იწყება მათი კონტაქტი წიგნებთან? როგორ ავუხსნათ, რომ ეს არ არის სწორი საქციელი?

- კი წიგნის ფურცვლა, მისი დახევა და თუნდაც პირში ჩადება ბავშვის წიგნთან ურთიერთობის პირველი მცდელობაა. ზემოთ ვახსენე, ზუსტად ეს არის სენსომოტორული სტადია. შეგრძნებებით ცდილობს გაიგოს, რა არის წიგნი, რა არის ფურცელი, იხევა და თუ აქვს ხმა გახევის პროცესში. მოსწონს შეხება და შეგრძნება, თუ როგორი ზედაპირი აქვს ფურცელს. უფრო მოზრდილ ასაკში კი შეგვიძლია დახევის სურვილი წიგნის მაგივრად ფერადი ქაღალდების გამოყენებით ჩავანაცვლოთ და ჩავრთოთ ეს რაიმე თამაშში. ასევე სხვადასხვა ტექსტურის და მასალის გამოყენებით ვათამაშოთ ბავშვი. ვითამაშოთ ბევრი მოტორული თამაში და ასე დავტვირთოთ მისი ტაქტილური თუ მოტორული მოხოვნილებები. გვქონდეს წიგნის კუთხე, სადაც ლამაზად დავალაგებთ და მოვუვლით წიგნებს. საჭიროა ვაჩვენოთ ბავშვს, რომ წიგნებს ვუფრთხილდებით.

- ხმოვან წიგნებზეც რომ ვისაუბროთ. სჯობს თავად წავუკითხოთ, თუ ხმოვანი წიგნებიც იმავე ფუნქციის მატარებელია?

- ჩვილობის დროს ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლის ხმა, მისი კომუნიკაცია ბავშვთან და ჩართულობა. ეს ბავშვში აყალიბებს ნდობის და უსაფრთხოების განცდას. მნიშვნელოვანია, მშობელი თავად ესაუბრებოდეს პატარას. ერიკ ერიქსონის ფსიქოსოციალური განვითარების თეორიაც ამაზე უსვამს ხაზს, 0-1,5 ასაკამდე ბავშვს უვითარდება სამყაროს მიმართ ნდობა/უნდობლობის სტადია, რაც შემდგომში განაპირობებს მის პოზიტიურ ურთიერთდამოკიდებულებას სამყაროსთან თუ პირიქით შფოთვის დონეს. ამ პერიოდში, ასევე ვითარდება მშობლისადმი ბუნებრივი მიჯაჭვულობა, რომელიც უზრუნველჰყოფს მას საკვებით, უსაფრთხოების განცდით თუ ფიზიკური სიახლოვით. ამ ყველაფრის დეფიციტი იწვევს მისი შფოთვის დონის აწევას. აი, უკვე 18 თვიდან შეგვიძლია აქტიურად გამოვიყენოთ ყველანაირი ტიპის ხმოვანი სათამაშოები თუ წიგნები და მათი საშუალებით მაქსიმალურად შევუწყოთ ხელი მეტყველების სტიმულირებას. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად