Baby Bag

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

ემოციური ინტელექტი არის როგორც საკუთარი, ასევე სხვისი ემოციების ამოცნობისა და მართვის უნარი. ბევრი ადამიანი მეტ ყურადღებას დღეს ინტელექტუალური განვითარების კოეფიციენტს (IQ) აქცევს, რა დროსაც ემოციური განვითარების კოეფიციენტის (EQ) მნიშვნელობა ავიწყდებათ. მასზე ფიქრი ბავშვობის ასაკიდან, კერძოდ, დაბადებიდან იწყება.

საყურადღებოა, რომ ადამიანები, რომლებსაც მაღალი აქვთ მისი დონე, მეტად წარმატებულები არიან სოციუმში და აქვთ მაღალი ემპათიის გრძნობა. ასევე არიან ბავშვებიც. რა თვისებებს და უნარებს ფლობენ ისინი? ეს არის:
  • აქტიურობა, ენერგიულობა
  • მოლაპარაკებებისა და დებატების უნარი
  • კრიზისული სიტუაციების მართვის
  • გუნდში მუშაობი სუნარი
  • გადაწყვეტილებების მიღების უნარი
  • პრობლემების გადაჭრის უნარი
როგორც მასწავლებელი, ყოველთვის ვცდილობ დავეხმარო ბავშვებს, ისწავლონ ემოციური ინტელექტის შესახებ, დაუკვირდნენ საკუთარ შეგრძნებებს და იმას, თუ როგორ გამოხატავენ მას ყოველდღიურობაში.
მშობლებს შემოგთავაზებთ მარტივ აქტივობებს თქვენი შვილებისთვის, რათა უკეთ შეისწავლოთ შვილების ემოციები და დაეხმაროთ მათ სხვადასხვა პრობლემის გადალახვაში.
• წიგნის კითხვის საათი
თქვენს შვილთან ერთად კითხვა საუკეთესო გზაა სოციალურ-ემოციური განვითარებისთვის. წიგნის არჩევისას გაითვალისწინეთ ასაკი და თემა, რომელიც უნდა ეხებოდეს ემოციებს, განწყობებს: (მაგ. იმედგაცრუება, მხიარულება, სევდა, წუხილი და ა.შ.) პირადი გამოცდილებით გირჩევდით წიგნების სერიას სახელწოდებით „ტოპო-ტიპი“ (ბ. სულაკაურის გამომცემლობა), რომელიც 3+ წლის ასაკის ბავშვისთვისაა განკუთვნილი, აღწერილია მარტივი და საინტერესო ისტორიები მორალზე და ეთიკაზე, გმირები ხშირად გამოხატავენ სხვადასხვა ტიპის ემოციას და ასწავლიან თანატოლებს სხვის დახმარებას, ემპათიას და თანადგომას.
• თამაში
აქტივობა, რომელსაც შემოგთავაზებთ, შეგიძლიათ ბაღის, ან სკოლის მასწავლებლებმა გამოიყენოთ. სთხოვეთ ბავშვებს მოიტანონ მათი 1 ფოტოსურათი, სადაც კარგად ჩანს სახის გამომეტყველება და კონკრეტული ემოცია, მაგ. ფოტო, სადაც იღიამიან, ბრაზს, შიშს ან იმედგაცრუებას გამოხატავენ. შეგიძლიათ ერთ ზომაზე დააკორექტიროთ და ამობეჭდილი დააკრათ ქაღალდზე, მისცეთ ბარათის ფორმა. გადმობრუნებულად დაალაგოთ და სთხოვოთ მათ აირჩიონ 2 ბარათი, აღწერონ ემოცია, შეეკითხონ თანატოლს რას გრძნობდა კონკრეტულ დროს და რამ განაპირობა მისი ასეთი განწყობა.
ასევე, არ უნდა დაგვავიწყდეს როლური თამაშები, რაც მარტივი გზაა შეისწავლონ მეტი თავიანთი თავის შესახებ მანამ, სანამ ძლიერი სოციალური უნარები განუვითარდებათ. შეგიძლიათ საყვარელი ზღაპრის გმირების ფორმა გამოიწეროთ ან ერთად შექმნათ ხელის მარიონეტი, რომელიც ფერადი ქაღალდისგანაც მარტივად მზადდება.
ემოციის ამოცნობის, იდენტიფიცირების და გამოხატვისთვის კარგი გზაა ასეთი თამაშიც- თხოვეთ ბავშვს იპოვოს ოთახში ისეთი რამ, რაც მას ხდის ბედნიერს ან პირიქით, იმსჯელეთ მასთან თუ რატომ აღძრავს მასში ესა თუ ის ნივთი ამ ემოციას.
ასევე შეგიძლიათ სახის გამომეტყველება და სხეულის ენა გამოიყენოთ და მისცეთ მათ საშუალება გამოიცნონ თუ რომელ ემოციას გამოხატავთ.
• სუნთქვითი ვარჯიში
როცა ბავშვი დიდ, მძაფრ ემოციაშია და განიცდის წყენას ან ბრაზს, თხოვეთ მას ღრმად ისუნთქოს, გამოიყენეთ ბუშტის გაბერვის მეთოდი, თუ იოგით ხართ დაკავებული გეცოდინებათ, რომ ეს სუნთქვის კონტროლში გვეხმარება, ამ დროს გულისცემა ნელდება, ჩვენი სხეული განიცდის რელაქსაციას და ხდება ნეგატიური შეგრძნებების განდევნა. ბევრ ბავშვს უყვარს წყლიან ჭიქაში საწრუპის დახმარებით ბუშტების „გაბერვა“,ეს პრაქტიკაც დასამშვიდებლად ძალიან კარგია. თუ დიდი ხანი დასჭირდება დასაწყნარებლად ჩაურთეთ რაიმე მშვიდი სასიამოვნო მუსიკა ან დაკავდით ისეთი საქმიანობით, რომელიც მისთვის რელაქსაციის მომტანი იქნება, მაგ. ხატვა.
• ილაპარაკეთ შეგრძნებებზე
ხშირად ბავშვები სათანადო სიტყვებს ვერ პოულობენ თავიანთი შეგრძნებების გამოსახატად, ამიტომ მშობელს შეუძლია საკუთარი გამოცდილების გაზიარებით, საუბრით, მაგალითების მოყვანით დაეხმაროს მას.
მაგალითად, თუ თქვენი შვილი გაბრაზებულია იმის გამო, რომ წააგო თამაში ან მოწყენილია, რადგან მეგობარმა სათამაშო აიღო დაუკითხავად, შეგიძლიათ მცირე დროის გასვლის შემდეგ კითხოთ, თუ რატომ მოიწყინა.

რა იგრძნო, როცა სხვამ დაუკითხავად აიღო მისი სათამაშო და ა.შ. მსგავსი პრაქტიკა დაეხმარება ბავშვს გრძნობების ვერბალიზებაში.
კარგი იქნება თუ ყოველდღიურობაში დანერგავთ შემდეგ პრაქტიკას: თუ პარკში სეირნობისას ან ბაღში ატირებულ ბავშვს შეესწარით, შეეკითხეთ თქვენს შვილს: „როგორ ფიქრობ, რატომ ტირის ის ბავშვი? ფიქრობ რომ ის მოწყენილია? ეს დაეხმარება ბავშვს ემპათიის შეგრძნების განვითარებასა და სხვისი ემოციის ამოცნობაში.
არსებობს პრაქტიკა, როცა ძლიერი ემოციის გამოხატვისას ან ტანტრუმის დროს ბავშვს იმწუთშივე იზოლაციაში ტოვებენ, რაც არც თუ ისე კარგია.
ასეთ დროს თავდაპირველად უმჯობესია არა იზოლაცია, არამედ მეტი ურთიერთკავშირი მშობელთან.
იმის ნაცვლად, რომ ატირებული ბავშვი გავუშვათ სხვა ოთახში დასაწყნარებლად, უკეთესი იქნება ახლოს გვყავდეს, ჩვენ გვერდით. თუ ბავშვს უნდა, რომ ჩაგეხუტოთ, აუცილებლად ჩაეხუტეთ, თუ არ აქვს ამის სურვილი, უბრალოდ იჯექით მის გვერდით, რომ თავი მარტო არ იგრძნოს. როცა ბავშვი მზად იქნება სალაპარაკოდ, კითხეთ მას, რა იგრძნო იმ სიტუაციაში და შემდეგში როგორ შეგიძლიათ, რომ მას დაეხმაროთ.
გამოიყენეთ დასამშვიდებელი ტექნიკა, მაგალითად უთხარით დაითვალოს ათამდე ან ღრმად ისუნთქოს.
შეგიძლიათ მოაწყოთ მისთვის სპეციალური კუთხე-დასასვენებელი ადგილი ფერადი ბალიშებითა და სათამაშოებით, სადაც მისი საყვარელი აქტივობები დახვდება. განცალკევებული ადგილი მისცემს მას ფიქრის ან განტვირთვის საშუალებას.
ერთ-ერთი ქცევის მართვის სპეციალისტი გვირჩევს: „ძლიერი ემოციური მდგომარეობის დროს მივცეთ უფლება ბავშვს ძლიერი ხმით გამოხატოს გაბრაზება. დაე, იყვიროს თუ რის გამო გაბრაზდა. მან უნდა იცოდეს რომ ეს ბუნებრივია და ნორმალური, რადგან სხვისთვის ზიანის მომტანი არ არის.“
რა უნდა ავიცილოთ თავიდან ემოციური ინტელექტის შესახებ სწავლისას
• აიცილეთ ქცევა, რომელიც არ გინდათ, რომ თქვენმა შვილმა გაიმეოროს
არ მოახდინოთ უხეში ვერბალიზება გაბრაზებისას, მაგ. იმის ნაცვლად, რომ თქვათ „ეს რა გააკეთე!“ „ცუდი ბიჭი ხარ!“ თქვით: „წყობიდან გამოვდივარ, როცა შენ აკეთებ..“ ამგვარად, თქვენი შვილი მიხვდება, რომ პრობლემა მის ქცევაშია და არა მასში, ის კი არ არის ცუდი, არამედ მისი ქცევა. შეეცადეთ აირიდოთ მკაცრი კრიტიკა, რომელიც ბავშვის თვითშეფასებასა და თავდაჯერებულობაზე ცუდად იმოქმედებს.
• არ დამალოთ თქვენი ემოცია
როცა ცუდ ხასიათზე ხართ და აცრემლებული ან უბრალოდ მოწყენილი დაგინახათ ბავშვმა, არასდროს დაუმალოთ მას თქვენი ემოციები და ნუ მოატყუებთ. ბევრ მშობელს ჰგონია, რომ სიმართლის თქმით და გაზიარებით დისკომფორტს შეუქმნის ბავშვს, თუმცა, პირიქით. ამიტომ ეცადეთ აუხსნათ, თუ რა მოხდა, რატომ ხართ, რას გრძნობთ და ისიც დააყოლეთ, რომ მალე შეძლებთ გაუმკლავდეთ ამ ამბით გამოწვეულ სევდას თუ წუხილს. სასურველია ამ დროს თქვენ ბავშვის სიმაღლეს გაუთანაბრდეთ, დაამყარეთ მასთან თვალით კონტაქტი, ისაუბრეთ დაბალი ტონალობით, მშვიდად, მოკლე და მარტივი წინადადებებით, რომელიც შეიძლება დაიწყოს ასე: „მე მინდა...“, აუცილებლად გამოიყენეთ ფრაზები „გთხოვ,“ „ხომ გესმის,“. წაახალისეთ ბავშვი, რომ გამოხატოს სათქმელი სიტყვებით და არა სხეულის ენით. შეეცადეთ ახსნათ მიზეზები იმის ნაცვლად, რომ კითხოთ: რატომ გააკეთა ესა თუ ის ქმედება.
ავტორი: დიანა მაკალათია

​გამოყენებული წყარო: 
​https://genmindful.com/

შეიძლება დაინტერესდეთ

​ვიტამინებით გამდიდრებული ლოკო-მოკოს რძე თქვენი პატარებისთვის

​ვიტამინებით გამდიდრებული ლოკო-მოკოს რძე თქვენი პატარებისთვის

ძუძუთი კვების შემდეგ რძე ბავშვთა ზრდა-განვითარებისთვის ერთ-ერთ აუცილებელ კომპონენტად მიიჩნევა. საქართველოში ამას დიდი ხნის ისტორია აქვს, თუმცა დროთა განმავლობაში, კვლევების საფუძველზე ბევრი რამ ამ სფეროშიც შეიცვალა. ამის მიუხედავად, რძე დღემდე უცვლელ და აუცილებელ პროდუქტად რჩება ჩვენი პატარას ჯანმრთელობის სადარაჯოზე.

ქართულ ბაზარზე თანდათანობით ფორტიფიცირებული, მინერალებითა და ვიტამინებით გამდიდრებული საკვებიც გამოჩნდა. ლოკო მოკოს რძე ამ კუთხით პიონერია - ამჯერად კალციუმით და დ ვიტამინით კიდევ უფრო გამდიდრებული რძე - ღონიერი და გონიერი ბავშვებისთვის. რა დოზით უნდა მიიღოს ჩვენმა პატარამ რძე და რა კავშირშია ეს მიკროელემენტები ჩვენი ბავშვის გონივრულ თუ ფიზიკურ ჯანმრთელობასთან, ამაზე ბავშვთა ენდოკრინოლოგი, პედიატრი ნინო ხელაძე გვპასუხობს.

ქალბატონო ნინო, რა ასაკიდან არის რეკომენდებული ბავშვისთვის ცხოველური რძე და რა სიკეთე მოჰყვება მის ყოველდღიურ მიღებას?

- ამერიკის პედიატრთა ასოციაციის რეკომენდაციით ცხოველური რძის მიწოდება მიზანშეწონილია12 თვიდან.მსოფლიოსწამყვანი სამეცნიერო კვლევითი ცენტრებიერთხმად თანხმდებიან რომ, რძე აუცილებელი საკვები პროდუქტია, ბავშვის ადეკვატური ზრდა-განვითარებისთვის. რძე და რძის პროდუქტები კალციუმის ერთადერთი ბუნებრივი წყაროა, კალციუმი კი მნიშვნელოვანი კომპონენტია ძვალ-კუნთოვანი სისტემის სათანადო განვითარებისთვის. გარდა ამისა, რძე მდიდარია ცილებით, ცხიმებით, რაც აუცილებელია თავის ტვინის ზრდის და ნევროლოგიური განვითარებისთვის. ამასთანავე არსებობს კვლევები, როლებიც ადასტურებენ რძის დადებით გავლენას ბავშვის სიმაღლეში ზრდასა და განვითარებაზე. ოფიციალური გაიდლაინით, რძის მიღების დღიური დოზა ასაკზე არის დამოკიდებული. 

რეკომენდებული დოზები კი ასე გამოიყურება:

12-24 თვე - 12/3 - 2 ჭიქა დღეში

2-5 წელი - 2-21/2 ჭიქა დღეში

5-8 წელი - 21/2ჭიქადღეში

9-18 წელი - 3 ჭიქა დღეში

- ქართულ ბაზარზე უკვე გამოჩნდა კალციუმით და დ ვიტამინით კიდევ უფრო გამდიდრებული, ფორტიფიცირებული რძე. რა უპირატესობა შეიძლება ჰქონდეს ამ შემთხვევაში ფორტიფიცირებულ კვებას?

- სხვადასხვა ნივთიერების დეფიციტის აღმოსაფხვრელად, საკვების გამდიდრება კონკრეტული აუცილებელი მიკრო თუ მაკრო ნუტრიენტებით საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ერთ-ერთი მთავარი სტრატეგიაა მთელ მსოფლიოში. ფორტიფიკაციის დროს გათვლილია კონკრეტული პოპულაციის საჭიროებებიც. მოკლედ რომ ვთქვათ, თუ ბავშვი დალევს ფორტიფიცირებულ რძეს, ჩვენ შეგვიძლია დარწმუნებული ვიყოთ რომ, მისი კონკრეტული რაოდენობა გამდიდრებულია საჭირო დ ვიტამინით და შეიცავს მისი ასაკისათვის აუცილებელ კალციუმის რაოდენობას.

- ლოკო მოკოს რძეს დამატებული აქვს კალციუმი და დ ვიტამინი - რა როლი აკისრიათ მათ ბავშვთა ზრდა განვითარებაში ?

- D ვიტამინი ჰორმონია, რომელსაც უდიდესი როლი ეკისრება ადამიანის ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში. მრავალი სამეცნიერო კვლევა და პუბლიკაცია ადასტურებს D ვიტამინის მნიშვნელობას, არა მარტო კალციუმისა და ფოსფორის ცვლის რეგულაციისთვის, არამედ ორგანოთა სხვადასხვა სისტემის ნორმალური მუშაობისთვისაც. მისი რეცეპტორები თითქმის ყველა ქსოვილში აღმოჩნდა, თავის ტვინშიც კი. თუ ადრე მიიჩნეოდა, რომ D ვიტამინი მხოლოდ ძვალ-სახსართა სისტემის გამართული ფუნქციონირებისთვის იყო საჭირო, ამჟამად არსებობს საკმაო მეცნიერული მტკიცებულება, რომ ეს ნივთიერება საჭიროა ფაქტობრივად ყველა ფიზიოლოგიური პროცესის სწორად წარმართვისთვის. მაგალითად, D ვიტამინს დიდი როლი ეკისრება ინფექციებთან ბრძოლაში, არეგულირებს იმუნური სისტემის მუშაობას, ხელს უწყობს ასთმის, ალერგიული დაავადებებისა და დიაბეტი ტიპი 1-ის, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, სიმსუქნით განპირობებული გართულებების პრევენციას. მეტიც, არაერთი კვლევა მოწმობს, რომ D ვიტამინს აქვს სიმსივნის საწინააღმდეგო მოქმედება.

რაც შეეხება კალციუმს, ის მონაწილეობს ძვლებისა და კბილების ფორმირებაში, ზრდისა და რეგენერაციის პროცესში. ძვლები კალციუმის ერთგვარი რეზერვუარია და უწყვეტ რემოდელირებას, განახლებას განიცდის. ეს იმას ნიშნავს, რომ ორგანიზმი განუწყვეტლივ იღებს ძვლებიდან კალციუმს სხვა ფუნქციების შესასრულებლად და მას ახლით ცვლის. ამიტომაც კალციუმის შემცველი პროდუქტების მიღება ყოველდღიურად აუცილებელია. მტკიცე ძვლების ჩამოყალიბების გარდაეს მაკროელემენტი მნიშვნელოვანია ნერვული და კუნთოვანი ქსოვილის ფუნქციონირებისთვის, სისხლის შედედებისა და სხვადასხვა ფერმენტული პროცესების წარმართვისთის..

იმისთვის რომ კალციუმმა სათანადოდ შეასრულოს დაკისრებული მოვალეობა, სჭირდება დ ვიტამინი. აღნიშნული მაკროელემენტებიდან ნებისმიერის დეფიციტი ბავშვთა ასაკში, იწვევს რაქიტს, დაავადებას რომელიც ხასიათდება ძვლების დარბილებით, კიდურების დეფორმაციით, ზრდაში შეფერხებით და ზოგიერთ შემთხვევაში კუნთების სისუსტით ან ტკივილით.

- რას იწვევს რძისა და მისი პროდუქტების ნაკლებობა ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში და როგორ გავუმკლავდეთ ამ პრობლემას?

- მშობლებმა უნდა მიაქციონ ყურადღება ისეთი სახის ჩივილებს როგორებიცაა ჭარბი ოფლიანობა, კუნთების და ძვლების ტკივილი, ადვილად დაღლა, კანის სიმშრალე, ძვლოვანი დეფორმაციები, თმის ცვენა, მტვრევადი ფრჩხილები, კარიესული კბილები და ა.შ.

მშობელმა უნდა გამოიყენოს ყველა კრეატიული ხერხიმ რომ რძე ჩართოს ყველა ასაკის ჯანმრთელი ბავშვის რაციონში. სასურველია, მცირე ასაკიდან გამოვუმუშაოთ ჩვევა, რომ 1 ჭიქა რძე მაინც ყოველდღე მიიღოს თქვენმა პატარამ. შეგვიძლია მათ მაგალითი თავადაც მივცეთ ან რაიმე სახის სახალისო რიტუალად ვაქციოთ ეს პროცესი. აუცილებელია გვახსოვდეს, რომ ეს ყველაფერი ბავშვის ჯანმრთელობის საწინდარია...

R. 

წაიკითხეთ სრულად