Baby Bag

ახალი ზელანდიის სკოლები კლიმატური კრიზისის შესახებ საგნების სწავლებას იწყებენ

ახალი ზელანდიის სკოლები კლიმატური კრიზისის შესახებ საგნების სწავლებას იწყებენ
ახალი ზელანდიის ყველა სკოლას 2020 წლიდან კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით ქვეყნის მოწინავე სამეცნიერო დაწესებულებების მიერ მომზადებულ მასალებზე წვდომა ექნება. მოსწავლეებს კლიმატური კრიზისის დასაძლევად სხვადასხვა აქტივობის დაგეგმვის შესაძლებლობა მიეცემათ, ისინი თავისუფლად შეძლებენ საკუთარი გრძნობების, განცდების და შიშების შესახებ საუბარს.

კურიკულუმში შეტანილი ცვლილებები ახალ ზელანდიას ერთ-ერთ მოწინავე სახელმწიფოდ აქცევს, რომელიც ბავშვებში კლიმატის ცვლილებებთან დაკავშირებით ცოდნის ამაღლებას უწყობს ხელს. დიდ ბრიტანეთს და ავსტრალიას ხშირად აკრიტიკებენ იმის გამო, რომ აღნიშნულ ქვეყნებში მოსწავლეებს კლიმატურ კრიზისთან დაკავშირებით სიღრმისეული ცოდნის მიღების შესაძლებლობა არ აქვთ. ახალი ზელანდიის მთავრობის განცხადებით, სკოლებში 11-15 წლის ასაკის მოზარდებისთვის კლიმატური კრიზისის შესახებ განათლების მიღება სავალდებულო არ იქნება.

„მთელი ქვეყნის მასშტაბით მასწავლებლები ძალიან აღელვებულები არიან, რადგან მოსწავლეები კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით უკვე აქტიურად საუბრობენ და აღნიშნული პრობლემით სერიოზულად არიან დაინტერესებულები.“- განაცხადა ახალი ზელანდიის მემარცხენე ორიენტაციის მწვანეთა პარტიის ლიდერმა ჯეიმს შოუმ.

„ბავშვები ყოველდღიურად ეცნობიან ინფორმაციას სოციალური მედიის დამხარებით, მიღებული ცნობები კი უმეტესად ნეგატიურ ხასიათს ატარებს, რაც მათში დაუცველობის და უიმედობის განცდას ბადებს.“ - ნათქვამია მწვანეთა პარტიის ლიდერის განცხადებაში.

2019 წელს მსოფლიოს უამრავი ქვეყნის მოსწავლეები და სტუდენტები სასწავლო პროცესს ჩამოცილდნენ, რათა ქუჩაში კლიმატის ცვლილება და მასთან დაკავშირებული საფრთხეები გაეპროტესტებინათ. გასულ წელს მეცნიერებმა მთელი მსოფლიო გააფრთხილეს, რომ კლიმატური კრიზისი ცივილიზაციისთვის ეგზისტენციალურ საფრთხეს წარმოადგენს.

ბრიტანელი ფსიქოლოგების განცხადებით, ახალგაზრდები თავს მოტყუებულად და მიტოვებულად გრძნობენ. ისინი თვლიან, რომ უფროსი თაობების გულგრილობამ და უმოქმედობამ სამყარო კლიმატურ კატასტროფამდე მიიყვანა. უიმედობის განცდა დეპრესიისა და შფოთვითი აშლილობის მასობრივ გავრცელებას უწყობს ხელს.

ახალი ზელანდიის ერთ-ერთ სკოლაში ახალი პროგრამის პილოტირება ჯერ კიდევ 2018 წელს მოხდა. მოსწავლეებს კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით საკუთარი განცდებისა და დამოკიდებულებების გადმოცემის შესაძლებლობა მიეცათ. ისინი აღნიშნული თემატიკის ირგვლივ მასალებს გაეცნენ და კლიმატურ კრიზისთან დაკავშირებით სიღმისეული ცოდნის მიღების საშუალება ჰქონდათ.

„კლიმატურ კრიზისზე საუბარიც კი სტრესს იწვევს, მოსწავლეები უსიამოვნო და ნეგატიურ ინფორმაციას აქტიურად ეცნობიან, ისინი აცნობიერებენ, რომ მეცნიერები კლიმატის ცვლილებების საგანგაშო შედეგებზე დაუფარავად საუბრობენ. ჩვენ მიზნად დავისახეთ, რომ მიღებული ინფორმაცია მოსწავლეებისთვის ნაკლებად სტრესული ყოფილიყო, რის გამოც მათ საკუთარ გრძნობებსა და შიშებზე ხმამაღლა საუბრის საშუალება მივეცით.“ - განაცხადა ჯეიმს შოუმ.

მასწავლებლებისთვის განკუთვნილ სასწავლო მასალებში ყურადღება მახვილდება მოსწავლეთა ემოციური მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე. სკოლამ მოზარდების თავდაჯერების ამაღლებაზე უნდა იზრუნოს. მათ აღარ უნდა ჰქონდეთ იმის განცდა, რომ აუცილებლად დამარცხდებიან. მოსწავლეებმა უნდა გააცნობიერონ, რომ მათი განწყობა მათ მოქმედებას მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს.

„ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, რომ კლიმატური კრიზისიდან გამოსავალი არსებობს და პრობლემა მოგვარებადია. მათ საკუთარ მომავალზე ზრუნვა და მისი შეცვლა შეუძლიათ.“ - ნათქვამია ჯეიმს შოუს განცხადებაში.

ახალი კურიკულუმი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს მოსწავლეებისთვის პრაქტიკული ცოდნის გადაცემასაც. სკოლებში ბავშვებს ასწავლიან, თუ როგორ უნდა გააშენონ პატარა ბაღი და როგორ უნდა იზრუნონ მასზე. კურიკულუმი მასწავლებელთა ცოდნის ამაღლებაზეც ზრუნავს. მათ სასწავლო ტექსტების, ვიდეო მასალისა და სპეციალურად პედაგოგებისთვის განკუთვნილი რჩევების გაცნობის შესაძლებლობა აქვთ.

„მეცნიერება კლიმატური კრიზისის შესახებ სრულფასოვანი ცოდნის შეძენაში გვეხმარება. მოსწავლეებმა უნდა იცოდნენ, თუ როგორ უპასუხონ კლიმატურ ცვლილებებს. ისინი უნდა აცნობიერებდნენ, რა ნეგატიური გავლენები აქვს კლიმატურ კრიზისს გლობალურ, ნაციონალურ თუ ლოკალურ დონეზე. ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, თუ რა შესაძლებლობები აქვთ მათ აღნიშნული გავლენების შესამცირებლად და კლიმატური პრობლემების აღმოსაფხვრელად.“ - ნათქვამია ახალი ზელანდიის განათლების მინისტრის კრის ჰიპკინსის განცხადებაში.

2015 წელს პარიზის შეთანხმების ხელმომწერმა სახელმწიფოებმა ვალდებულება აიღეს, რომ სკოლებში კლიმატურ ცვლილებებთან დაკავშირებით სწავლების დანერგვაზე იზრუნებდნენ, თუმცა მათი უდიდესი ნაწილი პირობას არ ასრულებს, მათ შორის, არც ახალი ზელანდიის მეზობელი ავსტრალია. დიდ ბრიტანეთში კლიმატურ თემატიკაზე ცოდნის ამაღლების საშუალება მხოლოდ რამდენიმე სკოლაში მიეცათ. მასშტაბური ცვლილებები კი ამ მხრივ ბრიტანეთში დღემდე არ განხორციელებულა.

იტალია მსოფლიო მასშტაბით პირველი სახელმწიფოა, რომელიც კლიმატურ ცვლილებებთან დაკავშირებული საგნების სწავლას ყველა სკოლაში სავალდებულოდ აცხადებს. იტალიის სკოლებში მათემატიკისა და გეოგრაფიის გაკვეთილებზე კლიმატური თემატიკის გააქტიურება იგეგმება, რაც ინტეგრირებული სწავლების დანერგვით უნდა მოხდეს. 

მომზადებულია theguardian.com-ის მიხედვით 
თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების 90% კეთილთვისებიანია, 10% შემთხვევაში ისინი შეიძლება იყვნენ ავთვისებიანი,“ - ენდოკრინოლოგი ნაია ლატარია

„ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების 90% კეთილთვისებიანია, 10% შემთხვევაში ისინი შეიძლება იყვნენ ავთვისებიანი,“ - ენდოკრინოლოგი ნაია ლატარია

ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგმა ნაია ლატარიამ ჩიყვის გამომწვევ მიზეზებსა და დაავადების მიმდინარეობის თავისებურებებზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ჩიყვს უმეტესად უსიმპტომო მიმდინარეობა აქვს:

„ჩიყვი არის ფარისებრი ჯირკვლის მოცულობაში გაზრდა. ასევე ჩიყვი არის, თუ ნორმალური მოცულობის პირობებში ფარისებრ ჯირკვალში წარმოიქმნა კვანძოვანი ჩანართები. შეიძლება ეს კვანძები სხვადასხვა ზომის იყოს. დიფუზური და კვანძოვანი ჩიყვი ძირითად შემთხვევებში უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. სიმპტომები გამოვლინდება იმ შემთხვევაში, თუ მოცულობაში ძალიან გაიზარდა ფარისებრი ჯირკვალი. თუ კვანძები გაიზარდა ზომაში, შეიძლება მოხრჩობის შეგრძნებამ შეაწუხოს ადამიანი, ყლაპვის გაძნელებამ. ​ზოგიერთ თანმხლებ დაავადებას ასევე ტკივილის სინდრომიც ახასიათებს. სხვა შემთხვევაში, როგორც წესი უსიმპტომოდ მიმდინარეობს და შემთხვევით ხდება აღმოჩენა.“

ნაია ლატარიას თქმით, კვანძოვანი წარმონაქმნები ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციურ ცვლილებებსაც იწვევს:

„კვანძოვან წარმონაქმნებს ფუნქციური ცვლილებაც ახლავს ფარისებრი ჯირკვლის, ​როდესაც ჰორმონების დონე არის შეცვლილი. სიმპტომები, როგორებიც არის უძილობა, თავის ტკივილი, საერთო სისუსტე, ადვილად დაღლა, წონაში მატება, კლება, ეს ყველაფერი უკვე ფუნქციურ დარღვევებს ახასიათებს. ფარისებრი ჯირკვლის და კვანძის წარმოქმნის ყველაზე ხშირი მიზეზი არის იოდის დეფიციტი ან აუტოიმუნური პროცესები, როდესაც ფარისებს ჯირკვალს იმუნური სისტემა ებრძვის. იოდდეფიციტით გამოწვეული ჩიყვის შემთხვევაში, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ პაციენტს შემდგომ იოდის პრეპარატები უნდა მივცეთ და ამით დავიწყოთ მკურნალობა.“

„ფარისებრი ჯირკვლის კვანძების 90 % კეთილთვისებიანია. 10 % შემთხვევაში ისინი შეიძლება იყვნენ ავთვისებიანი. ერთ-ერთი გზა ამის დასადგენად არის ბიოფსიური კვლევა. თუ კვანძები არის კეთილთვისებიანი, მედიკამენტოზური თერაპია არ ინიშნება. ინიშნება მხოლოდ დინამიკაში დაკვირვება. ​თუ კვანძები არის ავთვისებიანი, მაშინ ქირურგიულად უნდა მოხდეს მათი მოშორება. ავთვისებიანი კვანძებიც ფარისებრი ჯირკვლის შემთხვევაში საიმედო პროგნოზით ხასიათდება და მკურნალობას ადვილად ექვემდებარება,“- აღნიშნულ საკითხებზე ნაია ლატარიამ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ - ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დილა მშვიდობისა საქართველო“

წაიკითხეთ სრულად