Baby Bag

„ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა მათი გადარჩენის ერთადერთი გზაა“ - ინტერვიუ ონკო-ჰემატოლოგიისა და ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციის ცენტრის ხელმძღვანელთან

„ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა მათი გადარჩენის ერთადერთი გზაა“ - ინტერვიუ ონკო-ჰემატოლოგიისა და ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციის ცენტრის ხელმძღვანელთან
როდესაც დიაგნოზი იცი ან მის გარკვევას ელოდები, როდესაც მკურნალობას იწყებ ან ოპერაციისთვის ემზადები, კლინიკაში მისული პროფესიონალიზმთან და თანამედროვე სტანდარტებთან ერთად, ექიმის კაბინეტში გულისხმიერებას ეძებ, ადამიანს, რომელიც შენს ჯანმრთელობაზე იზრუნებს და ემოციურ - ინფორმაციულად ზუსტად გაჩვენებს გასავლელ გზას. სწორედ ასეთი გარემო დახვდა ​MOMSEDU.GE-ს „ნიუ ჰოპიტალსში“ სტუმრობისას, სადაც ონკო-ჰემატოლოგიისა და ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციის ცენტრის ხელმძღვანელ თამარ კვაჭაძესთან ერთად საინტერესო ინტერვიუ მოგიმზადეთ. საუბრის თემა ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციაა, გამოგვყევით, ვიწყებთ:

- თამარ, რომ გვითხრათ, რას გულისხმობს ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაცია და რას წარმოადგენს ძვლის ტვინის ღეროვანი უჯრედები?

თამარ კვაჭაძე: „ძვლის ტვინის ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაცია ჰემატოლოგიური და ონკოჰემატოლოგიური დაავადებების მკურნალობის ფართოდ გავრცელებული მეთოდია, რომელიც დაზიანებული უჯრედების მოცილებასა და მათი ახალი, ჯანმრთელი უჯრედებით ჩანაცვლებას გულისხმობს. ძვლის ტვინი ერთადერთი ქსოვილია, რომელიც ღეროვანი უჯრედების, ანუ CD34 + -ის ყველაზე მეტ რაოდენობას შეიცავს. ღეროვანი უჯრედი კი მთელი ცხოვრების მანძილზე მონაწილეობს ქსოვილებისა და ორგანოების განვითარებასა და რეგენერაციაში. მათი გამრავლების, დაყოფის და დიფერენცირების შედეგად პერიფერიულ სისხლში ვიღებთ თეთრ უჯრედებს – ლეიკოციტებს, წითელ უჯრედებს – ერითროციტებს და შემადედებელი ფუნქციის მქონე უჯრედებს – თრომბოციტებს.”

- რომელი დაავადებების მქონე პაციენტებს სჭირდებათ ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაცია?

თამარ კვაჭაძე: „მწვავე და ქრონიკული ლეიკემიები, ონკოლოგიური პათოლოგიები, მიელომური დაავადება, აპლასტიური ანემია თუ სხვა. განსხვავებული დაავადებების დროს, ჩვენების მიხედვით სხვადასხვა სახის ტრანსპლანტაციის ჩატარებაა საჭირო. აღსანიშნავია, რომ ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაცია სამ ძირითად ჯგუფად იყოფა: 1. აუტოლოგიური, რომლის დროსაც საკუთარი ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა ხდება; 2. ალლოგენური, ანუ სხვისი ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა და 3. ჭიპლარის ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა. აუტოლოგიურ გადანერგვას ვატარებთ, თუ პაციენტს ძვლის ტვინი არ აქვს დაზიანებული და საშუალება გვაქვს, ისე დავასტიმულიროთ ის, რომ საკუთარი ღეროვანი უჯრედების გადასხმა მოხდეს.“

- როგორ ხდება პაციენტის მომზადება ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციისთვის?

თამარ კვაჭაძე: „ვიწყებთ წინა სატრანსპლანტაციო კვლევებით, რომელიც სრული სპექტრის ლაბორატორიულ და ვირუსულოგიურ გამოკვლევებს, ინსტრუმენტულ კვლევებს - მათ შორის : კომპიუტერული ტომოგრაფია (CT), მაგნიტურ-რეზონანსული (MRT) და სხვა მაღალტექნოლოგიური კვლევები.“

გეტყვით, რომ ონკო-ჰემატოლოგიისა და ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციის ცენტრი „ნიუ ჰოსპიტალსში“ 2019 წელს გაიხსნა და მას შემდეგ 20-ზე მეტ პაციენტს ჩაუტარდა ტრანსპლანტაცია; კლინიკისთვის ეს საკმაოდ საამაყო მაჩვენებელია, რაშიც დიდი წვლილი სწორედ თამარ კვაჭაძის გუნდს მიუძღვის.

უმნიშვნელოვანესია ექიმების, ექთნებისა და ექთნის დამხმარეების კვალიფიკაცია. გუნდი იტალიის საუნივერსიტეტო კლინიკაშია გადამზადებული, ცენტრი დაკომპლექტებულია საუკეთესო ჰემატოლოგებით და აქვს მხარდაჭერა ევროპის წამყვანი სპეციალისტებისგან.

- პროცედურულად რამდენად რთულია ძვლის ტვინის ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა და რა ტექნოლოგიურ მხარდაჭერას საჭიროებს?

თამარ კვაჭაძე: „ძვლის ტვინის ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა არ არის ოპერაცია, რაც ხშირად ეშლებათ. ესაა უჯრედების შემცველი მასის გადასხმა ცენტრალურ ვენაში. ჩვენ არ გვჭირდება საოპერაციო და ანესთეზია, თუმცა გვჭირდება სტანდარტების უმკაცრესი დაცვით მოწყობილი დეპარტამენტი, რომელიც იზოლირებულ პალატებს, წნევის, ჟანგბადისა და ტენიანობის გაჯერების ხარისხის მექანიზებულ კონტროლს მოიცავს. თითოეული დეტალს, მათ შორის სარემონტო მასალების ხარისხსაც კი გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.“

საგულისხმოა, რომ ტრანსპლანტაციის შემდეგ, პაციენტს სისხლის ანალიზი ეცვლება. არის პერიოდი, როდესაც ლეიკოციტების რაოდენობა ნულს უტოლდება, მის გარეშე კი ორგანიზმს არ აქვს დამცველობითი უნარი და ნებისმიერი ბაქტერიისა თუ ვირუსის მიმღებია. სწორედ ამიტომ აქვს უდიდესი მნიშვნელობა გარემოში თითოეული დეტალის ხარისხს. აღნიშნული ნულოვანი ფაზა, ვიდრე ძვლის ტვინი დაიწყებს ფუნქციონირებას, არის ყველაზე კრიტიკული მომენტი და ამ პერიოდში პალატების სტანდარტების დაცვის პარალელურად უმნიშვნელოვანესია მოვლის ხარისხიც.

- როგორ ხდება ძვლის ტვინის მოგროვება-დამუშავება და შენახვა „ნიუ ჰოსპიტალსში“?

თამარ კვაჭაძე: „მაგალითად, აუტოლოგიური ტრანსპლანტაციის დროს შემდეგი ეტაპები გამოიყოფა: მობილიზაცია, როდესაც პაციენტს სპეციალური მედიკამენტის ინექცია უტარდება, რაც ღეროვანი უჯრედების მობილიზებას, ძვლის ტვინიდან პერიფერიულ სისხლში გადმოსვლას იწვევს.

კოლექცია, როდესაც ცენტრალური ვენის კათეტერიდან ვენური სისხლის ცირკულირება სპეციალურ აპარატში ხდება, შედეგად კი ღეროვანი უჯრედები გამოიყოფა.

მიღებული უჯრედების შესანახად დამუშავება სისხლის ბანკში ხდება.

კრიოპრეზერვაცია - ღეროვანი უჯრედების გაყინვა (-180C) და შესაბამის პირობებში შენახვა.

- ძვლის ტვინის გადანერგვის შემდეგ, სრულად ხდება პაციენტის გამოჯანმრთელება?

თამარ კვაჭაძე: „ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციის წარმატება დამოკიდებულია პაციენტის დიაგნოზსა და დაავადების სიმძიმეზე, ასევე ჩატარებული ტრანსპლანტაციის სახეობასა და ბევრ სხვა პარამეტრზე: დონორის შეთავსების მაჩვენებელზე, ტრანსპლანტაციის შემდგომ ადრეულ და გვიან გართულებებზე, თუმცა უნდა ვიცოდეთ, რომ ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაციის დანერგვამდე, ჩატარებული თერაპიის მიუხედევად, პაციენტთა ნაწილი იღუპებოდა. ამ ეტაპზე, ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაცია მათი გადარჩენის ერთადერთი გზაა.“

R.

პირველად საქართველოში - ოფთალმოლოგიის ეროვნულ ცენტრში რქოვანას შრეობრივი გადანერგვა ლაზერი...
თანამედროვე სამედიცინო სფეროს წარმატება პროფესიონალიზმსა და მაღალტექნოლოგიურ აპარატურას ეფუძნება. საერთაშორისო ტენდენციებს საქართველოშიც აქტიურად უწყობენ ფეხს და ჩვენს მოსახლეობას უკვე აქვს შესაძლებლო...

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 ოქროს წესი ბავშვის ჯანსაღი ძილისთვის - ევგენი კომაროვსკი

10 ოქროს წესი ბავშვის ჯანსაღი ძილისთვის - ევგენი კომაროვსკი

ცნობილმა პედიატრმა ევგენი კომაროვსკიმ სოციალურ ქსელში ბავშვის ჯანსაღი ძილისთვის აუცილებელი წესების ნუსხა გამოაქვეყნა. აღნიშნული წესების დახმარებით მშობლებს შვილების ძილის რეჟიმის მოწესრიგება მნიშვნელოვნად გაუადვილდებათ.

1. პრიორიტეტები სწორად განსაზღვრეთ

ოჯახი სრულფასოვანი, ბედნიერი და ძლიერია, როდესაც მშობლებს დღე-ღამეში 8 საათიანი ძილის შესაძლებლობა აქვთ. საკვებსა და სასმელზე, ​სუფთა ჰაერსა და ძილზე მეტად ბავშვს ჯანმრთელი, დასვენებული და ერთმანეთზე შეყვარებული მშობლები ესაჭიროება.

2. ზუსტად განსაზღვრეთ დაძინების დრო

დაბადების დღიდანვე ბავშვისა და ოჯახის ძილის რეჟიმი ერთმანეთს უნდა შეუთავსოთ. ღამის ძილისთვის მზადება ნაადრევად დაიწყეთ. ძილისთვის საკუთარი თავიც და ბავშვიც უნდა მოამზადოთ. განსაზღვრეთ დრო, როდესაც ბავშვმა უნდა დაიძინოს. ეს დრო თქვენთვისაც კომფორტული და მისაღები უნდა იყოს. დადგენილ რეჟიმს ბოლომდე უერთგულეთ.

3. გადაწყვიტეთ სად და ვისთან ერთად დაიძინებს ბავშვი

ამ შემთხვევაში სამი შესაძლებლობა განიხილება:

  • ბავშვის საწოლი მშობლების საძინებელშია - განსაკუთრებით გამოსადეგია წლამდე ასაკის ბავშვებთან და დასაშვებია სამ წლამდე ასაკის პატარებთან.
  • ბავშვის საწოლი მის საძინებელშია - იდეალურია ერთ წელზე მეტი ასაკის ბავშვებისთვის.
  • ბავშვს მშობლების საწოლში სძინავს - პედიატრების დიდი ნაწილი აღნიშნულ პრაქტიკას არ იზიარებს, რადგან ბავშვის ჯანსაღ ძილთან მას არაფერი აქვს საერთო.​

4. ბავშვის გამოღვიძება არ უნდა გაშინებდეთ

თუ გსურთ, რომ ბავშვმა ღამით კარგად დაიძინოს,​ დღისით ზედმეტი ძილის უფლებას ნუ მისცემთ. სამ თვემდე ასაკში ბავშვს დღის განმავლობაში საშუალოდ 16-20 საათი უნდა ეძინოს, ექვსი თვის ბავშვს - 14,5 საათი, 12 თვის პატარას - 13,5 საათი. 2 წლის ბავშვისთვის ნორმად ითვლება დღე-ღამეში 12 საათი ძილი, 4 წლის ასაკისთვის ნორმაა 11, 5 საათი. 6 წლის ბავშვს საშუალოდ 9,5 საათი უნდა ეძინოს, ხოლო 12 წლის ასაკიდან ნორმად ითვლება 8,5 საათიანი ძილი. როდესაც ვიცით, რომ ექვსი თვის ბავშვს დღეში 14, 5 საათი უნდა ეძინოს, ღამით 8 საათიანი მშვიდი ძილისთვის აუცილებელია, რომ მას დღეში 6,5 საათამდე ეძინოს. თუ ჩვილს საშუალებას მისცემთ დღისით 9 საათის განმავლობაში ეძინოს, ღამით ის 8 საათს ძილს აღარ დაუთმობს. სწორედ ამიტომ, ბავშვის გამოღვიძებას ნუ შეუშინდებით.

5. მოაწესრიგეთ კვების რეჟიმი

ჩვილი პირველი თვის განმავლობაში ღამით 1-2-ჯერ იკვებება, ​3-6- თვის ასაკის ბავშვს ღამით ერთჯერადად გამოკვებაც დააკმაყოფილებს. ექვსი თვის ასაკიდან ჩვილს ღამით კვება არ სჭირდება. ბავშვს ღამის განმავლობაში შესაძლოა ხელით ტარება, რწევა, სიმღერის მოსმენა და სხვა სახის გასართობი მოუნდეს. შესაძლებელია, მისი მოთხოვნები უფრო გახშირდეს და გაიზარდოს იმის მიხედვით, რამდენად კმაყოფილდება მისი მოთხოვნები. თუ თქვენ მიგაჩნიათ, რომ ღამის საათებში ბავშვის რწევა, ხელით ტარება და პარალელურ რეჟიმში სიმღერა ნორმალურია, როდესაც დილით სამსახურში უნდა წახვიდეთ, შეგიძლიათ ასე მოიქცეთ. ამასთან გახსოვდეთ, რომ თუ ასე მოიქცევით, ბავშვის ჯანსაღ ძილს უნდა დაემშვიდობოთ. გირჩევთ, გართობისა და თამაშის წესები ერთხელ და სამუდამოდ მკაცრად განსაზღვროთ. ბავშვი საღამოს მსუბუქად გამოკვებეთ. მომდევნო კვებაზე (იგულისხმება ძილის წინ კვება) ის კარგად დაანაყრეთ. როდესაც ბავშვი გამოიღვიძებს და ტირის, აუცილებელი არ არის, რომ მაშინვე საკვები შესთავაზოთ. ტირილს შიმშილის გარდა ბევრი სხვა მიზეზი აქვს. ჭარბი კვება ტკივილისა და ტირილის გამომწვევი ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია.

6. დღე სასიამოვნოდ გაატარეთ

აქტიური ცხოვრებით იცხოვრეთ,​ ისეირნეთ, სუფთა ჰაერზე იძინეთ, ბავშვს აქტიური თამაშისა და სამყაროს შემეცნების შესაძლებლობა მიეცით. ფიზიკური დატვირთვა, რომელიც ექსტრემალური არ არის, ბავშვის ძილს ძალიან რგებს. საღამოს საათებში ბავშვი ემოციურად არ უნდა დაიტვირთოს. მშვიდი თამაშები, კეთილი ზღაპრების კითხვა, დედის სასიამოვნო სიმღერა - რა შეიძლება იყოს უფრო უკეთესი ღამის ძილისთვის მოსამზადებლად?!

7. საძინებელში ჰაერის ტემპერატურა დაარეგულირეთ

სუფთა, გრილი ჰაერი ძილისთვის აუცილებლობას წარმოადგენს. ოთახის განიავება, სველი წესით დალაგება, ჰაერის დამატენიანებლების გამოყენება, ტემპერატურის შემოწმება - ეს ყოველივე ბავშვის ჯანსაღი ძილის ხელშემწყობი ფაქტორებია. თუ ბავშვს იმავე ოთახში სძინავს, სადაც მთელ დღეს ატარებს, ტემპერატურა 18-20 გრადუსი უნდა იყოს. თუ პატარას ცალკე საძინებელი აქვს, ტემპერატურა 16-18 გრადუსამდე უნდა მერყეობდეს. ჰაერის ტენიანობა 50-70 %-ს უნდა უტოლდებოდეს.

8. ბანაობა ბავშვს კარგად ჩაძინებაში დაეხმარება

საღამოს საათებში ​ბანაობა პატარას ფიზიკურადაც დაღლის და მადასაც გაუძლიერებს. გემრიელად დანაყრების შემდეგ კი მას სასიამოვნოდ ჩაეძინება. ბანაობამდე გიმნასტიკა ან მასაჟი, ხოლო ბანაობის შემდეგ თბილი ტანსაცმელი ბანაობის ეფექტს კიდევ უფრო აძლიერებს.

9. საწოლი სათანადოდ მოამზადეთ

ორ წლამდე ასაკის ბავშვებთან ბალიში არ დაგჭირდებათ. ორი წლის შემდეგ ბალიშის გამოყენება მისაღებია. შეარჩიეთ ნატურალური ქსოვილის თეთრეული. თეთრეულის გარეცხვის დროს გამოიყენეთ სპეციალურად ბავშვისთვის განკუთვნილი სარეცხი საშუალებები.

10. გამოიყენეთ ხარისხიანი საბავშვო საფენები

ერთჯერადი საბავშვო საფენები ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტიანი გამოგონებაა. მისი დახმარებით ბავშვისა და მისი გარშემომყოფების ძილის ხარისხი მნიშვნელოვნად უმჯობესდება. ხარისხიანი საბავშვო საფენის გამოყენება ​10 ოქროს წესს შორის ყველაზე მარტივად შესრულებადია. საბავშვო საფენი აუცილებლად მოსახერხებელი, საიმედო, ეფექტიანი და უსაფრთხო უნდა იყოს.

​წყარო

წაიკითხეთ სრულად