Baby Bag

რა საკვები პროდუქტები შევთავაზოთ პატარებს ზაფხულში?

რა საკვები პროდუქტები შევთავაზოთ პატარებს ზაფხულში?
რა საკვები პროდუქტები შევთავაზოთ პატარებს ზაფხულში და რა უნდა გაითვალისწინონ მშობლებმა? - ამ და სხვა თემებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე.
- პატარები ხშირად, სიცხეში საკვებზე უარს ამბობენ (განსაკუთრებით, ცხელ წვნიანებზე და ხორცზე), როგორ მოვიქცეთ, რათა მიიღონ მათთვის აუცილებელი პროდუქტები?
- ზაფხულში ბავშვის კვება რამდენადმე იცვლება. კვების თავისებურებას განაპირობებს მაღალი ტემპერატურა და მზის აქტიური გამოსხივება, რაც პატარას ორგანიზმში ნივთიერებათა ცვლის პროცესების ცვლილებებს იწვევს. სიცხეში ბავშვს მადა უქვეითდება - წყალი, გაზიანი სასმელი, ნაყინი, მისთვის ყველაზე სასურველი პროდუქტი ხდება. აუცილებლად უნდა მივიღოთ ზომები, რომ ამ გემრიელმა სასუსნავებმა ბავშვის ძირითადი საკვები არ ჩაანაცვლოს. ორგანიზმი ხომ ზაფხულშიც ისევე იზრდება და საჭიროებს სასარგებლო ნივთიერებებს, როგორც წელიწადის სხვა დროში. ამიტომ ზაფხულში ბავშვის კვების ხასიათი მისი ორგანიზმის მოთხოვნილებებს და შესაძლებლობებს უნდა შეესაბამებოდეს.
- რა შეიძლება შევთავაზოთ ბავშვებს ზაფხულში, გემრიელიც რომ იყოს და სასარგებლოც?

- თუ პატარა ძუძუთი კვებაზეა:
დედამ თავად უნდა აკონტროლოს საკუთარი კვების რაციონი. აუცილებლად უნდა მიიღოს ხორცი, კვერცხი, რძის პროდუქტები, მცენარეული და ცხოველური ცხიმები (მარგარინის გარდა), ასევე ბურღულეული, პური, მაკარონი, ახალი ხილი, ბოსტნეული და ტკბილეული, ამავდროულად, ყველა მეძუძურ დედას უნდა ახსოვდეს, რომ რაციონალურად კვება, გადაჭარბებულად კვებას არ ნიშნავს, და ყველაფერი, რასაც ისინი მიიღებან საკვების სახით, რძის შემადგენლობაზე აისახება. ამიტომ კულინარიული ექსპერიმენტები და ეგზოტიკური კერძების დაგემოვნება უმჯობესია, სამომავლოდ გადაიდოს.
თუ ბავშვი უფროსებთან ერთად უზის სასადილო მაგიდას:
ცხიმების წილად მოდის საკვების ენერგეტიკული ღირებულების 27-28%, ამიტომ ცხიმის შემცველი საკვების არსებობა პატარის რაციონში აუცილებელია. ხშირად ბავშვები უარს ამბობენ ცხელ წვნიანზე და ხორცზე. ასეთ შემთხვევებში, ბავშვის კვების რაციონში აუცილებლად უნდა ჩავრთოთ რძის და რძემჟავა პროდუქტები. შესთავაზეთ ქათმის უცხიმო ხორცი, თევზი, კურდღლის ხორციც. 3 წლიდან შესაძლებელია ბავშვს ზღვის პროდუქტებიც შევთავაზოთ, თუ მას ალერგია არ აქვს. ასევე, შეგიძლიათ კვების რაციონში ჩართოთ მცენარეული ზეთით შეზავებული ბოსტნეულის სალათები, შეგიძლიათ გამოიყენოთ მზესუმზირის, სიმინდის, ზეითუნის ზეთები, ისინი აქტიურად მონაწილეობენ ცხიმოვან ცვლაში.
ზაფხულობით ბავშვის ორგანიზმი ხშირად განიცდის ვიტამინების ნაკლებობას. ჰაერის მაღალი ტემპერატურის გამო ორგანიზმი ხარჯავს დიდი რაოდენობით ვიტამინებს. გაძლიერებული ოფლიანობა, ვიტამინებთან ერთად, ორგანიზმს მინერალურ მარილებსა და მიკროელემენტებსაც აკარგვინებს, ამიტომ ზაფხულის პერიოდში აუცილებელია ბავშვის კვების რაციონში ჩაირთოს ახალი ხილი და კენკრა. სეზონური ბოსტნეული შესაძლებელია, ბავშვს მივაწოდოთ საუზმეზე, სადილად ან ვახშმად. უხვად შეაზავეთ მწვანილით (კამა, ოხრახუში, პიტნა, ხახვი, წითელი ბულგარული). ბოსტნეულის სალათების მწვანილით შეზავება სასარგებლოცაა, პიკანტურ გემოს მატებს კერძს, რაც მთავარია, აუმჯობესებს მადას და ბავშვს გემოვნებას უყალიბებს. ხშირად დაუმზადეთ ხილის და კენკრის პიურე, წვენები, კისელი, მწვანე ჩაი, ეს ყველაფერი ვიტამინებით მდიდარიცაა და ზაფხულში შესანიშნავად შეგიცვლით საკონდიტრო ნაწარმს. ხილი და ბოსტნეული უმი სახითაც უნდა შესთავაზოთ. პროდუქტი კარგად გარეცხეთ და ეცადეთ, ერთი საათი ცივ წყალშიც გააჩეროთ, ამით პროდუქტში არსებულ ნიტრატებს გაანეიტრალებთ. მოარიდეთ პატარა ნახშირწყლებით მდიდარ საკვებს - ტკბილეულს, ცომეულს, საკონდიტრო ნაწარმს. მათი ჭარბი მიღება ვიტამინებისა და ცილების უკმარისობას განაპირობებს. თუმცა გადაჭარბებას არ გირჩევთ, ნუ დაივიწყებთ, ალერგიას მარწყვთან მიმათებაში, ნურც ეგზოტიკურ ხილს მიეძალებით. გახსოვდეთ, ყველაზე მეტი სარგებლობა იმ ხილსა და ბოსტნეულს მოაქვს, რომელიც ბავშვისთვის ჩვეულ კლიმატურ ზონაშია მოყვანილი.
- რამდენი საათი უნდა იყოს კვებათა შორის შუალედი?

​- კვებათა შორის შუალედები 3,5-4 საათი უნდა იყოს. 3 წლიდან კი ეს ინტერვალი 5 საათამდე შეიძლება გაზარდოთ. ეცადეთ, რომ ბავშვმა ვახშამი დაძინებამდე 2 საათით ადრე უნდა მიიღოს, მშვიდად დაძინება რომ შეძლოს.

ზაფხულობით ბავშვმა მეტი წყალი უნდა დალიოს, ვიდრე გრილ სეზონზე. სუფთა წყლის გარდა, რეკომენდებულია ახალგაწურული და წყლით გაზავებული წვენებიც. ტკბილი და გაზიანი სასმელი წელიწადის არცერთ დროს არ არის სასურველი, მით უმეტეს ზაფხულში წყურვილის მოსაკლავად მათი გამოყენება არ შეიძლება.

​გაითვალისწინეთ, რომ სიცხეში ყველა პროდუქტი სწრაფად ფუჭდება. მცირდება მათში ვიტამინებისა და მიკროელემენტების რაოდენობა, ამიტომ ბავშვს მხოლოდ ახალგაკეთებული კერძები აჭამეთ. დაიცავით კვების რეჟიმი, მისი წყალობით ბავშვის კუჭის წვენი ზუსტად საჭირო დროს, საკვების მიღებისას გამოიყოფა. ეს რეფლექსური მოვლენაა, ამიტომ ბავშვს ერთსა და იმავე დროს უნდა აჭამოთ, წინააღმდეგ შემთხვევაში, შეიძლება მადა დაეკარგოს ან მონელების პრობლემა ჩამოუყალიბდეს.
- უნდა დავაძალოთ თუ არა რაიმე საკვების, თუკი კატეგორიულ უარს ამბობს?
- რაც შეეხება საკვების დაძალებას, ამაზე ადრეც გესაუბრეთ და ახლაც მინდა კიდევ ერთხელ შეგახსენოთ, რომ ​ყველა ბავშვს დაბადებიდან დაჰყვება მადა, რომელიც მისი განვითარებისთვის სრულიად საკმარისია. კვების რაციონის სწორი ორგანიზებით, თქვენ ძალიან კარგად შეძლებთ სრულყოფილად უზრუნველყოთ მოზარდი განვითარებისთვის აუცილებელი ნივთიერებებით, მთავარია თქვენი ძალისხმევა და საკითხისადმი მშვიდი, გაწონასწორებული მიდგომა.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპ​ტები

„ბავშვს დაბადებიდან დაჰყვება მადა, რომელიც მისი განვითარებისთვის სრულიად საკმარისია“ - მოზ...
მოზარდი შვილების უჭმელობის საკითხი არაერთი მშობლისთვის ნაცნობი და პრობლემურია. რას იწვევს არადაბალანსებული კვება, როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რა რაოდენობის და რა სახეობის პროდუქტები უნდა მიი...
„თუ ზაფხულია და ცხელა, საკვებით არ დავტვირთოთ ბავშვი,“ - პედიატრი ყარამან ფაღავა
პედიატრმა ყარამან ფაღავამ ზაფხულის პერიოდში ბავშვის კვების თავისებურებების შესახებ ისაუბრა. მან ხაზი გაუსვა იმას, რომ ზაფხულს კუჭ-ნაწლავის დაავადებების გახშირება ახასიათებს:„დალოცვილ ქვეყანაში ვცხოვრო...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი.

რა არის კვებითი აშლილობა?

კვებითი აშლილობა ფსიქიკურ დაავადებათა ჯგუფს მიეკუთვნება. ეს მდგომარეობა ყოველთვის დაკავშირებულია კვების მიმართ არაადეკვატურ დამოკიდებულებასთან. კვებითი აშლილობის დროს თავს იჩენს საკვების მიღებასთან დაკავშირებული პრობლემები, რაც ცხადია დროთა განმავლობაში იწვევს, როგორც ფიზიოლოგიურ, ისე ფსიქოლოგიურ პრობლემებს. ავადმყოფობა ყოველ მე-5 ადამიანში ქრონიკულ სახეს იღებს და ადამიანები, რომლებსაც ეს პრობლემა აქვთ ხანგრძლივი დროით ებრძვიან დაავადებისგან გამოწვეულ შედეგებს, მაგალითად, გულსისხლძარღვთა სისტემის, საჭმლის მონელებელი, ენდოკრინული და რეპროდუქციული სისტემის დაავადებებს. კვებითი აშლილობა სხვადასხვა შემთხვევაში, სხვადასხვა ფორმით ვლინდება ნებისმიერი ასაკის და სქესის ადამიანებში. თუმცა, სტატისტიკურად, უმეტესად კვებით აშლილობას ვხვდებით მოზარდობისას, მდედრობითი სქესის წარმომადგენლებში.

- რა არის გამომწვევი მიზეზი ბავშვებში?

რაც შეეხება მიზეზებს, სპეციალისტები ერთ კონკრეტულ მიზეზს ვერ ასახელებენ. ისინი გვთავაზობენ ფართო სპექტრს იმ ფაქტორებისა, რაც შეიძლება იყოს კვებითი აშლილობის გამომწვევი. გამოყოფენ სამ ძირითად ჯგუფს:

  • გენეტიკური - მაღალი ემოციური მგრძნობელობა, ან აზროვნების თავისებურებები, მაგალითად მომატებული დეტალიზაციის სახით;
  • ფსიქოგენური - სტრესული გარემო, დაბალი თვითშფასება, პერფექციონიზმი, მოზარდობის ასაკში ავტონომიისკენ სწრაფვის ტენდენცია;
  • სოციოკულტურული - სოციუმში დამკვიდრებულია გარკვეული ღირებულებები, მაგალითად, ე.წ. სილამაზის სტანდარტი, აქედან გამომდინარე, ზოგიერთ ადამიანს უჩნდება მოთხოვნილება მოერგოს აღიარებულ სტანტარტს. როდესაც ასეთი მოთხოვნილება სცდება საღ აზრს შესაძლოა ვივარაუდოთ რომ უკვე გარკვეული ჩანასახი არსებობს კვებითი აშლილობის.

- რა სახის კვებითი აშლილობები არსებობს და მათ სიმპტომებზე რომ ვისაუბროთ.

კვებითი აშლილობის რამდენიმე სახეს გამოყოფენ. მათგან საკმაოდ გავრცელებულია ნერვული ანორექსია, რომელიც ძირითადად ვლინდება 14-15 წლის ასაკში. ამ შემთხვევაში არ არის საუბარი მადის დაქვეითებაზე, ეს არის საკუთარი სხეულის, წონის არასწორი, დარღვეული აღქმა. ადამიანს ჰგონია რომ აქვს ზედმეტი წონა და ამის გამო ცდილობს შეზღუდოს საკვები. ნერვული ანორექსიის ძირითადი ნიშანია, როდესაც მოზარდის სხეულის წონის ინდექსი ნორმის ქვემოთ ჩამოდის. ასევე, დამახასიათებელია დაღლილობა, დიეტების და კალორიების დათვლის მიმართ გადამეტებული ინტერესი, ჭარბი ფიზიკური აქტივობა, კვების დროს განმარტოების ტენდენცია, საკუთარი სხეულის კრიტიკულად შეფასება.

ბავშვებში კვებითი ქცევის დარღვევა ორგანიზმისთვის სერიოზულ პრობლემებს ქმნის, როდესაც ნივთიერებები, რომლებიც საჭიროა ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის დეფიციტშია და ორგანიზმს არ მიეწოდება. გარდა ამისა, ვლინდება სომატური პრობლემები, მაგალითად, საყრდენ-მამოძრავებელი, საჭმლის მომნელებელი, ენდოკრინული სისტემის, ასევე, ადგილი აქვს თმის ცვენას, სტომატოლოგიურ პრობლემებს, ზრდის შეფერხებას. უმეტეს შემთხვევებში, მკურნალობის შედეგად ეს პრობლემა დაძლევადია. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ ნერვული ანორექსია არის იმ მცირე რაოდენობის ფსიქიკური აშლილობებიდან ერთ-ერთი, რომელსაც აქვს ე.წ ლეტალური გამოსავალი და რთული შემთხვევებიდან 5% სამწუხაროდ ლეტალურ შედეგზე გადის.

კიდევ ერთი სახეობა კვებითი დარღვევისა არის ნერვული ბულემია. ამ დროს ადამიანი ჭარბად იკვებება და საკვების მიღების შემდეგ ცდილობს გაათავისუფლოს საკუთარი კუჭი ხელოვნურად, პირღებინებით. ბულემიის მიზეზი შეიძლება იყოს სხვა დაავადება, მაგალითად, დეპრესია. ამ შემთხვევაში, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს ისეთ ქცევას, როგორიცაა აბაზანით ხშირად და ხანგრძლივად სარგებლობა. ამასთან, საყურადღებოა სხეულის წონის მკვეთრი ცვლილება, განწყობის უმიზეზოდ ცვალებადობა, თმის ცვენა, ხშირი ვირუსული დაავადებები, ღრძილების ანთება, საყლაპავი მილის დაზიანება, რომელიც ხშირი პიღებინებით არის გამოწვეული.

ასევე, არსებობს უკონტროლო კვებასთან დაკავშირებული აშლილობა (Binge Eating Disorder ) . ამ დროს ადამიანი ვერ აკონტროლებს კვების რაციონს და ჭარბად მიღებული საკვების შემდეგ მას ეუფლება სინდისის ქენჯნა, სირცხვილის განცდა. ასეთი აშლილობის შედეგად შეიძლება განვითარდეს ჰიპერტონული დაავადება, შაქრიანი დიაბეტი.

ზოგჯერ კვებით აშლილობას მიაკუთვნებენ:

  • რუმინაციას (მიღებული საკვების რეგულარულად ამოღება);
  • ჯანსაღი კვებით გატაცებას, თუ ის წონის კლების იდეით არის განპირობებული;
  • ღამით ჭამის სინდრომს;
  • პიკას- როდესაც ხდება საკვებად გამოუსადეგარიან მავნე საკვების მიღებისკენ მიდრეკილება, რომელიც ორგანიზმისთვის საზიანოა;
  • საფაღარათო აშლილობას, რომელსაც ახასიათებს განზრახ ღებინება ან საფაღარათო აბების მიღება.

რაც შეეხება საფრთხეს, რომელსაც კვებითი აშლილობა იწვევს ბავშვებში. შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს სოციალური იზოლაციისკენ მიდრეკილებას, დადებითი ემოციებისგან თავის არიდებას, დეპრესიისკენ მიდრეკილებას და რთულ შემთხვევაში სუიციდურ აზრებს.

- როგორ შეიძლება გავუმკლავდეთ ამ პრობლემას, რას ურჩევდით მშობლებს?

ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მშობლების გულისხმიერებას და დამოკიდებულებას. თუ მათ შეამჩნიეს ბავშვის სულიერი მდგომარეობის ცვლილება, აუცილებლად უნდა დაფიქრდნენ რას შეიძლება უკავშირდებოდეს ეს. კვებითი აშლილობის მქონე მოზარდებში მთავარი მანიშნებელი პრობლემისა არის წონის მკვეთი ცვლილება, უმიზეზო დაღლილობა და სისუსტე, შფოთვა საკვების მიღების დროს, თუ ზედმეტად აღელვებს საკუთარი სხეულის ფორმები, მოჭარბებულად იღებს საკვებს ან პირიქით, ზედმეტად არის გატაცებული დიეტებით, ჯანსაღი კვებით და იკვებება იზოლირებულად. ადრეულ ასაკში მშობელი შეიძლება დააკვირდეს ბავშვს აქვს თუ არა საკვების ხანგრძლივად ღეჭვის ჩვევა, ან მყარი საკვების ღეჭვის დროს გულისრევის რეაქცია,ვერ გრძნობს შიმშილს ან მიდრეკილია მუდმივად ჭამისკენ.

როგორც აღვნიშნე, მშობლის ყურადღება არის უმნიშვნელოვანესი, ვინაიდან თუ მცირეწლოვან ასაკში არ მოაგვარა ეს პრობლემა, შესაძლოა დროთა განმავლობაში სერიოზული ფორმით იჩინოს თავი კვებითმა აშლილობამ.

რაც შეეხება სპეციალისთან კომუნიკაციას, რაც უფრო ადრეულ ასაკში მივმართავთ, მით უფრო მოკლე ვადაში მოხდება პრობლემის აღმოფხვრა. ეფექტური მკურნალობისთვის მნიშვნელოვანია დიაგნოზის სწორად დასმა. ფსიქიატრიაში რომელიმე აშლილობის დიაგნოზის დასმის დროს ხელმძღვანელობენ დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციის მიხედვით შემოთავაზებული იმ სიმპტომების ჩამონათვალით, რაც მიესადაგება ამა თუ იმ დაავადებას. დიაგნოზის დასმა ხდება ფსიქიატრის მიერ და მკურნალობა არის კომპლექსური. პროცესში ჩართულია ფსიქიატრი, კვებითი სპეციალისტი და ძალიან მნიშვნელოვანია ფსიქოთერაპიული ჩარევა, რომლის დროსაც ეფექტურია კოგნიტურ-ბიჰერვიორული თერაპია.

მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად