ძილის თემაზე ნევროლოგი მარინე ჯანელიძე საუბრობს. მისი თქმით, მელატონინი არის ნივთიერება, რომელიც გვაძინებს. ის გამომუშავდება მაშინ, როცა ბნელდება. გათენებასთან ერთად მისი გამომუშავება მცირდება:
,,არსებობს ადამიანების კატეგორია, რომელთაც განსხვავებული ბიოლოგიური რითმი აქვთ. კვლევებით არის დადგენილი, რომ ,,ბუები'' (ადამიანები, რომლებიც გვიან იძინებენ და გვიან დგებიან) უფრო კრეატიულები არიან.''
ნევროლოგი უძილობის პრობლემასაც ეხება. მისი თქმით, უძილობას ძირითადად იწვევს შფოთვა:
,,ისეთი ცხოვრების რითმი გვაქვს, რომ შფოთვა და ფორიაქი გახდა ჩვენი თანმდევი. მთელი დღის განცდები, ძირითადად უარყოფითი და მით უმეტეს ახლა, პანდემიის პირობებში, ძილის მოგვრის საშაულებას არ გვაძლევს. ძილი ძალიან რთული და მნიშვნელოვანი პროცესია, მას აქვს თავისი სტადიები - როცა სიზმარი გვესიზმრება, როცა ღრმად გვძინავს... ზოგადად, ცხოვრების წესი ხშირად განაპირობებს ჩაძინების გაძნელებას.''
ნევროლოგი მარინე ჯანელიძე მათ, ვისაც ჩაძინების პრობლემა აქვთ, რჩევებსაც აძლევს:
,,ძალიან აქტიური, ზღვარგადასული ფიზიკური დატვირთვა ძილის წინ არ არის რეკომენდებული. ასევე მნიშვნელოვანია ჰაერი, ძილის ჰიგიენა, ერთსა და იმავე დროს დაწოლა, დაძინებამდე სიმშვიდეში ყოფნა. ეს არის ელემენტარული რჩევები, რომლებიც ამარტივებს ჩაძინებას და აუმჯობესებს ძილის ხარისხს. ძილის წინ ასევე არ უნდა მოწიოს ადამიანმა სიგარეტი (ზოგადად, არ უნდა მოწიოს, მაგრამ განსაკუთრებით ძილის წინ), ნიკოტინი ხელს უშლის მელატონინის გამომუშავებას. ასევე ალკოჰოლის და მძიმე საკვების დიდი რაოდენობით მიღება არ არის კარგი. ძილთან მეტ-ნაკლებად რელაქსირებულები უნდა მივიდეთ. ეს არის ზოგადი რჩევები,'' - აღნიშნა მარინე ჯანელიძემ.
ნევროლოგის თქმით, 6-დან 8 საათამდე უნდა გვეძინოს, მაგრამ არსებობენ ადამიანები, რომელთაც ამდენი ხანი არ სძინავთ. მთავარია, როცა გავიღვიძებთ არ ვიყოთ დაღლილები, უნდა ვიყოთ ენერგიულები. არსებობენ ადამიანები, რომელთაც ცოტა სძინავთ და მაინც აქტიურები არიან, თუმცა ასეთები ცოტანი არიან.
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
,,საქართველოში, სამწუხაროდ, ,,გლანდების" ამოჭრა ჩვეულებრივ რუტინულ ოპერაციად იქცა ბავშვებში, რომელსაც თითქმის ყველას უკეთებენ, კლინიკები კი ,,ცეხებად" იქცნენ''
ექიმი ზაზა თელია ბავშვებში გლანდების ამოჭრის შესახებ საუბრობს. მისი თქმით, საქართველოში სამწუხაროდ ,,გლანდების" ამოჭრა ჩვეულებრივ რუტინულ ოპერაციად იქცა ბავშვებში:
,,საქართველოში სამწუხაროდ ,,გლანდების" ამოჭრა ჩვეულებრივ რუტინულ ოპერაციად იქცა ბავშვებში, რომელსაც თითქმის ყველას უკეთებენ, კლინიკები კი ,,ცეხებად" იქცნენ.
კლინიცისტის მიერ რეკომენდირებული უნდა იყოს დაკვირვებითი მოცდითი ტაქტიკა (watchful waiting approach) მორეციდივე ყელის ინფექციის დროს, თუ სახეზეა:
1. შვიდზე ნაკლები ეპიზოდი გასული წლის განმავლობაში,
2. ხუთზე ნაკლები ეპიზოდი წელიწადში გასული ორი წლის განმავლობაში,
ან
3. სამზე ნაკლები ეპიზოდი წელიწადში გასული სამი წლის განმავლობაში.
კლინიცისტის მიერ ტონზილექტომია რეკომენდირებული უნდა იყოს მორეციდივე ყელის ინფექციის დროს რომელიც არის:
1. სულ მცირე შვიდი ეპიზოდი გასული წლის განმავლობაში,
ან
2. სულ მცირე ხუთი ეპიზოდი წელიწადში გასული ორი წლის განმავლობაში,
ან
3. სულ მცირე სამი ეპიზოდი წელიწადში გასული სამი წლის განმავლობაში
+
ამასთან ერთად დოკუმენტურად, სამედიცინო ჩანაწერი თითოეულ ეპიზოდზე, რომ მას თან ახლავდა ჩამოთვლილთაგან სულ მცირე რომელიმე: ტემპერატურა >38.3°C-ზე, კისრის ლიმფური კვანძების გადიდება, ტონზილარული ექსუდატი, ან დადებითი ტესტი A ჯგუფის beta-hemolytic streptococcus-ზე.
ტონზილექტომიის გამოსავალი:
რესპირატორული, ალერგიული და ინფექციური დაავადებების განვითარების გრძელვადიანი რისკების კავშირი - ბავშვებში ადენოიდების და ტონზილების ამოკვეთასთან - Association of Long-Term Risk of Respiratory, Allergic, and Infectious Diseases With Removal of Adenoids and Tonsils in Childhood.
ჩატარებულ იქნა კვლევა რომელშიც მონაწილეობდა 1.2 მილიონ ბავშვი, აქედან 17 460 შემთხვევა - ადენოტომია, 11 830 ტონზილექტომია და 31 377 ადენოტონზილექტომია.
კვლევის მიხედვით დადგინდა, რომ ეს ქირურგიული ჩარევები დაკავშირებული იყო რესპირატორული, ალერგიული და ინფექციური დაავადებების განვითარების გრძელვადიანი რისკების მომატებასთან.
ეს კვლევა მიუთითებს ტონზილების, როგორც იმუნური სისტემის, ლიმფური ორგანოს მნიშვნელობაზე და აქედან გამომდინარე, ქირურგიული გზით მკურნალობის გადაწყვეტილების მიღებამდე (decision-making) გათვალისწინებულ უნდა იყოს გრძელვადიანი რისკები, ასევე ოპერაციის ჩვენება უნდა ეფუძნებოდეს 2019 წლის ტონზილექტომიისა და ადენოტომიის ჩატარების ჩვენების კრიტერიუმებს.
დღეისათვის სამწუხაროდ ეს ოპერაციები იქცნენ ,,ცეხურ ოპერაციებად", - აღნიშნავს ზაზა თელია.
