Baby Bag

ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები

ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები

დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.geტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას ნახშირწყლებზე.

რა არის ნახშირწყლები? ნახშირწყლები ორგანიზმისთვის წარმოადგენს ენერგიის წყაროს. ისინი საჭმლის მონელების დროს გარდაიქმნებიან გლუკოზად, რომელიც არის ძირითადი ენერგიის საწვავი თავის ტვინისთვის, რადგან თავის ტვინი ვერ იყენებს საწვავად გლუკოზის გარდა სხვა საწვავს (ცილას, ცხიმს). თუმცა ჩვენს ორგანიზმში ენერგიისთვის ნახშირწყლების მარაგი შეადგენს დაახლობით 2%-ს, ენერგიის ძირითადი წყაროს მარაგი მოდის: 80% ცხიმებზე და 18% კუნთებში არსებულ ცილებზე. ნახშირწყლები გვხვდება ხილში, მარცვლეულში, ბოსტნეულში და რძის პროდუქტებში.

ისინი ორი სახისაა: მარტივი (სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლები) და რთული ნახშირწყლები. მარტივი ნახშირწყლებია: სუფრის შაქარი, თაფლი, რძის პროდუქტები, ხილი და  ხილის წვენი. რთული ნახშირწყლებია: პური, მაკარონი, მარცვლეული, ზოგიერთი ბოსტნეული - სიმინდი, ბარდა, თეთრი და ტკბილი კარტოფილი და სხვა. რთული ნახშირწყლების გარდაქმნა ხდება მარტივ ნახშირწყლებად და შემდგომ ხდება მათი ათვისება. 

​მოსახლეობაში გავრცელებულია შემდეგი კითხვა: რას იყენებს ჩემი სხეული საწვავად, თუ საკმარისი ნახშირწყლები არ მაქვს? თუ დიეტის დროს არ იღებთ საკმარის ნახშირწყლებს, მაშინ თქვენმა ორგანიზმმა ენერგიისთვის ცხიმი და ცილა უნდა გამოიყენოს. სწორედ ამიტომ დიეტები ნახშირწყლების ამოღებით ამტკიცებენ, რომ ისინი შესანიშნავია წონის დაკლებისთვის, თუმცა აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ არც ცილა და არც ცხიმი არ არის ენერგიის ეფექტური წყარო.

ცხიმის მონელება - ცხიმი მთლიანად არ მონელდება, როდესაც ის ენერგიის წყაროდ გამოიყენება. იქმნება ქვეპროდუქტები, რომლებსაც კეტონები ეწოდება. კეტონის დიდი რაოდენობით დაგროვება ორგანიზმში შესაძლოა, საზიანო იყოს ჯანმრთელობისთვის. 

​ცილების მონელება - მათი მთავარი საქმეა შენება, ამიტომ ენერგიისთვის ცილის გამოყენებამ შეიძლება, გამოიწვიოს კუნთური მასის შემცირება და განლევა. ამიტომ რაციონში ნახშირწყლების სრულად ამოღება რეკომენდებული არ არის. მათი სწორად გამოყენება საკვებ რაციონში არ ქმნის ზედმეტი კილოგრამების დაგროვების წინაპირობას, ხოლო ნახშირწლების სწორად გამოყენება გულისხმობს: 

  • ყოველდღიურად მიირთვით მრავალფეროვანი ხილი და ბოსტნეული
  • შეზღუდეთ რაფინირებული შაქრების რაოდენობა, მინიმუმამდე დაიყვანეთ რაციონში: ნამცხვრები, ფუნთუშები
  • აირჩიეთ მარცვლეული, მაგალითად, ყავისფერი ბრინჯი, შვრია, მაკარონი
  • მარცვლეულის შეძენისას გაითვალისწინეთ, რომ ეტიკეტზე იყოს წარწერა - 100% მარცვლეული. 

მოკლედ რომ შევაჯამოთ, ნახშირწყლების ჯანსაღად მოხმარების წესები შემდეგნაირია:

1. გამორიცხეთ რაციონიდან სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლები: საკონდიტრო ნაწარმი 
2. დაიწყეთ დღე მთელი მარცვლეულით (ბურღულეული) 
3. პურეული გამოიყენეთ ლანჩზე და სადილზე მცირე ოდენობით 
4. აირჩიეთ ხილი და არა ხილის წვენი 
5. დღის მეორე ნახევარში ნუ დაიტვირთებით ნახშირწყლებით.

​გისურვებთ ჯანმრთელობას!

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედები​ს ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

სეზონური გრიპის ვირუსი - პრევენცია, მოქმედების ტაქტიკა

სეზონური გრიპის ვირუსი - პრევენცია, მოქმედების ტაქტიკა

„გრიპი არის რესპირაციული დაავადება, რომელიც გამოწვეულია A და B ტიპის ვირუსით. სეზონური გრიპი მთელს მსოფლიოში და ასევე, ჩვენს ქვეყანაშიც, უმეტესად, გავრცელებულია ზამთრის პერიოდში“ - „ნიუ ჰოსპიტალსის“ პედიატრი, ნინო ჭითანავა.

სეზონური გრიპის ვირუსთან დაკავშირებით, MomsEdu.ge-ს ნინო ჭითანავა ესაუბრა. 

  • რა სიმპტომებით ხასიათდება სეზონური გრიპი და როგორ ხდება მისი გავრცელება?

ნინო ჭითანავა: „გრიპი ხასიათდება შემდეგი ნიშნებით: სურდო, ხველა, ყელის ტკივილი, კუნთების და სახსრების ტკივილი, შემცივნება, ცხელება. ჩვილებში შეიძლება მეტად გამოხატული იყოს ჩივილები კუჭ-ნაწლავის მხრივ - დიარეა, ღებინება. გრიპისგავრცელება ხდება ჰაერწვეთოვანი გზით, ანუ დაავადებული ადამიანის ხველის და ცემინების დროს შეიძლება დაინფიცირდეს ჯანმრთელი ადამიანი. ამიტომ აუცილებელია ჰიგიენის დაცვა და დაავადების შემთხვევაში ინფიცირებულთან კონტაქტის შეზღუდვა“.

  • როგორია გრიპის კონტაგიოზურობა, ანუ როდისაა გადამდები პაციენტი?

ნინო ჭითანავა: „ძირითადად, პაციენტი გადამდებია სიმპტომების დაწყებიდან 3-4 დღემდე, ზოგიერთი ადამიანის შემთხვევაში გრიპის კონტაგიოზურობა შესაძლოა 7 დღემდეც გაგრძელდეს. აქვე გასათვალისწინებელია, რომ გადამდებად შეიძლება ჩაითვალოს პაციენტი სიმპტომების გამოვლენამდე 1 დღით ადრეც.

  • რომელია გრიპის მძიმე მიმდინარეობისთვის რისკის ჯგუფები ბავშვებში?

ნინო ჭითანავა: „ბავშვები <5 წლის, განსაკუთრებით კი<2 წლის ასაკის ბავშვები მიეკუთვნებიან გართულებებისთვის რისკის ჯგუფებს,<6 თვემდე ასაკის პაციენტებში ყველაზე მაღალია ჰოსპიტალიზაციის მაჩვენებელი;

რისკის ჯგუფებს მიეკუთვნებიან ასევე ბავშვთა სახლებში და სპეციალური მოვლის დაწესებულებებში მყოფი ბავშვები,ქრონიკულიდაავადებების მქონეები - მაგ ასთმა, დიაბეტი, ნევროლოგიური პრობლემებისმქონე პაციენტები, გულ-სისხლძარღვთა სისტემის პრობლემის მქონე ბავშვები,სისხლის და სისხლმბადი სისტემის პათოლოგიების მქონე ბავშვები მაგ ნაგლისებრუჯრედოვანი ანემიის მქონეები, ღვიძლისა და თირკმლის პათოლოგიების მქონე ბავშვები; ისინი, ვისაც აქვთ თანდაყოლილი მეტაბოლური დარღვევები, დაბალი იმუნიტეტი,ხანგრძლივად ჰორმონოთერაპიაზე მყოფი ბავშვები, ჭარბი წონის პოპულაცია.

  • ხშირად გაციება და სეზონური ვირუსი ერთმანეთში გვერევა. როგორ განვასხვაოთ?

ნინო ჭითანავა: „ეს საკითხი განსაკუთრებით აქტუალურია საქართველოში, რადგან ბევრი ადამიანი გაციებას ვერ აღიქვამს, როგორც ინფექციას და თვლიან თითქოს არ არის გადამდები. გრიპს იწვევს გრიპის ვირუსი, ხოლო გაციებას იწვევს სხვა რესპირაციული ვირუსები. ანუ, გაციებაც ჩვეულებრივი ვირუსული ინფექციაა, რომელიც ასევე გადაედება ერთი ადამიანიდან მეორეს.

განმასხვავებელ ნიშნებზე რომ ვისაუბროთ, გრიპი უფრო მძიმე მიმდინარეობისაა, უცებ იწყება, თან ახლავს მაღალი ცხელება, შემცივნება, სახსრების ტკივილი. ხოლო, გაციების დროს ადამიანს შესაძლოა ჰქონდეს ერთეული ხველა, ზოგადი სისუსტე, ყელის ტკივილი ან მხოლოდ ცხვირით სუნთქვის გაძნელება. მხოლოდ კლინიკური ნიშნებით გარჩევა ძალიან რთულია და თითქმის შეუძლებელი. სპეციფიკური ლაბორატორიული ტესტების შეგვიძლია დავადგინოთ დაავადება გრიპია თუ სხვა რესპირატორული ვირუსებით გამოწვეული“.

  • რა გართულებების წინაშე შეიძლება დაგვაყენოს სეზონურმა გრიპმა?

ნინო ჭითანავა: „გრიპი თავისი მიმდინარეობით თვითლიმიტირებადი დაავადებაა. პაციენტი თავისით განიკურნება რამდენიმე დღეში და ძირითადად მხოლოდ სიმპტომური დახმარება ესაჭიროება. არსებობს გრიპის გართულების და ზოგჯერ ფატალური შემთხვევებიც, გრიპი შესაძლოა გართულდეს: ყურის ანთებით, ტონზილიტით, პნევმონიით, ქრონიკული დაავადების პროგრესირებით, ლარინგოტრაქეიტი, ბრონქიტით, თანდართული ბაქტერიული ინფექციებით.

ყველაზე მთავარია განვასხვაოთ, არის თუ არა გართულება ბაქტერიული ხასიათის, ვინაიდან მხოლოდ ბაქტერიული გართულების შემთხვევაშია საჭირო ანტიბიოტიკის ჩართვა, სხვა შემთხვევაში, რამდენი ხანიც არ უნდა გაგრძელდეს გრიპი, ადამიანს ანტიბიოტიკის მიღების საჭიროება არ აქვს. ანტიბიოტიკის არასწორად გამოყენება ძალიან აზიანებს ორგანიზმს“.

  • როგორ დავიცვათ თავი სეზონური გრიპისაგან სახლის პირობებში და როდის მივმართოთ ექიმს?

ნინო ჭითანავა: „უნდა მივიღოთ დიდი რაოდენობით სითხე, ვმართოთ ტემპერატურა, ვიყოთ იზოლაციაში კლინიკური ნიშნების გაჩენისთანავე. აუცილებელია პირბადეების გამოყენება, ხელების ხშირად დაბანა, ოთახის ხშირად განიავება, თავის არიდება თავშეყრის ადგილებში მოხვედრისგან; ხველის, ცემინების დროს პირზე ხელის აფარება ვირუსების რესპირატორული გზით თავიდან ასაცილებლად;

დაინფიცირების შემთხვევაში მოწოდებულია მხოლოდ სიმპტომური მკურნალობა მდგომარეობის მიხედვით ბინაზე- ანტიპირეტული პრეპარატები, პარაცეტამოლი, იბუპროფენი, სითხეებით დატვირთვა; მდგომარეობის და ასაკის, გართულებების არსებობის გათვალისწინებით შესაძლებელია საჭიროა გახდეს სპეციალური ანტივირუსული პრეპარატების ჩართვა მკურნალობაში.

ვინაიდან გრიპი არის ვირუსული ინფექცია, როგორც ყველა ვირუსული ინფექცია, არც ის არ საჭიროებს ანტიბიოტიკოთერაპიას თუ არაა რამე გართულება;

თუ ბავშვს აღენიშნება ცხელება, რომელიც არ ემორჩილება ანტიპირეტულ დახმარებას, ანუ არ იწევს დაბლა, აქვს ხველა შეტევითი, სუნთქვის გაძნელება, ღებინება ხშირი დიარეა ან რამე ქრონიკული დაავადება,არ იღებს სითხეებს ადეკვატურად, შეამცირა შარდვა და არის მივარდნილი, მოთენთილი, საჭიროების კლინიკაში მიმართვას.

ხანს და არ ემორჩილება დამწევს, არის ხველა, სუნთქვის გართულება, მაშინ, სასურველია გადაუდებელი დახმარების განყოფილებაში მიმართოთ კლინიკას. თუ არ არის მძიმე სიტუაცია, გეგმიურად უნდა მიმართოთ პედიატრს.

ამ პერიოდშიც გავრცელებულია სეზონისთვის დამახასიათებელი გრიპის ინფექციები. რაიმე განსაკუთრებული მომართვიანობა ან გართულება არ ფიქსირდება. პედიატრები მაქსიმალურად ჩართულები ვართ პაციენტების მართვაში, როგორც ამბულატორიულ პირობებში, ასევე, მძიმე შემთხვევებში“.

R. 

წაიკითხეთ სრულად