რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?
- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.
- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?
- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.
- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?
- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი.
- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს?
- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.
- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?
- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„ნუ დავუწყებთ ახალბედა დედას ჭკუის სწავლებას ნურავითარ შემთხვევაში... მათთან ურთიერთობისას თითოეული ჩვენგანის მხრიდან, პირველ რიგში, გაგება და მეტი ემპათიაა საჭირო,“- ამონაშვილის აკადემიის რეკომენდაციები
ამონაშვილის აკადემიამ სოციალურ ქსელში პოსტი გამოაქვეყნა, რომელშიც ახალბედა დედების თანადგომისა და მხარდაჭერის მნიშვნელობაზეა საუბარი:
„თანამედროვე სამყაროში საკმაოდ ბევრი ახალბედა დედა ყვება თავის ისტორიას სოციალური ქსელის მეშვეობით. უამრავი მათგანი ცდილობს სწორად წარმოაჩინოს ის სირთულეები, რომლებთანაც მათ შეჯახება უწევთ. რა თქმა უნდა, შვილის დაბადება - უბედნიერესი მომენტია ოჯახისთვის, თუმცა ეს საკმაოდ დიდი სტრესიცაა მშობლებისათვის. სწორედ ამიტომ მათთან ურთიერთობისას თითოეული ჩვენგანის მხრიდან, პირველ რიგში, გაგება და მეტი ემპათიაა საჭირო.
რაში შეიძლება დავეხმაროთ ახალბედა დედას? ახალბედა დედები ხშირად განიცდიან ყურადღების ნაკლებობას, რადგანაც გარშემო მყოფების ყურადღების ცენტრში ლოგიკურია, რომ ექცევა ახალშობილი ბავშვი. ამიტომაც ნუ დაგვავიწყდებიან ისინი, ვკითხოთ როგორ გრძნობენ თავს, დავინტერესდეთ მათი მდგომარეობით. პირველ რიგში - გამოვხატოთ ემოციური მხარდაჭერა, მოვუსმინოთ, არავითარ შემთხვევაში არ გავკიცხოთ ისინი მათი ბუნებრივი ემოციური მდგომარეობის გამო, რაც ხშირ შემთხვევაში ვლინდება დაბალ გუნება-განწყობილებაში, გადაღლაში, გადაწვაში. დედის ცხოვრება ბავშვის დაბადებიდან რადიკალურად იცვლება. ნუ დავუწყებთ მას ჭკუის სწავლებას ნურავითარ შემთხვევაში, რადგან ხშირად ახალბედა დედები უამრავი ადამიანისგან სრულიად განსხვავებულ ინფორმაციას ისმენენ, რაც კიდევ უფრო ნეგატიურად მოქმედებს მათ ემოციურ მდგომარეობაზე. უბრალოდ თუ გვსურს - გავუზიაროთ მათ ჩვენი პირადი გამოცდილება, სულ ესაა.
რა თქმა უნდა, ყველას გვსურს დავეხმაროთ ახალბედა დედას და შევუმსუბუქოთ მას ყოველდღიური სტრესით გამოწვეული დაღლა. ამის გამო ხშირად ხდება ხოლმე, რომ ვცდილობთ გამოვართვათ ბავშვი, გავართოთ ის, გავასეირნოთ, გვყავდეს ხელში და ა.შ. თუმცა ეს შესაძლოა არ იყოს მისაღები დედისთვის, ან პირიქით - ის თავს სულაც არ გრძნობდეს მშვიდად და დასვენებულად მაშინ, როცა ბავშვი სხვას ჰყავს. ამიტომ უმჯობესია ვკითხოთ რაში სჭირდება მას ჩვენი დახმარება, რაში შეგვიძლია ჩვენ, რომ წავეშველოთ? მისთვის შეიძლება უმჯობესი იყოს სახლის საქმეების მოწესრიგება, ვიდრე ის, რომ ბავშვთან სხვა ადამიანი იმყოფებოდეს. ვეცადოთ, რომ მაქსიმალურად გავითვალისწინოთ დედის აზრი, მისი მდგომარეობა და მისივე მითითებებით შევუმსუბუქოთ მას საქმეები.
ხშირად შევაქოთ ახალბედა დედები და ნუ დავიშურებთ მათთვის კომპლიმენტებს! მათ ეს ძალიან სჭირდებათ. დაე, იცოდნენ, რომ ისინი საკმაოდ კარგად ართმევენ თავს ცხოვრების ახალ გამოწვევებს, რომ ძალიან კარგად გამოიყურებიან და ძალიან უხდებათ ყოველდღიურობის ეს ახალი როლი!“- აღნიშნულია პოსტში.