Baby Bag

​რატომ არის სასარგებლო ნიორი და რა ასაკიდან შეიძლება, მივცეთ ბავშვს

​რატომ არის სასარგებლო ნიორი და რა ასაკიდან შეიძლება, მივცეთ ბავშვს

რატომ არის სასარგებლო ნიორი და რა ასაკიდან შეიძლება, მივცეთ ბავშვს, - აღნიშნულ თემაზე პედიატრი თამარ ობგაიძე საუბრობს. გთავაზობს მის ბლო​​გს უცვლელად:

„ვარაუდობენ, რომ მისი სამშობლო შუა აზიაა, საიდანაც შემდეგ მთელს მსოფლიოში გავრცელდა და ბევრი ქვეყნის სამზარეულოს საყვარელი პროდუქტი გახდა.
ისტორიული წყაროები ამბობენ, რომ შუმერები მკვეთრი სუნის გამო ნარგავების პარაზიტებისაგან დასაცავად იყენებდნენ. ეგვიპტის ფარაონების ბრძანებით კი პირამიდების ყველა მშენებლის რაციონში უნდა ყოფილიყო ფიზიკური ძალისა და ჯანმრთელობის უზრუნველსაყოფად.
ბერძნებს ის ფილტვის დაავადების უებარ წამლად და მამაკაცური უშვილობისას პანაცეად მიაჩნდათ, ხოლო ძველი რომაელები თილისმასავით კისერზე დაკიდებულს დაატარებდნენ დაავადებისაგან დასაცავად.

​მოკლედ, ნივრის ამბავი უნდა მოგიყვეთ.

​მიკროსკოპის არარსებობისა და მიკრობიოლოგიის არცოდნის მიუხედავად, შუა საუკუნეში ჩემი კოლეგები თვლიდნენ, რომ ნიორს გადამდები დაავადებებისაგან თავდაცვა შეეძლო და ჭირის ეპიდემიების დროს ინფექციის პროფილაქტიკისათვის იყენებდნენ.
მარტო სამკურნალო თვისებები კიარდა, შუა საუკუნეების ევროპელი ჯადოქრების მაგიურ პროდუქტებს შორის ნიორიც იყო - ავი თვალისაგან დამცავი ამულეტები და ათასგვარი კეთილი ჯადო-მისნობა მის გარეშე არ კეთდებოდა.
ლუი პასტერი პირველი იყო, რომელმაც უკვე მიკროსკოპის ერაში დაადასტურა, რომ იქ, სადაც ნივრის ნაჭერი იდო, ბაქტერიები არ იზრდებოდნენ.

ჰო, კინაღამ დამავიწყდა, ესპანეთის ქალაქი ლას პედრონერასი ოფიციალურად ითვლება ნივრის მსოფლიო ქალაქად.
ეს პატარა ქალაქი ესპანეთის სამხრეთდასავლეთით მდებარეობს და სულ რაღაც 7000 ბინადარი ჰყავს. სწორედ აქ მოჰყავთ მსოფლიოში აღიარებული საუკეთესო ხარისხის იისფერი ნიორი Ajos Morados და ყოველ ზაფხულს ნივრის საერთაშორისო კონგრესსაც ატარებენ.
ისტორიაზე ბევრი გიამბეთ, ახლა ვნახოთ, რას შეიცავს ეს ჯადოსნური ბოსტნეული იმისთანას, ნივრის ქალაქ ლას პედრონერასში ძეგლიც რომ დაუდგეს.
ნივრის შემადგენლობაშია დიდი რაოდენობით კალიუმი, კალციუმი, ფოსფორი, სელენიუმი, მანგანუმი, იოდი, ეთერზეთები. შეიცავს C ვიტამინს და B ვიტამინების სრულ სპექტრს.
მისი მთავარი სამედიცინო ღირსება, რის გამოც ნიორი ოდითგან ითვლებოდა ინფექციებისაგან თავდაცვის საუკეთესო საშულებად, ფიტონციდებია. ეს აქროლადი ნივთიერებების ჯგუფია, რომლებსაც მწერების, პარაზიტების, ვირუსებისა და ბაქტერიების, სოკოების განადგურება შეუძლია.

​შემთხვევითი არაა, ძველ ქართულ კარაბადინებში შეგხვდებათ ნივრის შეცველი ჭიის საწინააღმდეგო ხალხური საშუალებების რეცეპტებიც.

​ნივრის შემადგენლობაში მეცნიერებმა ნივთიერება ალიცინი იპოვეს, რომელიც ნივრის უჯრედების ციტოპლაზმაშია და ნივრის კბილის დაჭრისას, რასაც თან უჯრედების დაშლა სდევს თან ალიცინი რეაქციაში შედის ფერმენტ ალიცინიაზასთან. შედეგად მიიღება ნივთიერება ალიცინი, რაც ნიორს სპეციფიკურ სუნს ანიჭებს.

​ალიცინი არ შეითვისება ორგანიზმის მიერ, ის გამოიყოფა ოფლით, შარდით, სუნთქვის დროს. წარმოადგენს მძლავრ ანტიოქსიდანტს და კიბოს უჯრედების განადგურება შეუძლია.

​კვლევები ადასტურებს, რომ ადამიანები, რომელებიც ხშირად იყენებენ ნიორს, წლის მანძილზე 3-ჯერ უფრო იშვიათად უფრო ავადობენ სასუნთქი გზების მწვავე ინფექციებით.

​ნივრის ექსტრაქტი ადგილობრივად გამოყენებისათვის ოდითგან ცნობილია, როგორც თმის ცვენის საწინააღმდეგო საშუალება.

​უკანასკნელ წლებში ჩატარებული რამდენიმე კვლევა მის კიდევ ერთ ეფექტს ადასტურებს - აღმოჩნდა, რომ ნიორს არტერიული წნევის რეგულირება, თრომბების წარმოქნის თავიდან აცილება და ლიპიდების დარღვევების მოწესრიგებაც შეუძლია.

​არც ძველი ბერძნების გამოცდილება ყოფილა აზრსმოკლებული - ნიორი ტესტოსტერონის, მამაკაცის ჰორმონის სინთეზზეც მოქმედებს.

​ექიმები არ გვირჩევენ ნივრის მიღებას კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის დაავადებების დროს. უკუნაჩვენებია ასევე პანკერასისა და თირკმლის პათოლოგიების შემთხვევაშიც.

​გასათვალისწინებელია, რომ ნიორი ალერგიული პროდუქტია, ამიტომ ალერგიისაკენ მიდრეკილების დროს სიფრთხილე გვმართებს.


​როდიდან შეიძლება პატარას ნიორი გავასინჯოთ?


​9-10 თვიდან მხოლოდ მოხარშული, სადილების შემადგენლობაში, 3 წლიდან კი უმი სახითაც შეგვიძლია შევთავაზოთ.

​დაბოლოს, ხალხურ მედიცინას ბევრი რეცეპტი აქვს ვირუსული ინფექციებისაგან თავდაცვისათვის.

​აი, ერთი მათგანი:

​500 გრამ თაფლს დაუმატეთ 1 ლიმონის წვენი და 2 თავი ნივრის წვენი. აურიეთ კარგად. სახალხო მკურნალები ამბობენ, რომ დღეში 1 სუფრის კოვზი ეს ნარევი ვირუსულ ინფექციებს აგარიდებთ. როგორი გემო აქვს, არ ვიცი, მაგრამ ცდა შეიძლება,“ - წერს პედიატრი თამარ ობგაიძე.

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი.

რა არის კვებითი აშლილობა?

კვებითი აშლილობა ფსიქიკურ დაავადებათა ჯგუფს მიეკუთვნება. ეს მდგომარეობა ყოველთვის დაკავშირებულია კვების მიმართ არაადეკვატურ დამოკიდებულებასთან. კვებითი აშლილობის დროს თავს იჩენს საკვების მიღებასთან დაკავშირებული პრობლემები, რაც ცხადია დროთა განმავლობაში იწვევს, როგორც ფიზიოლოგიურ, ისე ფსიქოლოგიურ პრობლემებს. ავადმყოფობა ყოველ მე-5 ადამიანში ქრონიკულ სახეს იღებს და ადამიანები, რომლებსაც ეს პრობლემა აქვთ ხანგრძლივი დროით ებრძვიან დაავადებისგან გამოწვეულ შედეგებს, მაგალითად, გულსისხლძარღვთა სისტემის, საჭმლის მონელებელი, ენდოკრინული და რეპროდუქციული სისტემის დაავადებებს. კვებითი აშლილობა სხვადასხვა შემთხვევაში, სხვადასხვა ფორმით ვლინდება ნებისმიერი ასაკის და სქესის ადამიანებში. თუმცა, სტატისტიკურად, უმეტესად კვებით აშლილობას ვხვდებით მოზარდობისას, მდედრობითი სქესის წარმომადგენლებში.

- რა არის გამომწვევი მიზეზი ბავშვებში?

რაც შეეხება მიზეზებს, სპეციალისტები ერთ კონკრეტულ მიზეზს ვერ ასახელებენ. ისინი გვთავაზობენ ფართო სპექტრს იმ ფაქტორებისა, რაც შეიძლება იყოს კვებითი აშლილობის გამომწვევი. გამოყოფენ სამ ძირითად ჯგუფს:

  • გენეტიკური - მაღალი ემოციური მგრძნობელობა, ან აზროვნების თავისებურებები, მაგალითად მომატებული დეტალიზაციის სახით;
  • ფსიქოგენური - სტრესული გარემო, დაბალი თვითშფასება, პერფექციონიზმი, მოზარდობის ასაკში ავტონომიისკენ სწრაფვის ტენდენცია;
  • სოციოკულტურული - სოციუმში დამკვიდრებულია გარკვეული ღირებულებები, მაგალითად, ე.წ. სილამაზის სტანდარტი, აქედან გამომდინარე, ზოგიერთ ადამიანს უჩნდება მოთხოვნილება მოერგოს აღიარებულ სტანტარტს. როდესაც ასეთი მოთხოვნილება სცდება საღ აზრს შესაძლოა ვივარაუდოთ რომ უკვე გარკვეული ჩანასახი არსებობს კვებითი აშლილობის.

- რა სახის კვებითი აშლილობები არსებობს და მათ სიმპტომებზე რომ ვისაუბროთ.

კვებითი აშლილობის რამდენიმე სახეს გამოყოფენ. მათგან საკმაოდ გავრცელებულია ნერვული ანორექსია, რომელიც ძირითადად ვლინდება 14-15 წლის ასაკში. ამ შემთხვევაში არ არის საუბარი მადის დაქვეითებაზე, ეს არის საკუთარი სხეულის, წონის არასწორი, დარღვეული აღქმა. ადამიანს ჰგონია რომ აქვს ზედმეტი წონა და ამის გამო ცდილობს შეზღუდოს საკვები. ნერვული ანორექსიის ძირითადი ნიშანია, როდესაც მოზარდის სხეულის წონის ინდექსი ნორმის ქვემოთ ჩამოდის. ასევე, დამახასიათებელია დაღლილობა, დიეტების და კალორიების დათვლის მიმართ გადამეტებული ინტერესი, ჭარბი ფიზიკური აქტივობა, კვების დროს განმარტოების ტენდენცია, საკუთარი სხეულის კრიტიკულად შეფასება.

ბავშვებში კვებითი ქცევის დარღვევა ორგანიზმისთვის სერიოზულ პრობლემებს ქმნის, როდესაც ნივთიერებები, რომლებიც საჭიროა ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის დეფიციტშია და ორგანიზმს არ მიეწოდება. გარდა ამისა, ვლინდება სომატური პრობლემები, მაგალითად, საყრდენ-მამოძრავებელი, საჭმლის მომნელებელი, ენდოკრინული სისტემის, ასევე, ადგილი აქვს თმის ცვენას, სტომატოლოგიურ პრობლემებს, ზრდის შეფერხებას. უმეტეს შემთხვევებში, მკურნალობის შედეგად ეს პრობლემა დაძლევადია. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ ნერვული ანორექსია არის იმ მცირე რაოდენობის ფსიქიკური აშლილობებიდან ერთ-ერთი, რომელსაც აქვს ე.წ ლეტალური გამოსავალი და რთული შემთხვევებიდან 5% სამწუხაროდ ლეტალურ შედეგზე გადის.

კიდევ ერთი სახეობა კვებითი დარღვევისა არის ნერვული ბულემია. ამ დროს ადამიანი ჭარბად იკვებება და საკვების მიღების შემდეგ ცდილობს გაათავისუფლოს საკუთარი კუჭი ხელოვნურად, პირღებინებით. ბულემიის მიზეზი შეიძლება იყოს სხვა დაავადება, მაგალითად, დეპრესია. ამ შემთხვევაში, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს ისეთ ქცევას, როგორიცაა აბაზანით ხშირად და ხანგრძლივად სარგებლობა. ამასთან, საყურადღებოა სხეულის წონის მკვეთრი ცვლილება, განწყობის უმიზეზოდ ცვალებადობა, თმის ცვენა, ხშირი ვირუსული დაავადებები, ღრძილების ანთება, საყლაპავი მილის დაზიანება, რომელიც ხშირი პიღებინებით არის გამოწვეული.

ასევე, არსებობს უკონტროლო კვებასთან დაკავშირებული აშლილობა (Binge Eating Disorder ) . ამ დროს ადამიანი ვერ აკონტროლებს კვების რაციონს და ჭარბად მიღებული საკვების შემდეგ მას ეუფლება სინდისის ქენჯნა, სირცხვილის განცდა. ასეთი აშლილობის შედეგად შეიძლება განვითარდეს ჰიპერტონული დაავადება, შაქრიანი დიაბეტი.

ზოგჯერ კვებით აშლილობას მიაკუთვნებენ:

  • რუმინაციას (მიღებული საკვების რეგულარულად ამოღება);
  • ჯანსაღი კვებით გატაცებას, თუ ის წონის კლების იდეით არის განპირობებული;
  • ღამით ჭამის სინდრომს;
  • პიკას- როდესაც ხდება საკვებად გამოუსადეგარიან მავნე საკვების მიღებისკენ მიდრეკილება, რომელიც ორგანიზმისთვის საზიანოა;
  • საფაღარათო აშლილობას, რომელსაც ახასიათებს განზრახ ღებინება ან საფაღარათო აბების მიღება.

რაც შეეხება საფრთხეს, რომელსაც კვებითი აშლილობა იწვევს ბავშვებში. შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს სოციალური იზოლაციისკენ მიდრეკილებას, დადებითი ემოციებისგან თავის არიდებას, დეპრესიისკენ მიდრეკილებას და რთულ შემთხვევაში სუიციდურ აზრებს.

- როგორ შეიძლება გავუმკლავდეთ ამ პრობლემას, რას ურჩევდით მშობლებს?

ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მშობლების გულისხმიერებას და დამოკიდებულებას. თუ მათ შეამჩნიეს ბავშვის სულიერი მდგომარეობის ცვლილება, აუცილებლად უნდა დაფიქრდნენ რას შეიძლება უკავშირდებოდეს ეს. კვებითი აშლილობის მქონე მოზარდებში მთავარი მანიშნებელი პრობლემისა არის წონის მკვეთი ცვლილება, უმიზეზო დაღლილობა და სისუსტე, შფოთვა საკვების მიღების დროს, თუ ზედმეტად აღელვებს საკუთარი სხეულის ფორმები, მოჭარბებულად იღებს საკვებს ან პირიქით, ზედმეტად არის გატაცებული დიეტებით, ჯანსაღი კვებით და იკვებება იზოლირებულად. ადრეულ ასაკში მშობელი შეიძლება დააკვირდეს ბავშვს აქვს თუ არა საკვების ხანგრძლივად ღეჭვის ჩვევა, ან მყარი საკვების ღეჭვის დროს გულისრევის რეაქცია,ვერ გრძნობს შიმშილს ან მიდრეკილია მუდმივად ჭამისკენ.

როგორც აღვნიშნე, მშობლის ყურადღება არის უმნიშვნელოვანესი, ვინაიდან თუ მცირეწლოვან ასაკში არ მოაგვარა ეს პრობლემა, შესაძლოა დროთა განმავლობაში სერიოზული ფორმით იჩინოს თავი კვებითმა აშლილობამ.

რაც შეეხება სპეციალისთან კომუნიკაციას, რაც უფრო ადრეულ ასაკში მივმართავთ, მით უფრო მოკლე ვადაში მოხდება პრობლემის აღმოფხვრა. ეფექტური მკურნალობისთვის მნიშვნელოვანია დიაგნოზის სწორად დასმა. ფსიქიატრიაში რომელიმე აშლილობის დიაგნოზის დასმის დროს ხელმძღვანელობენ დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციის მიხედვით შემოთავაზებული იმ სიმპტომების ჩამონათვალით, რაც მიესადაგება ამა თუ იმ დაავადებას. დიაგნოზის დასმა ხდება ფსიქიატრის მიერ და მკურნალობა არის კომპლექსური. პროცესში ჩართულია ფსიქიატრი, კვებითი სპეციალისტი და ძალიან მნიშვნელოვანია ფსიქოთერაპიული ჩარევა, რომლის დროსაც ეფექტურია კოგნიტურ-ბიჰერვიორული თერაპია.

მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად