მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
„ფეხისგულები არის ის მნიშვნელოვანი ადგილი ჩვენს ორგანიზმში, რომელიც გაკაჟებაში იღებს აქტიურ მონაწილეობას,“ - პედიატრი ქეთი შარანგია
პედიატრმა ქეთი შარანგიამ ზაფხულში ნამიან ბალახზე ფეხშიშველი სიარულის დადებით მხარეებზე ისაუბრა და ბავშვის ჯანმრთელობაზე ფეხისგულების მასაჟის დადებით გავლენას გაუსვა ხაზი:
„ფეხშიშველი სიარული სასურველია არამხოლოდ ნამიან ბალახზე, არამედ ოთახშიც. ამ შემთხვევაში იატაკი უნდა იყოს მხოლოდ ბუნებრივი ხის, ის არ უნდა იყოს ლამინირებული. ფეხისგულები არის ის მნიშვნელოვანი ადგილი, სადაც ძალიან ბევრი რეცეპტორია განლაგებული. მათი აქტივაცია იწვევს სხვადასხვა ორგანოში მსგავსი რეცეპტორების აქტივაციას.“
ქეთი შარანგიას თქმით, ფეხისგულების რეცეპტორების აქტივაცია ხელს უწყობს ბავშვებში ზედა სასუნთქი გზებისა და მწვავე რესპირატორული ინფექციების პრევენციას:
„ძალიან მნიშვნელოვანია ის, რომ მსგავსი რეცეპტორები, როგორიც ფეხისგულებზეა მოთავსებული, არის მოთავსებული ცხვირში. მათი აქტივაცია ხელს შეუწყობს იმას, რომ ბავშვები იშვიათად გახდებიან ავად ზედა სასუნთქი გზებისა და მწვავე რესპირატორული ინფექციებით.ძალიან მნიშვნელოვანია ფეხისგულების მასაჟი და სტიმულაცია. ამას აქვს ძალიან დიდი მნიშვნელობა. მით უმეტეს, თუ ეს არის ნამიანი ბალახი, კიდევ უფრო მეტად არის სასურველი. ბავშვი წყლის მსგავს პროცედურებსაც ეჩვევა.“
„როდესაც გაკაჟებაზე ვსაუბრობთ, გაკაჟება არის ორგანიზმის შეგუება მისთვის არახელსაყრელი გარემო პირობებისადმი. არახელსაყრელი პირობა რა შეიძლება იყოს ორგანიზმისთვის?! ეს არის ძალიან დაბალი ან ძალიან მაღალი ტემპერატურა. გაკაჟების ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტი არის ის, რომ გამოვიყენოთ მზის, ჰაერის და წყლის აბაზანები. ფეხისგულები არის ის მნიშვნელოვანი ადგილი ჩვენს ორგანიზმში, რომელიც გაკაჟებაში იღებს აქტიურ მონაწილეობას. მით უმეტეს, თუ ვეხებით ზაფხულის პერიოდს. ეს არის საუკეთესო პერიოდი გაკაჟებისთვის. არცერთი პერიოდი არ არის ცუდი იმისთვის, რომ გაკაჟება დავიწყოთ,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ქეთი შარანგიამ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.
