მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
„არასწორია კონტექსტი, რომ ენტეროვირუსი ასოცირებულია დიარეით და ფაღარათით მიმდინარე დაავადებებთან,“ - ინფექციონისტი მეგი კობახიძე
ინფექციონისტმა მეგი კობახიძემ ენრეტოვირუსებისა და მოწამვლის განმასხვავებელი და საერთო ნიშნების შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ არასწორია ენტეროვირუსის ასოცირება დიარეით და ფაღარათით მიმდინარე დაავადებებთან:
„არასწორია კონტექსტი, რომ ენტეროვირუსი ასოცირებულია დიარეით და ფაღარათით მიმდინარე დაავადებებთან. ენტეროვირუსები იწვევენ დაავადებას, რომელიც იწვევს ნერვული სისტემის დაზიანებას. ზაფხულის პერიოდში არის დაავადებები, რომლებიც მიმდინარეობს დიარეით ან ფაღარათით. მათი გამომწვევი შეიძლება იყოს როგორც ბაქტერიული, პარაზიტული, ასევე ვირუსული აგენტები. განსაკუთრებით საყურადღებო ტემპერატურული რეაქცია, შეუპოვარი ღებინება, დიარეა შეიძლება იყოს ბავშვებში, ხანდაზმულებსა და იმუნოკომპრომეტირებულ პირებში.“
მეგი კობახიძის თქმით, ბავშვები უფრო მგრძნობიარეები არიან გაუწყლოვნების მიმართ, რის გამოც სიმპტომების არსებობის შემთხვევაში მათთვის დიდი რაოდენობით სითხის მიღება აუცილებელია:
„ბავშვები უფრო მგრძნობიარეები არიან გაუწყლოვნების მიმართ. შეუპოვარი ღებინება და დიარეა იწვევს დიდი რაოდენობით სითხისა და ელექტროლიტების დანაკარგს. ბავშვებში ეს განსაკუთრებით მძიმე მიმდინარეობით ხასიათდება. როგორც კი მშობელი შენიშნავს, რომ ბავშვს აქვს დიარეა, ღებინება, ტემპერატურული რეაქცია, აუცილებლად უნდა მოხდეს დიდი რაოდენობით სითხის მიღება. იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვი ვერ სვამს წყალს, საჭიროა გადასხმები.“
„ბავშვი, შესაძლოა, იყოს მივარდნილი, ძილიანი, იყოს მაღალი ჰექტიური ცხელება. ენა იყოს გამომშრალი და ბავშვს უძნელდებოდეს კონტაქტში შემოსვლა. ეს უკვე არის ის საგანგაშო სიმპტომები, როდესაც დაუყოვნებლივ უნდა მოხდეს საავადმყოფოში ბავშვის გადაყვანა. ბაქტერიული გამომწვევები უფრო საკვებით ვრცელდებიან. ესეც იწვევს მუცლის ტკივილს, დიარეას, პირღებინებას, ინტოქსიკაციას. დიფერენცირებისთვის, რათა გავიგოთ ეს არის ვირუსული, პარაზიტული თუ ბაქტერიული წარმოშობის, საჭიროა ბაქტერიული კვლევები,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მეგი კობახიძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.
