Baby Bag

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

მედიაპორტალი MomsEdu.ge ახალ რუბრიკას წარმოგიდგენთ - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები. ყოველ სამშაბათს გაეცანით ენდოკრინოლოგ თინათინ კაჭარავას რჩევებს, მოგვწერეთ თემები, რომლებიც ყველაზე მეტად გაინტერესებთ.

ექიმი პირველ თემად წარმოგიდგენთ - რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი?

ცხოვრების ჯანსაღი წესი ჩვენი ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ძირითადი წინაპირობაა. ჯანმრთელობა კი გულისხმობს ფიზიკურ, სულიერ და სოციალურ კეთილდღეობას.

ცხოვრების ჯანსაღ წესში იგულისხმება:

  • დაბალანსებული, მრავალფეროვანი, ჯერადი კვება
  • შენარჩუნებული სითხის ბალანსი
  • ზომიერი ფიზიკური აქტივობა
  • ძილის რეჟიმის მოწესირგება
  • მავნე ჩვევებზე უარის თქმა

უფრო კონკრეტულად კი - რეკომენდებულია დღის მანძილზე 4-5 ულუფა საკვების მიღება: სრულფასოვანი საუზმე, საუზმიდან რამდენიმე საათში სეზონური ხილი, რომელიც არის ცალკე კვება და არა წახემსება, როგორც უმეტესობა მიიჩნევს, სადილი, რომელიც დაბალანსებულია ნახშირწყლებით, ცილებით და მცირე რაოდენობით სასარგებლო მცენარეული ცხიმებით, ვახშამი კი სასურველია, მსუბუქი იყოს: რძის ნაწარმი, ბოსტნეულის სალათი და ა.შ. უნდა ვეცადოთ, საღამოს 8 საათის შემდეგ საკვები არ მივირთვათ. დიდი ყურადღება ეთმობა, რომ დღის რაციონი იყოს მრავალფეროვანი და გაჯერებული სეზონური ხილ-ბოსტნეულით, რომლებიც შეიცავენ მინერალებისა და ვიტამინების დიდ რაოდენობას. რაციონთან ერთად სუსრველია საკვების მოცულობის და კალორაჟის კონტროლი.

შენარჩუნებული სითხის ბალანსი ორგანიზმში - ერთ-ერთი წამყვანი პირობა ჯანსაღი ნივთიერებათა ცვლისთვის. ჩვენი ორგანიზმი შედგება 70% წყლისგან. იგი არის უნივერსალური გამხსნელი, ასრულებს „სატრანსპორტო სისტემის“ როლს, გამოაქვს ორგანიზმიდან ნივთიერებათა ცვლის პროცესის პროდუქტები და ხელს უწყობს თერმული წონასწორობის შენარჩუნებას. სითხის ბალანსის შენარჩუნება შესაძლებელია მხოლოდ წყლის მიღებით, მას ვერ ჩაანაცვლებს ვერც ერთი სხვა სითხე. ჯანმრთელი ადამიანისთვის (ვისაც არა აქვს რაიმე სახის ქრონიკული დაავადება) რეკომენდებულია მინიმუმ 1.5 ლ სითხის მიღება დღეში. სითხეზე მოთხოვნილება იცვალება გარემო პირობების შესაბამისად. ზაფხულის ცხელ დღეებში იზრდება წყალზე მოთხოვნილება, ამ დროს ორგანიზმი კარგავს დიდი რაოდენობით სითხეს და მასთან ერთად მინერალებს და ვიტამინებს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მიკრო, მარკო ელემეტების დეფიციტი და ავიტამინოზი (ვიტამინების დეფიციტი), სწორედ ამიტომ ყოველდღიურად ჩვენს ორგანიზშმი დიდი ყურადღება უნდა მიექცეს შენარჩუნებულ სითხის ბალანსს. 

რაც შეეხება ფიზიკურ აქტივობას, კიდევ ერთხელ ხაზგასმით აღვნიშნავ, რომ ვსაუბრობთ ფაქტობრივად ჯანმრთელ პოპულაციაზე. სასურველია, კვირაში 3-4 ჯერ დაახლობით 60-90 წუთი მსუბუქი ფიზიკური აქტივობა: ცურვა, ფიტნესი ან უბრალოდ სწრაფი ნაბიჯით სეირნობა.

რაც შეეხება ძილის რეჟიმს, არასრულფასოვანი ძილის დროს ორგანიზმში ირღვევა: ჰორმონალური ბალანსი, კერძოდ კი ჰორმონ ინსულინის დონე (რომელიც არის მაშენებელი ჰორმონი), ხდება მის მიმართ ორგანიზმის მგრძნობელობის დარღვევა, ქვეითდება იმუნური სისტემა, ხდება ნერვული სისტემის გადაძაბვა. ხშირად გამოუძინებელი ადამიანი უფრო მეტ კალორაჟს მიირთმევს, ვიდრე მას რეალურად ესაჭიროება. იზრდება გულსისხლძარღვთა დაავადებების რისკი. 7-8 საათი სრულფასოვანი ძილი აუცილებელი წინაპირობაა ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად.

ბოლოს კი დამეთანხმებით, რომ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ პუნქტებს ჩვენს ყოველდღიურობაში თან არ უნდა ახლდეს მავნე ჩვევები (თამბაქო, ალკოჰოლი და ა.შ). ვფიქრობ, მავნე ჩვევებზე უარის თქმა ერთ-ერთი ძირითადი და წამყვანი გამოწვევაა ცხოვრების ჯანსაღი წესის დროს.

ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ ცხოვრების ჯანსაღ რეჟიმზე გადასვლა არ გადავდოთ ხვალისთვის, ორშაბათისთვის და ა.შ. არამედ დავიწყოთ დღესვე ჩვენს ჯანმრთელობაზე ზრუნვა.

ექიმი ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა

შეიძლება დაინტერესდეთ

„იმისთვის, რომ ჩვენს ჯანმრთელობას ზიანი არ მივაყენოთ, თვის განმავლობაში ჩვენი საწყისი წონის 5-7 % -ზე მეტი არ უნდა დავიკლოთ,“ - ენდოკრინოლოგი ლაშა უჩავა

ენდოკრინოლოგმა ლაშა უჩავამ გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ცნობილი დიეტების დადებითი და უარყოფითი მხარეების შესახებ ისაუბრა:

„ბოლო პერიოდში ძალიან პოპულარული გახდა ​ადელის დიეტა, რომელიც ინგლისელი ნუტრიციოლოგების მიერ არის შედგენილი. ყურადღება უნდა გავამახვილოთ იმაზე, რომ დიეტის გარდა ადელი აქტიურად ვარჯიშობდა კიდეც. ცნობილია, რომ ის პილატესს ასრულებდა. ბრიტანელები ცოტა სნობებიც არიან და უყვართ საკუთარი თავის ჩარჩოებში მოქცევა. სირტუინების დიეტა, რომელიც ადელის დიეტის სახელით არის ცნობილი, ისეთ პროდუქტებს შეიცავს, რომლებიც ჩვენს ჯანმრთელობაზე ნეგატიურად ნამდვილად არ მოქმედებს. კვების რაციონი მდიდარია თხილეულით, რომელიც უხვად შეიცავს მცენარეული ცილები და ცხიმები, B ჯგუფის ვიტამინები, E ვიტამინით, რომელიც გარკვეულწილად ენერგიას მატებს ჩვენს ორგანიზმს.“

ლაშა უჩავამ მაყურებელს ​ადელის ცნობილი დიეტის გვერდითი მოვლენების შესახებამ მიაწოდა ინფორმაცია:

„მიუხედავად იმისა, რომ სირტუინების დიეტის პირველი ეტაპი ძალიან დაბალკალორიულია, საშუალო ასაკის ჯანმრთელი ადამიანისთვის ის არის უსაფრთხო, მაგრამ დიაბეტის მქონე ადამიანებში კალორიების რიცხვის მკაცრად შეზღუდვა სისხლში შაქრის დონის საშიშ ცვლილებებს გამოიწვევს, რაც, შესაძლოა, ლეტალურად დასრულდეს. სირტუინის დიეტამ, შეიძლება, ჯანმრთელ ადამიანებშიც გამოიწვიოს გვერდითი მოვლენები, რის გამოც დიეტის დაცვამდე აუცილებლად უნდა მივმართოთ ექიმს და ჩავიტაროთ შესაბამისი დიაგნოსტიკური კვლევები.“

ლაშა უჩავას თქმით, გარკვეული სახის გვერდით მოვლენებს ნებისმიერი დიეტა გამოიწვევს:

„კეტო დიეტა დღეს საქართველოში ძალიან პოპულარულია, თუმცა გვერდით მოვლენებს ისიც იწვევს. თუმცა კეტო დიეტებს აქტიურად იყენებენ ეპილეფსიით დაავადებული ადამიანების სამკურნალოდ, მაგრამ არ შეიძლება, რომ ის განურჩევლად ყველა ადამიანმა დაიცვას. ადელის დიეტა მოკლევადიანია, არ შეიძლება, რომ ის ხანგრძლივად დავიცვათ. ექსპერტები ფიქრობენ, რომ, შესაძლოა, სირტუინების დიეტის მოკლევადიან პერიოდში დაცვამაც ცუდი ზეგავლენა იქონიოს ადამიანის ჯანმრთელობაზე. გამოკვლევებისა და სპეციალური დიაგნოსტირების გარეშე მისი დაცვა სასტიკად აკრძალულია. ადელს თუ დავაკვირდებით, დავინახავთ, რომ მისი კანის სტრუქტურის სიბერე შეინიშნება. შესაძლოა, ეს ქირურგიული ჩარევის შედეგი იყოს, რომელიც წონის სწრაფ კლებაში გვეხმარება. თუმცა, შეიძლება კანის სტრუქტურის დაზიანება დიეტითაც იყოს გამოწვეული.“

„იმისთვის, რომ ჩვენს ჯანმრთელობას ზიანი არ მივაყენოთ, თვის განმავლობაში ჩვენი საწყისი წონის 5-7 % -ზე მეტი არ უნდა დავიკლოთ. თუ ადამიანი ას კილოგრამს იწონის, დაშვებულია, რომ მან თვეში 5-7 კილო დაიკლოს. კალორიების შემცირება ნებისმიერ შემთხვევაში იწვევს წონის კლებას, თუმცა ჩვენ უნდა განვსაზღვროთ, წონაში კლება მხოლოდ სასწორის ციფრებზე გვჭირდება, თუ ამასთან ერთად ჯანმრთელობის შენარჩუნებაც გვინდა,“ - აღნიშნა ლაშა უჩავამ.

წაიკითხეთ სრულად