Baby Bag

ექიმი გვიხსნის იმ სიტყვების მნიშვნელობას, რომლებიც ბოლო პერიოდია მუდმივად გვესმის

ექიმი გვიხსნის იმ სიტყვების მნიშვნელობას, რომლებიც ბოლო პერიოდია მუდმივად გვესმის

პედიატრმა თამარ ობგაიძემ თავის ​ბლოგზე მორიგი საინტერესო პოსტი განათავსა. ექიმი გვიხნის იმ სიტყვების მნიშვნელობას, რომელიც კორონავირუსთან დაკავშირებით ბოლო პერიოდია გვესმის:

იხილეთ პედიატრის მიერ შედგენილი კორონავირუსული ლექსიკონი:

კორონავირუსი - სახელწოდება წარმოსდგება ვირუსის აგებულებიდან. მის ზედაპირზე არსებული ცილები გვირგვინის შესახედაობას ქმნიან. „კორონა“ - გვირგვინი.

COVID-19 –ახალი კორონავირუსით გამოწვეული დაავადება

SARS-CoV-2 - COVID-19 -ის გამომწვევი კორონავირუსის დასახელების აბრევიატურაა

შტამი - მიკროორგანიზმის ( ვირუსის ან ბაქტერიის) სახეობა, რომელიც გამოყოფილია რომელიმე წყაროდან, მაგალითად, ადამიანიდან, ცხოველიდან, მცენარიდან. კონკრეტული მიკროორგანიზმი შესაძლოა წარმოდგენილ იქნას სხვადასხვა შტამით, რომლებიც ერთმანეთისგან განსხვავდება დაავადების გამოწვევის უნარით, სიმძიმით, მედიკამენტზე მგრძნობელობით.

კლასტერი - ძველი ინგლისური სიტყვიდან clyster, რაც ნიშნავს ჯგუფს, კონას (https://www.vocabulary.com/dictionary/cluster) . ეპიდემიოლოგიაში კლასტერი ნიშნავს დაავადებათა შემთხვევების ჯგუფს, როცა ერთსადაიმავე დროსა და ადგილზე გამოვლინდა დაავადება. მაგალითად, კორონავირუსით ინფიცირებულთა მარნეულის კლასტერი, იტალიის კლასტერი და ა.შ.

ზოონოზი - ცხოველური წარმოშობის ინფექცია, რომელიც შესაძლოა ადამიანებშიც გავრცელდეს.

ფომიტი - ვირუსებით, ბაქტერიებით ან პარაზიტებით დაბინძურებული ნებისმიერი ზედაპირი

სიმპტომი - დაავადების ნიშანი

ასიმპტომური ავადმყოფი - პაციენტი, რომელსაც არ აქვს დაავადების არანაირი ნიშანი, თუმცა ის ინფიცირებულია და შეუძლია გაავრცელოს დაავადება

ასიმპტომური მკურნალობა - მკურნალობის ტიპი, როცა ხდება სიმპტომის მკურნალობა და არა დაავადების. მაგალითად, ინფექციის დროს ცხელების მართვა სიმპტომური მკურნალობაა.

ეტიოტროპული მკურნალობა - როცა ხდება დაავადების გამომწვევ ვირუსზე ან ბაქტერიაზე წამლით ზემოქმედება. ყველა ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი და ანტიბიოტიკი განიხილება, როგორც ეტიოტროპული მკურნალობის საშუალება.

პათოგენეზური მკურნალობა - მკურნალობის ტიპი, როცა ზემოქმედება ხდება დაავადების ძირითად მექნიზმებზე. როცა არ არსებობს ეტიოტროპული მკურნალობა, პათოგენეზური თერაპია მკურნალობის მთავარი პრინციპია.

ჟანგბადის სატურაცია - ჰემოგლობინის გაჯერება ჟანგბადით. ჰემოგლობინი ცილისა და რკინის ნაერთია, რომელიც იერთებს ჟანგბადს. იზომება ხელსაწყო პულსოქსიმეტრით. ნორმაში - 95%-100%. ფილტვის ანთების დროს, მათ შორის კორონავირუსული ინფექციის შემთხვევაში, როცა ირღვევა სისხლის გაჯერება ჟანგბადით, სატურაცია ქვეითდება.

ანტისხეულები - ცილები, რომელბისაც იმუნური სისტემა გამოიმუშავებს დაავადების გადატანის შემდეგ და განაპირობებს იმუნიტეტს.

ანტიგენი - ორგანიზმისათვის უცხო ნივთიერებაა, უპირატესად ცილოვანი წარმოშობის, რომელიც ორგანიზზმში შეყვანისას იწვევს იმუნური სისტემის გააქტივებას და ანტისხეულების გამომუშავებას მის შესაბოჭად და გასაუვნებლად

ავადმყოფობის ანამნეზი - ავადმყოფობის ისტორია, რაც ნიშნავს პაუხს კითხვებზე -რამდენი ხანია ავადაა პირი, როგორ დაწყო დაავადება, რას უკავშირებს, ჰქონდა თუ არა კავშირი სხვა დაავადებულთან, რა მკურნალობა ჩაიტარა.

გასტროინტესტინური სიმპტომი - დაავადების ნიშანი, რომელიც დაკავშირებულია კუჭ-ნაწლავის სისტემასთან, მაგალითად, ფაღარათი, ღებინება.

ანგიოტენზინგარდამქმნელი ფერმენტი - ცილა ადამიანის უჯრედზე, რომელსაც უკავშირდება კორონავირუსი ადამიანის ორგანიზმში შესაღწევად.

PCR - პოლიმერაზულ-ჯაჭვური რეაქცია - კვლევის ზუსტი მეთოდი, რომელიც გულისხმობს ინფექციური აგენტის გენეტიკური მასალის (დნმ) გამოვლენას საკვლევ მასალში, მისი უმცირესი კონცენტრაციის დროსაც კი. კონკრეტული გენეტიკური მასალის გამოვლენით ვმსჯელობთ დაავადების გამომწვევზე.

კორონავირუსის აღმოსაჩენი სწრაფი ტესტი - არსებობს ორი სახის სადიაგნოსტიკო ტესტი ვირუსის სწრაფად გამოსავლენად. პირველი მათგანისათვის საკვლევი მასალა არის სისხლი, სადაც ვსაზღვრავთ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ანტისხეულებს (Ig M, Ig G) . იმის მიხედვით, თუ რომელი ანსტიხეული გამოვლინდება, ვმსჯელობთ დაავადება მწვავეა თუ უკვე გადატანილი. ოღონდ მწვავე შემთხვევის განსაზღვრა მხოლოდ მე-5-7 დღესაა შესაძელებლი, შესაბამისად, ამ ტესტს სწორედ ეს ნაკლი აქვს - ინფიცირების უფრო ადრე ვადაზე დაავადებას ვერ დავადგენთ. მეორე ტიპის სწრაფი ტესტი უფრო მარტივია, ხდება ცხვირ-ხახის ნაცხის აღება და დაგინდება, არის თუ არა მასში ვირუსული ანტიგენი.


შეიძლება დაინტერესდეთ

,,შეკითხვა: რომელი ვაქცინით ავიცრა - ჩინურით, თუ ფაიზერს დაველოდო? - ვისაც უბრალო შეჯამება აინტერესებს, მათთვის მარტივად ვიტყვი...''

,,შეკითხვა: რომელი ვაქცინით ავიცრა - ჩინურით, თუ ფაიზერს დაველოდო? - ვისაც უბრალო შეჯამება აინტერესებს, მათთვის მარტივად ვიტყვი...''

აშშ-ში მოღვაწე ქართველი ექიმი დავით მრელაშვილი სოციალურ ქსელში კორონავირუსისა და ვაქცინაციის შესახებ პოსტს აქვეყნებს, რომელსაც MomsEdu.ge უცვლელად გთავაზობთ:

„შეკითხვა: რომელი ვაქცინით ავიცრა - ჩინურით, თუ ფაიზერს დაველოდო?

ვისაც უბრალო შეჯამება აინტერესებს მათთვის მარტივად ვიტყვი:

​***სინოვაკით აცრა (რაც უკვე საქართველოში შესაძლებელია) დღეს, გაცილებით (!) უკეთ დაგიცავთ სიკვდილისგან წლის ბოლომდე, ვიდრე თუნდაც ორი კვირის მერე ფაიზერით აცრა***.


​ის, ვისთვისაც ეს დაუჯერებლად ჟღერს, ქვემოთ ავხსნი მე-8 კლასის მათემატიკის დონეზე.


​ეს დასკვნა ეფუძნება გარკვეულ ფაქტებს
და ეს ფაქტები არის დღესდღეობით არსებული სამედიცინო ლიტერატურიდან ერთ-ერთი ყველაზე სარწმუნო და ავტორიტეტული წყაროებიდან, როგორებიცაა: ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია, New England Journal of Medicine.

ეს ფაქტები და დაშვებებია შემდეგი:

- ფაიზერი უფრო ეფექტური ვაქცინაა და უკეთ (უფრო მეტ პროცენტში) იცავს ხალხს კორონავირუსის ინფექციისგანაც და მისგან სიკვდილისგან, ვიდრე ჩინური ვაქცინა. ეს ნამდვილად ასეა, ვერცერთი ჭკუათმყოფელი ვერ იტყვის, რომ ჩინური უფრო ეფექტურიაო არსებული ინფორმაციის საფუძველზე. სწორედ ამ სიმართლეს შეჰყავს შეცდომაში ძალიან ბევრი, განსაკუთრებით ისინი, ვინც ფაიზერს „ელოდებიან“.

- უახლესი კვლევის საფუძველზე ერთი და იმავე ქვეყანაში და პოპულაციაში და იმავე დროის პერიოდში (რაც ძალიან მნიშვნელოვანია სწორი ინტერპრეტაციისთვის) შედარდა ფაიზერის და სინოვაკის (ჩინური) ვაქცინების ეფექტურობა. როგორც მოსალოდნელი იყო, ფაიზერი უფრო ეფექტური აღმოჩნდა, ვიდრე სინოვაკი.

- მაგრამ, როგორც ამერიკელები ამბობენ - „ეშმაკი დეტალებშია დამალული“. ეს განსხვავება ამ ორ ვაქცინას შორის ძირითადად იყო მსუბუქი ფორმების ხარჯზე. რაც ყველაზე მთავარი და მნიშვნელოვანია - სიკვდილისგან და კრიტიკული ფორმებისგან დაცვაში განსხვავება გაცილებით მცირე, დაახლოებით, 5 პროცენტი იყო: 91% დაცვა ფაიზერისგან და 86% სინოვაკისგან. ეს უკანასკნელი კვლევა ჩილეში ჩატარდა, სადაც ბრაზილიური შტამია დომინანტური, თუმცა მანამდე არსებულ კვლევებშიც (სხვა შტამებზე) მსგავსი პროპორციებია - ფაიზერი ლიდერობს მნიშვნელოვნად სიმპტომური ინფექციების პრევენციაში, თუმცა მძიმე ფორმებსა და სიკვდილიანობაზე სინოვაკი (და სხვა ვაქცინებიც) საკმაოდ უახლოვდება მას. აქედან გამომდინარე, ნამდვილად ლოგიკურია, რომ დელტა შტამზეც მსგავსი პროპორციები იყოს დაცული (ამ არგუმენტში გვეხმარება დიდი ბრიტანეთის დღევანდელი სიტუაცია, სადაც თითქმის 100% დელტა შტამია და მიუხედავად იმისა - ასტრაზენეკას მიერ სიკვდილიანობის 90%-ით შემცირება).

- ვაქცინის „ეფექტურობაზე“ რომ საუბრობენ, სტანდარტულად იგულისხმება სიმპტომური ინფექციისგან პროცენტული დაცვა (რომლის დიდი პროცენტიც მსუბუქი ფორმაა). ამას გარკვეულწილად შეცდომაში შეჰყავს ხალხი, რადგან მგონი ყველა ადამიანისთვის ის უფრო მნიშვნელოვანია, ვაქცინა სიკვდილისგან დაიცავს თუ არა, ვიდრე ის, რომ მსუბუქი სურდოს მსგავსი ინფექცია ექნება თუ არ ექნება.

- ვაქცინისგან სრული დაცვა (ზემოთ მოყვანილი პროცენტები) საერთაშორისოდ მიღებულია, რომ ყალიბდება მეორე დოზიდან 2 კვირის შემდეგ.

ახლა კი მათემატიკაზე გადავიდეთ:

პირობითად ავიღოთ, რომ ვაქცინის გარეშე (დაუცველი) გარდაცვლილი ადამიანების რიცხვი *ყოველთვიურად* 100%-ია (ან 100, მარტივი გამოთვლისთვის). ეს ნიშნავს, რომ ფაიზერით ორჯერ აცრილ პოპულაციაში ეს იქნება 9 ადამიანი (91%-ში იცავს სიკვდილისგან, 100-91 = 9), სინოვაკის შემთხვევაში ეს იქნება 14 (100-86 = 14).
ეს ნიშნავს, ახლა (ივლისის შუაში) რომ აიცრას ადამიანი და შემდეგ მეორე დოზა აგვისტოს 15-ში, 1-ლი სექტემბრისთვის უკვე სრული დაცვა ექნება. ანუ სექტემბერი, ოქტომბერი, ნოემბერი დეკემბერი - თითოეულ თვეში სიკვდილიანობა იქნება 14. სულ 14+14+14+14= 56 (ნაცვლად აუცრელების 400-სა იმავე პერიოდში).
ორ კვირას რომ „დაველოდოთ“ და მერე ფაიზერით ავიცრათ (დაუჯერებლად კარგ შემთხვევაში რომ ფაიზერი იქნება, იმ დროს), სურათი ასეთია.
სექტემბრის პირველი ორი კვირა ჯერ კიდევ დაუცველია პაციენტი. ანუ, თუ მთელ სექტემბერში აუცრელი პაციენტი 100 კვდებოდა, პირველ ნახევარში მოკვდება 50, მეორე ნახევარში 4.5 (ცხრის ნახევარი), ნუ დავამრგვალოთ ფაიზერის სასარგებლოდ 4. ოქტომბერ, ნოემბერ, დეკემბერში 9-ები. ანუ სულ ჯამში: 50 + 4 + 9 + 9 + 9 = 81.

შედეგი ასეთია,
***თქვენ დღეს რომ აიცრათ ჩინური ვაქცინით, 45%-ით მეტად ხართ დაცული წლის ბოლომდე კორონათი სიკვდილისგან*** ( (81 – 56 ) / 56 *100= 45%).

რა თქმა უნდა, ეს გამარტივებული გამოთვლაა, რომ პოსტი წაკითხვადი იყოს, და მრავალი წვრილმანი ფაქტორის დამატება შეიძლება (მაგალითად, ნაწილობრივი დაცვა პირველი დოზისგან ორივე ვაქცინის შემთხვევაში). თუმცა რომც გავითვალისწინოთ ის წვრილმანები - ამხელა, 45%-ს დიდად ვერ შეცვლის. იმაზე აღარ მაქვს ლაპარაკი, რომ ორ კვირაზე მეტი ხანი, ვინც ელოდება ფაიზერს, ეს ციფრი გაცილებით იზრდება (ერთ თვეში უკვე 100%-ზე მეტია).

მე აქ რომელიმე ვაქცინას კი არ ვუწევ აგიტაციას - უბრალოდ ის ერთი შეხედვით „უხილავი“ ციფრები გამომყავს სააშკარაოზე მათთვის, ვინც დაბნეულია, და ვისაც ჯერჯერობით არ უნდა ღმერთთან (ან უარეს შემთხვევაში ეშმაკთან) შეხვედრის კორონა-ლატარია მოიგოს, რასაც ყოველთვიურად 600 ადამიანი იგებს საქართველოში.

როგორც ბიძინა იტყოდა: აი-👍!'' - აღნიშნავს დავით მრელაშვილი. 

წაიკითხეთ სრულად