Baby Bag

კორონავირუსთან ბრძოლის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა: როგორ ვთქვათ უარი ხელების სახესთან მიტანის მავნე ჩვევაზე?

კორონავირუსთან ბრძოლის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა: როგორ ვთქვათ უარი ხელების სახესთან მიტანის მავნე ჩვევაზე?
კორონავირუსის მასობრივმა გავრცელებამ კიდევ ერთხელ შეგვახსენა, რომ ადამიანები სახეს ხელებით იმაზე ხშირად ვეხებით, ვიდრე საჭიროა. სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები გვარწმუნებენ, რომ აღნიშნულ ჩვევაზე უარის თქმა ვირუსის გავრცელების პრევენციაში ძალიან დაგვეხმარება.

2015 წელს სიდნეის უნივერსიტეტში სამედიცინო ფაკულტეტის სტუდენტებზე ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ მომავალი ექიმები ერთი საათის განმავლობაში სახეს ხელებით 23-ჯერ მაინც ეხებოდნენ. სტუდენტების უდიდესი ნაწილი რეგულარულად ეხებოდა ხელით თვალებს, ცხვირსა და პირს.

კორონავირუსმა მსოფლიოს მასტაბით უკვე 3500 ადამიანზე მეტი იმსხვერპლა. მედიკოსები გვაფრთხილებენ, რომ მიკრობით დაბინძურებული თითების ნესტოებთან, ტუჩებთან ან თვალებთან მიტანა ვირუსის გავრცელების რისკებს უკიდურესად ზრდის. რესპირატორული ვირუსები ორგანიზმში ლორწოვანი გარსის გავლით ხვდება, რის გამოც ცხვირი, თვალები და პირის ღრუ მიკრობებისგან მაქსიმალურად უნდა დავიცვათ. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ხელების სისუფთავის შენარჩუნებაზე ზრუნვა. როგორც აღმოჩნდა, ადამიანები სახეს ხელით რეგულარულად ეხებიან. აღნიშნულ ჩვევასთან გამოთხოვება კი იმაზე რთულია, ვიდრე ეს ერთი შეხედვით ჩანს.

სოციალურ ქსელებში აქტიურად ვრცელდება ვიდეორგოლი, რომელშიც კალიფორნიის ჯანდაცვის სისტემის ერთ-ერთი წარმომადგენელი ოფიციალური გამოსვლის დროს სახეს რამდენჯერმე ეხება ხელით. აღნიშნულ გამოსვლაში კი ის საზოგადოებას მიმართავს და ურჩევს, რომ ვირუსის პრევენციის მიზნით მოქალაქეებმა ხელების სახესთან მიტანისგან თავი მაქსიმალურად უნდა შეიკავონ.

ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა საჯაროდ განაცხადა, რომ მას მიკრობებისა და ბაქტერიების პანიკური შიში აქვს. „უკვე რამდენიმე კვირაა სახეს ხელებით არ შევხებივარ და ეს ძალიან მომენატრა.“- განაცხადა ტრამპმა. რამდენიმე დღის წინ ინტერნეტში გავრცელდა ფოტო, რომელზეც დონალდ ტრამპია გამოსახული. პრეზიდენტი სახეს ხელით ეხება, რასაც ის, სავარაუდოდ, გაუცნობიერებლად აკეთებს. აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული ფოტო თეთრ სახლში კორონავირუსის წინააღმდეგ ბრძოლის საკითხთან დაკავშირებით გამართულ ოფიციალურ შეხვედრაზეა გადაღებული.

ხელებით სახესთან კონტაქტის მავნე ჩვევა, როგორც წესი, ადრეულ ასაკში ყალიბდება. ადამიანები სახეს სხვადასხვა მიზეზით ეხებიან. კვლევებით დგინდება, რომ ხელის სახესთან მიტანა სტრესისა და დისკომფორტის დაძლევაში გვეხმარება. ადამიანების უდიდესი ნაწილი დღის განმავლობაში რამდენჯერმე ეხება სახეს, რასაც გაუცნობიერებლად აკეთებს. სტრესულ სიტუაციებში ხელით სახესთან კონტაქტის რიცხვი მნიშვნელოვნად იზრდება. ინტერნეტში სპეციალური ვებ-გვერდის მოძიებაც შეგიძლიათ, რომელიც ვებ-კამერის გამოყენებით გატყობინებთ, თუ რამდენჯერ შეეხეთ სახეს ხელით.

ხელების სახესთან მიტანის მავნე ჩვევის დაძლევას თუ ვერ ახერხებთ, არ იფიქროთ, რომ გამოსავალი არ არსებობს და ინფექციისგან თავის დაცვას ვერ შეძლებთ. მთავარია, კარგად აცნობიერებდეთ, რომ თქვენ ხელებით სახეს ხშირად ეხებით. უმჯობესია, თუ ყოველთვის თან ატარებთ სპეციალურ ხელსახოცს, რათა ცხვირიდან ლორწოვანი გამონადენის ან დაცემენის შემთხვევაში სახეს შიშველი ხელით არ შეეხოთ.

აუცილებელია ხელების სისუფთავის შენარჩუნებაზეც ზრუნვა. დღეში რამდენჯერმე ხელი თბილი წყლით და საპნით უნდა დაიბანოთ. თუ ხელების დაბანას ვერ ახერხებთ, დეზინფექციისთვის ისეთი სველი ხელსახოცი გამოიყენეთ, რომელსაც 60%-ზე მაღალი ალკოჰოლის შემცველობა აქვს. დაცემინების, დახველების, ცხვირის მოწმენდის ან საჭირო ოთახით სარგებლობის შემდეგ აუცილებელია ხელების საპნითა და თბილი წყლით დაბანა.

ადამიანები ხელით ყოველდღიურად უამრავ მიკრობს ეხებიან. მობილური ტელეფონები, მანქანის გასაღები, კარის სახელური, ფული და სხვა ყოველდღიური ნივთები მიკრობების ყველაზე სახიფათო წყაროებს წარმოადგენს. ხელების სათანადოდ გასუფთავების გარეშე თითების სახესთან მიტანა ბაქტერიების და ვირუსების ორგანიზმში მოხვედრის რისკს მნიშვნელოვნად ზრდის, რის გამოც, თავდაცვის მიზნით სიფრთხილის გამოჩენა თითოეული ადამიანისთვის აუცილებელია. 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

მომზადებულია ​cnn.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

კორონავირუსის ახალი შტამის ირგვლივ დაგროვებულ კითხვებზე პასუხები ექიმებისგან

კორონავირუსის ახალი შტამის ირგვლივ დაგროვებულ კითხვებზე პასუხები ექიმებისგან

ექიმები ნანა გეგეჭკორი და ზურაბ გურული გთავაზობთ მოკლე დაიჯესტს კორონა-19-ის ახალი, მუტანტი შტამის შესახებ. 

გთავაზობთ მათ ნათქვამს სიტყვა-სიტყვით:

,,დიდ ბრიტანეთში აღმოჩენილი კორონავირუსის ახალი ვერსია განსაკუთრებით ლონდონში და სამხრეთ-აღმოსავლეთ ინგლისშია ფართოდ გავრცელებული. ოფიციალური წყაროების თანახმად, ახალი შტამი დიდ ბრიტანეთში ჯერ კიდევ სექტემბერში დაფიქსირდა, თუმცა მისი შემდგომი გავრცელება მოგვიანებით, ნოემბერ-დეკემბერში მოხდა.

ვირუსის ახალი ვერსიის წარმოქმნა რამდენიმე მუტაციის ერთობლიობამ განაპირობა. ზოგადად მუტაცია ვირუსის ბუნებრივი თვისებაა და გარემოსთან ადაპტაციისათვის სჭირდება. დროის მცირე მონაკვეთში ვირუსებში მრავლობითი მუტაცია ხდება, თუმცა მათი უმრავლესობა „ჩუმია“ , იწვევს გენომის უმნიშვნელო კორექტირებას და არ ითარგმნება ვირუსის ცილოვანი სტრუქტურის კონფიგურაციის ცვლილებაში. ანალოგიური პრინციპები მოქმედებს კორონავირუსის შემთხვევაშიც. კოვიდ19-ის გამოჩენიდან დღემდე რამდენიმე მუტაცია უკვე დაფიქსირდა, მაგრამ მათმა უმრავლესობამ ვირუსის ბუნება ვერ შეცვალა. რაც შეეხება ბრიტანეთში გამოვლენილ ახალ შტამს, მისი სახეცვლილება რამდენიმე მუტაციის ჯამური შედეგია და გენომის ამგვარმა მოდიფიკაციამ ე.წ. „სპაიკ“ ცილის კონფიგურაციის ნაწილობრივი ცვლილება გამოიწვია. „სპაიკ“ ცილა არის ვირუსის ის ნაწილი, რომლის მეშვეობითაც ის ადამიანის ორგანიზმში არსებულ ACE2 რეცეპტორებს უკავშირდება და ასე იჭრება მისი უჯრედების ფუნქციონირებაში. აქამდე არსებული კვლევების თანახმად, კორონავირუსის ახალი შტამის „სპაიკ“ პროტეინს შეუძლია უფრო მჭიდრო კონტაქტის დამყარება ACE2 რეცეპტორებთან. - რას ნიშნავს უფრო მჭიდრო კონტაქტი კლინიკურად? - ამ კითხვაზე პასუხი ჯერჯერობით არ არის გარკვეული. შეიცვლება თუ არა კორონავირუსით გამოწვეული დაავადების სიმძიმე ვირუსის ახალი ვერსიის გამოჩენით, ამის პროგნოზირება რთულია. ჯერჯერობით არანაირი კლინიკური მონაცემები არ არსებობს დაავადების მიმდინარეობის კონკრეტული ცვლილებების შესახებ. თუმცა, დანამდვილებით ვიცით, რომ ამ შტამს გაცილებით უფრო სწრაფი გავრცელების უნარი აღმოაჩნდა, ჩვენთვის უკვე ნაცნობ და საქართველოში ამჟამად გავრცელებულ ვარიანტთან შედარებით.

ამ ეტაპისათვის, ვირუსის გავრცელების ზუსტი გეოგრაფია უცნობია. ეს მარტივი მიზეზით აიხსნება. ადამიანების ტესტირების შედეგად მიღებული ყველა ნიმუშიდან აღებული ვირუსის „სექვენირება“ (ამინომჟავების თანამიმდევრობის დადგენა) არ ხდება. სწორედ ეს ე.წ. „სექვენირება“ იძლევა საშუალებას, დავადგინოთ ვირუსის გენეტიკური კოდი და შესაბამისად აღვრიცხოთ ნებისმიერი ცვლილება, რაც მასში მოხდა. დიაგნოსტიკის ეს მეთოდი ყველა ლაბორატორიისთვის ფართოდ ხელმისაწვდომი არ არის. მაგალითად, ცნობილია რომ ამერიკაში 17 მილიონი ნიმუშიდან მხოლოდ 51 ათასი იქნება სექვენირებული. ცხადია, ეს ციფრი ვერ მოგვცემს სრულყოფილ წარმოდგენას ახალი ვარიანტების გეოგრაფიული გავრცელების შესახებ.

დიდ ბრიტანეთში აღწერილი მუტაცია განმეორდა სამხრეთ აფრიკაშიც. ეს ორი მუტაცია იდენტურია, თუმცა მეცნიერების აზრით, მათ ერთმანეთთან არანაირი ეპიდემიოლოგიური კონტაქტი არ გააჩნიათ. განსხვავებული მუტაცია დაფიქსირდა ნიგერიაშიც; მასზე წარმოდგენები ჯერაც ფრიად ბუნდოვანია.

კორონავირუსის ახალი შტამის ირგვლივ უამრავი პასუხგაუცემელი კითხვაა. მაგალითად:

1. შეუძლია თუ არა დღეს არსებულ ტესტირების მეთოდებს კორონავირუსის ახალი შტამის ადექვატურად აღმოჩენა?

დიახ. ტესტირების ჩვენს ხელთ არსებული მეთოდები საკმარისია იმისთვის, რომ ამ შტამის სრულფასოვანი დიაგნოსტიკა მოხდეს. როგორც აღვნიშნეთ, რამდენიმე მუტაციის ჯამური მოქმედების შედეგად კორონავირუსის „სპაიკ“ პროტეინის კოფიგურაცია მხოლოდ ნაწილობრივ შეიცვალა. „პსრ“ ტესტს აქვს სხვა სამიზნეებიც, გარდა ვირუსის ცილოვანი სტრუქტურის ამ კონკრეტული ნაწილისა, ამიტომაც ვირუსი ასეთ ტესტირებას ვერ დაემალება.

2. იმოქმედებს თუ არა ვირუსის მუტაცია დღეს არსებული ვაქცინების ეფექტურობაზე?

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ვაქცინა თავისუფლად გაართმევს თავს კორონავირუსის ამ კონკრეტულ შტამთან ბრძოლას. ამ რწმენის საფუძველს ვაქცინების პოლიკლონალური ბუნება იძლევა. რაც ნიშნავს იმას, რომ ვაქცინასაც, ისევე როგორც ტესტს, აქვს მრავლობითი სამიზნე და ერთერთი სამიზნის ცვლილება მის ჯამურ ეფექტურობაზე ვერ იმოქმედებს.

3. ახასიათებს თუ არა კორონავირუსის ახალ შტამს განსაკუთრებული მიმდინარეობა ბავშვებში?

დღეს არსებული მონაცემებით, ბავშვებში კორონავირუსის ახალი შტამით გამოწვეული დაავადება რაიმე განსხვავებული თავისებურებებით არ გამოირჩევა. არაფერი კლინიკურად განსაკუთრებული არ შეუნიშნავთ არც ახალგაზრდების პოპულაციაში.

4. შეიცვალა თუ არა მიდგომა კოვიდ-19-ის პრევენციის, დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის მეთოდებში ახალი შტამის გამოჩენასთან დაკავშირებით?

არა. პრევენციის, დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის მეთოდები იგივე დარჩა, რადგან კორონავირუსის ახალი შტამი ჯერჯერობით არ არის შემჩნეული გავრცელების რაიმე უნიკალურ თავისებურებებში და არც დაავადების სიმძიმით განსხვავდება უკვე არსებული ვარიანტისგან.

5. რა უნდა გააკეთოს თითოეულმა ჩვენგანმა, რომ სწრაფად გავრცელებადმა ვირუსმა კიდევ უფრო მეტად არ დაგვაზიანოს?

არაფერი ახალი და განსაკუთრებული. სოციალური დისტანციის შენარჩუნების, ნიღაბის ტარების, პირადი და საზოგადოებრივი ჰიგიენის დაცვის წესები უცვლელია.

ყველა ზემოთჩამოთვლილი შეზღუდვა თუ რეგულაცია თანაბრად ეხებათ კოვიდ-გადატანილებსაც და ინფიცირებას დროებით გადარჩენილებსაც. კოვიდ-19-ით რეინფიცირების შემთხვევები დადასტურებულად არსებობს და ეცადეთ არ გახდეთ ერთ-ერთ ამ იშვიათ გამონაკლისთაგანი.

სამწუხაროდ, რაც არ უნდა ზედმიწევნით ზუსტად დაიცვან წესები, უშუალოდ პაციენტთან მომუშავე პერსონალის ინფიცირების რისკები წარმოუდგენლად მაღალია. შესაბამისად, კლინიკების მესვეურებმა კიდევ უფრო დიდი ყურადღება უნდა მიაქციონ პერსონალის სათანადოთ აღჭურვას და დაცვას.

კორონავირუსის მუტანტი შტამის აღმოჩენა არ წარმოადგენს საყოველთაო პანიკის შექმნის ობიექტურ საფუძველს. რაც უფრო მიიჩიხება ვირუსი ვაქცინისა და ბუნებრივად შექმნილი იმუნიტეტის მეშვეობით, მით უფრო შეეცდება ახალი, უფრო სწრაფად გავრცელებადი ვერსიების შექმნას. ასეთია ვირუსების ბუნება. შესაბამისად, ადამიანთა სამყაროც გააგრძელებს ახალი გამოწვევების მიმართ სწრაფ ადაპტაციას. თუნდაც ის ფაქტი, რომ მოდერნიზებული ტიპის, ე.წ. რნმ-ვაქცინების სწრაფი შექმნა შესაძლებელია, ნელნელა ათანაბრებს მიკროსამყაროსთან ეფექტური ბრძოლის შანსებს,'' - აღნიშნავენ ექიმები. 

წაიკითხეთ სრულად