Baby Bag

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური.

- რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში? (მიზეზებსა და რისკფაქტორებზე რომ ვისაუბროთ)

- ბავშვთა ასაკში სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ძირითადად ვითარდება მაშინ, როდესაც დედა ორსულობის დროს იღებს რაიმე მედიკამენტს, გადაიტანს ინფექციურ დაავადებას ან უშუალოდ მუცლადყოფნის პერიოდში მოხდება ნაყოფის დაინფიცირება, რაც იწვევს ნაყოფის სმენის ანალიზატორის განვითარების დარღვევას. ასეთ დროს, შესაძლოა ბავშვი დაიბადოს თანდაყოლილი სმენის დაქვეითებით ან სრული სიყრუით.

შეძენილი სმენის დაქვეითების შემთხვევაში, სმენის დაკარგვა ხდება დაბადების შემდეგ. სმენის დაქვეითება სრულ დაკარგვამდე შესაძლებელია იყოს მწვავე და ქრონიკული. ასევე შექცევადი ან შეუქცევადი. სმენის მწვავე, შექცევადი დაქვეითების დროს ძირითადი მიზეზებია - ყურში უცხო სხეული, გოგირდის საცობი, ცხვირ-ხახაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. სმენის ქორნიკული დაქვეითების ხშირი მიზეზია - ცხვირხახის ადენოიდების ჰიპერპლაზია ან მაღალი ალერგიული ფონი (ცხვირ-ხახაში შეშუპება), რის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს სითხის დაგროვება შუა ყურში და გამოიწვიოს ქრონიკული ექსუდაციური ოტიტი. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებით სმენის დაქვეითება როგორც წელი ექვემდებარება მკურნალობას და შესაძლებელია სრული განკურნება.

გარდა ზემოთხსენებული მიზეზებისა, სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს გამოწვეული ყურის ან თავის ტრავმით, მორეციდივე შუაყურის ანთებებით, ინფექციური დაავადებებით. სმენის დაქვეითებისას შეფერხებულია ანბგერის გატარება სმენის ნერვამდე (ამ დროს მკურნალობა მეტნაკლებად ეფექტურია) ან ხდება ნერვის მიერ ბგერის აღქმის დარღვევა (სამწუხაროდ სმენის ნერვის დაზიანება პრაქტიკულად არ ინკურნება), არსებობს ასევევ შერეული შემთხვევებიც, როდესაც ორივე კომპონენტია ერთდროულად.

- რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რათა არ გამოგვეპაროს პრობლემა?

- სმენა ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია ბავშვის ნორმალური განვითარებისთვის. დაახლოებით 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს მშობლის ხმაზე, ხმაურზე, იხედებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც მოდის ხმა. 1.5 წლიდან ბავშვი უკვე უნდა ცდილობდეს მარტივი სიტყვების წარმოთქმას. თუ აღნიშნული რეაგირებები და მეტყველების დაწყების შეფერხება გახანგრძლივებულია, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს და შესაძლოა, იეჭვოს სმენის დაქვეითებაზე.

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან ეს პრობლემა?

- საქართველოში არსებობს ძალიან კარგი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ყველა ახალშობილის შემოწმება სმენაზე. თუ ბავშვს აქვს თანდაყოლილი სმენის პრობლემა, ხდება დროული გამოვლენა და შესაბამისად, ჩარევაც დროულად მიმდინარეობს, აღნიშნული ეხმარება სმენადაქვეითებულ ბავშვს მაქსიმალურად ადაპტირდეს სოციუმთან.

პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, ორსულობის პერიოდში, დედა უნდა ეცადოს რომ თავი დაიცვას სხვადასხვა ინფექციური დაავადებებისგან, თვითნებურად არ მიიღოს პრეპარატები, დროულად მოხდეს ახალშობილის სკრინინგი და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის გეგმიური ვაქცინაცია. შუა ყურის მორეციდივე ინფექციების დროს დროულად უნდა მიმართოს ექიმს.

მშობლებს ვურჩევდი, რომ მოერიდონ ბავშვის თვითნებურად მკურნალობას. არსებობს ყურის დაავადებები, რომლის დროსაც გარკვეული პრეპარატების, მათ შორის ყურის წვეთების გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია, თვითნებური მკურნალობის დროს გამოიწვიოთ სმენის ნერვის დაზიანება. ხშირად, ყურის ტკივილის დროს ბავშვს ადებენ ცხელ მარილს, რაც დაუშვებელია. ასეთ დროს დიდია ალბათობა, რომ დაფის აპკი გასკდეს და შემდგომში გამოიწვიოს შუა ყურის ქრონიკული ანთება.

- რა შემთხვევებში უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

- მშობელს თუკი რაიმე ეჭვი გაუჩნდა ბავშვის სმენის დაქვეითებასთან დაკავშირებით, სასურველია, დროულად მიმართოს სპეციალისტს, რათა შესაბამისი მკურნალობით მივიღოთ მაქსიმალური შედეგი. სმენის დაქვეითება შესაძლოა მოხდეს, მანამ სანამ ბავშვი მეტყველებას დაიწყებს (თანდაყოლილი) ან როდესაც მეტყველება დაწყებული აქვს და შემდეგ გარკვეული მიზეზით ხდება დაქვეითება ან სრული დაკარგვა. როგორც უკვე აღვნიშნე, 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს ხმაზე, იყურებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც ხმაური ესმის. თუკი ბავშვი უკვე ლაპარაკობს და მშობელმა შეამჩნია რომ საუბრისას ბავშვი სთხოვს რომ ნათქვამი გაუმეოროს, ან ახლოს მიდის ადამიანებთან საუბრის დროს, ან ტელევიზორს უსმენს ხმამაღლა... თუ ასეთი ქცევები ხშირად მეორდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს.

ყურადღება მიაქციეთ ცხვირით სუნთქვას, რადგან ყურის პრობლემები ხშირად მოდის ცხვირით სუნთქვის გაძნელებიდან. თუ ბავშვს გაუჭირდა ცხვირით სუნთქვა და ეს დიდხანს გრძელდება, დროულად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.

ცალკე უნდა გამოვყოთ მოზარდებში ყურსასმენების გადამეტებული მოხმარება. ხანგრძლივად ხმამაღლა მუსიკის მოსმენა, მითუმეტეს თუ ყურსასმენი მხოლოდ ერთ ყურზეა ან/და ღამით იძინებს ყურსასმენებით, დამაზიანებლად მოქმედებს სმენის ნერვზე და იწვევს სმენის შეუქცევად დაქვეითებას.

ესაურა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

​რა იწვევს ბავშვებში სტომატიტს და როგორ ვუმკურნალოთ?

​რა იწვევს ბავშვებში სტომატიტს და როგორ ვუმკურნალოთ?

რა იწვევს ბავშვებში სტომატიტს და როგორ ვუმკურნალოთ? - ამ თემებზე MomsEdu.ge- ს ესაუბრა ბავშვთა და მოზრდილთა ექიმი-თერაპევტი/პირის ღრუს ქირურგი გვანცა ბაიდაშვილი.

რა არის სტომატიტი?

- სტომატიტი პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის ანთებითი დაავადებების ზოგადი სახელია და მასში მოიაზრება 500 - ზე მეტი დაავადება, რომელთაც სხვადასხვა ეტიოლოგია (გამომწვევი მიზეზი), მიმდინარეობა და მკურნალობის ტიპი აქვს.

- რა არის გამომწვევი მიზეზი ბავშვებში?

გამომწვევი მიზეზი შეიძლება იყოს სისტემური დაავადება, რომელიც პირის ღრუში გამოვლინდა ერთ-ერთი სიმპტომის სახით ან ლოკალური, როცა მხოლოდ პირის ღრუში იჩენს თავს სხვადასხვა მორფოლოგიური ელემენტით.

- სტომატიტის სახეობებზე რომ ვისაუბროთ.

- როგორც ვახსენე, სტომატიტი 500 - ზე მეტი დაავადების კრებითი სახელია და ყველაზე ვერ ვისაუბრებთ, თუმცა, ბავშვებში ყველაზე ხშირია ტრავმული სტომატიტი, რომელსაც უმეტესად სათამაშოთი ან მყარ საგანზე დაცემის დროს იღებენ და რამდენიმე დღეში ალაგდება. ასევე, დამწვრობით გამოწვეული, თუნდაც ცხელი საკვებით, რომელიც მალევე გადადის, იმ შემთხვევაში თუ რეგულარულად არ იღებს ბავშვი ცხელ საკვებს.

ალერგიული სტომატიტი შესაძლოა რომელიმე პრეპარატით ან კოსმეტიკით გამოვლინდეს და მხოლოდ გამომწვევი მიზეზის დადგენით და მოხსნით იკურნება. ვირუსული სტომატიტიც ხშირია ბავშვებში, რაც სისტემური ვირუსის მიმდინარეობის დროს ვლინდება.

- როგორ მივხვდეთ რომ ბავშვს სტომატიტი აქვს და რა შეიძლება გავაკეთოთ სახლის პირობებში?

- ოჯახის წევრების მიერ სტომატიტზე ეჭვის მიტანა მარტივია. პირის ღრუს ლორწოვანზე ვლინდება მოწითალო ან მოთეთრო ანთებითი ელემენტი, რომელიც შეიძლება იყოს მტკივნეული ან ხელს უშლიდეს კვებასა და საუბარში. სახლის პირობებში მკურნალობა, ექიმის გარეშე, არ შეიძლება, რადგან დიაგნოზის დასმას საჭიროებს, რაც მშობლის პრეროგატივა არაა და შესაძლოა, გართულება გამოიწვიოს.

- როდის უნდა მივმართოთ სპეციალისტს და როგორ მიმდინარეობს მკურნალობა?

- ეჭვის არსებობისას მივმართავთ ექიმს, აღვუწერთ ბავშვის ზოგად მდგომარეობას, რათა დავეხმაროთ მას სწორი მიმართულებით წარიმართოს დიაგნოსტიკა და შესაბამისად, მკურნალობაც. მკურნალობა შეიძლება იყოს პერორალური პრეპარატებით და ადგილობრივად გამოსაყენებელი სავლებებით ან გელებით.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად