Baby Bag

რატომ ვითარდება ლორდოზი, რა სიმპტომებით ხასიათდება და როგორ ხდება დიაგნოზის დასმა?

რატომ ვითარდება ლორდოზი, რა სიმპტომებით ხასიათდება და როგორ ხდება დიაგნოზის დასმა?

რატომ ვითარდება ლორდოზი, რა სიმპტომებით ხასიათდება და როგორ ხდება დიაგნოზის დასმა? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ბავშვთა ორთოპედი ამირან შარაბიძე ესაუბრა.

- რატომ ვითარედება ლორდოზი?

- დავიწყოთ განმარტებით - ლორდოზი, ესაა ხერხემლის სვეტის ფიზიოლოგიური მრუდი, რომელიც შედრეკილია სხეულისკენ. ფიზიოლოგიურად არსებობს ორი, წელის და კისრის ლორდოზი. როდესაც ეს ნადრეკი ზომაზე მეტია, უწოდებენ ჰიპერლორდოზს, როდესაც მცირე - ჰიპოლორდოზს. ყველაზე მეტად გავრცელებულია წელის, ანუ ლუმბალური ჰიპერლოდოზი. ის შეიძლება იყოს კონსტიტუციური, თანდაყოლილი, როგორც ანატომიური თავისებურება ან შეძენილი, რომელიც გარკვეული პათოლოგიის ან ხელშემწყობი ფაქტორის გამო ვითარდება.

შეძენილი ლუმბალური ჰიპერლორდოზის გამომწვევი ბევრი მიზეზი არსებობს: კუნთების ჰიპოტონია, ხერხემლის კომპენსაციურიგამრუდება, ბავშვის ჩონჩხის სწრაფი ზრდა, მენჯ-ბარძაყის სახსრების დისპლაზია ან მალფორმაცია, სხეულის ხანგრძლივად არასწორ პოზიციაში ყოფნა, მალთაშუა თიაქარი, სიმსივნური წარმონაქმნები, ინფექციური ან ნევროლოგიური დაავადებები, რაქიტი და სხვა ოსტეოარტიკულარული დაავადებები.

შეძენილი ლუმბალური ჰიპერლორდოზის გამომწვევი მიზეზი ასევე შეიძლება გახდეს ორსულობა, ჭარბი წონა ან სიმსუქნე, ზურგის ტრავმები, მაღალქუსლიანი ფეხსაცმლის ხშირი და ხანგრძლივი გამოყენება, კუნთების სისუსტე, ოსტეოპოროზი.

- რა სიმპტომებით ხასიათდება?

- ზომიერად გამოხატული ჰიპერლორდოზი უხშირესად უსიმპტომოდ მიმდინარეობს და ის შეიძლება შეუმჩნეველიც კი დარჩეს. თუმცა, მკვეთრად გამოხატული ფორმის არსებობისას, წელის მალების კომპრესია დროთა განმავლობაში იწვევს ლოკალურ, განმეორებად ანთებებს, დაბუჟების და ტკივილის შეგრძნებას ზურგის, ზედა და ქვედა კიდურების არეში.

- როგორ ხდება დიაგნოზის დასმა?

- დიაგნოზის დასმა ხდება კლინიკური გასინჯვის საფუძველზე, რაც პირველ რიგში, გულისხმობს ორთოპედის მიერ ტანდეგობის გულდასმით შეფასებას, დეფორმაციის ზონების და ხარისხის ზუსტ განსაზღვრას, ამის შემდეგ დიაგნოზი უნდა დადასტურდეს ხერხემლის სვეტის რენტგენოლოგიური კვლევით. თუმცა, მეორადი პირელორდოზი გამოხატული კლინიკური ნიშნით, მოითხოვს უფრო ღრმა კვლევას, რათა დადგინდეს მისი გამომწვევი ზუსტი მიზეზი და განისაზღვროს მკურნალობის შემდგომი ტაქტიკა.

- როგორ მკურნალობენ მას?

- მკურნალობის მეთოდი ინდივიდუალურად ირჩევა და ის დიდწილად დამოკიდებულია დაავადების გამომწვევ მიზეზზე, თუმცა, ზოგადად ის მიმართულია სიმპტომების შემცირებისკენ. ესენია: ანალგეზიური, მიორელაქსაციური და ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები. ჭარბწონიანობის შემთხვევაში წონის კორექცია, კინეზოთერაპია, კუნთების ელასტიურობის და ძალის შენარჩუნების მიზნით. ზოგიერთ შემთხვევაში შესაძლებელოა საჭირო გახდეს სპეციალური კორსეტის გამოყენება, რათა თავიდან იქნეს აცილებული დაავადების შემდგომი გამწვავება. იშვიათად საჭირო ხდება ქირურგიული ჩარევა, რათა მოხდეს გამომწვევი მიზეზის მოშორება.

თუმცა, მკურნალობაზე მარტივი გზაა დაავადების პრევენცია, რაც გულისხმობს: სხეულის არასწორ პოზიციაში ხანგრძლივად ყოფნის თავიდან არიდებას, წონის კონტროლს, რეგულარულ ვარჯიშს კუნთოვანი ტონუსის შენარჩუნების მიზნით, მაღალქუსლიანი ფეხსაცმელის ხანგრძლივად და ხშირად გამოყენებისგან თავის შეკავებას.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

წაიკითხეთ სრულად