Baby Bag

ცუდი მადა ბავშვებში - ევგენი კომაროვსკის 10 რეცეპტი პრობლემის მოსაგვარებლად

ცუდი მადა ბავშვებში - ევგენი კომაროვსკის 10 რეცეპტი პრობლემის მოსაგვარებლად

ცნობილმა პედიატრმა ევგენი კომაროვსკიმ სოციალურ ქსელში პოსტი გამოაქვეყნა, რომელშიც მშობლებს ბავშვის უმადობასთან გამკლავების გზებზე საინტერესო რჩევები მისცა:

1. კვების აუცილებლობაზე საუბრები მინიმუმამდე დაიყვანეთ. ეს ისეთივე არაბუნებრივია, როგორც სუნთქვის აუცილებლობაზე საუბარი.

2. არასდროს აგრძნობინოთ ბავშვს, რომ მისი სურვილი ჭამოს ან არ ჭამოს, გააღოს პირი, კარგად დანაყრდეს, თქვენთვის რაიმე მნიშვნელობის მქონეა.

3. კვების იძულება შანტაჟით, ყვირილით, მუქარით ან საჩუქრებით არ შეიძლება. უმადოდ მირთმეულ საკვებს ორგანიზმი სათანადოდ ვერ ითვისებს. როდესაც ბავშვი მშიერი არ არის, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტი საკვების მისაღებად მზად არ არის ( არ არის სათანადო რაოდენობით ფერმენტები, ნაწლავები ბოლომდე არ გათავისუფლებულა წინა კვებაზე მიღებული საკვებისგან, კუჭში მარილმჟავა არასაკმარისი რაოდენობითაა).

4. ბავშვის მხრიდან საკვების მიღების ენთუზიაზმის დაკარგვა, როდესაც ის კოვზის მიწოდებისას თავს აბრუნებს, პირს არ აღებს, ამბობს, რომ საკვების მიღება არ სურს, იმაზე მიგანიშნებთ, რომ გაიღიმოთ და მისთვის საკვების მიწოდება შეწყვიტოთ.

5. მადასთან დაკავშირებით ნებისმიერი პრობლემის წარმოქმნის შემთხვევაში, კვებებს შორის ინტერვალებში ბავშვისთვის რაიმე სახის საკვების მიწოდება შეწყვიტეთ. ბავშვს, რომელმაც საუზმის მირთმევაზე უარი განაცხადა, სადილობამდე საკვები არ შესთავაზოთ.

6. დემოკრატიული მიდგომები ეფექტიანია რაციონის შერჩევისას. ძალიან კარგი იქნება, თუ სამზარეულოში შესვლამდე ბავშვს ჰკითხავთ, როგორი ფაფაა მისთვის სასურველი: შვრიის, სიმინდის, წიწიბურის თუ ბრინჯის? თუ მაგიდაზე ბავშვს მისი სურვილით მომაზებულ ბრინჯის ფაფას დაუდგამთ, ის კი სხვა საკვებს ითხოვს, მის თხოვნაზე დათანხმება პრინციპულად არასწორია. ადამიანის შრომის პატივისცემისა და მადლიერების სწავლა იმ ადამიანისადმი, ვინც საკვები მოამზადა, არანაკლებ მნიშვნელოვანია, ვიდრე მადის გაუმჯობესება.

7. ულუფების ზომის შემცირება, საკვებში პროდუქტების კონცენტრაციის შემცირება (პროდუქტებით გადატვირთული წვნიანის ნაცვლად მსუბუქი წვნიანის მომზადება), კვებებს შორის ინტერვალის გაზრდა - ეს მარტივი და ეფექტიანი გზებია მადის გაძლიერებისთვის.

8. მადის გაძლიერებაზე დიდ გავლენას ახდენს სისხლში გლუკოზის დონის შემცირება. მადის დაქვეითების საუკეთესო გზა ბავშვისთვის კანფეტის მიცემაა. დაიცავით წესი, რომ ტკბილეული მხოლოდ დესერტად გამოიყენეთ ძირითადი კვების შემდეგ.

9. ფიზიკური აქტივობა ენერგიის დახარჯვისთვის აუცილებელია. რთულია მადა გქონდეს მაშინ, როდესაც მთელი შენი ცხოვრება სავარძელი, გაჯეტი და თბილი ოთახია.

10. მნიშვნელოვანია დარწმუნებული იყოთ, რომ ბავშვს უბრალოდ არ სურს საკვების მირთმევა, თუმცა მას ეს ფიზიკურად შეუძლია. თუ ბავშვს არ უნდა კვება, საშიში არაფერია. უბრალოდ საკვების მიღების დრო ჯერ არ დამდგარა. თუ ბავშვს კვება არ შეუძლია, ყლაპვისას ტკივილს გრძნობს, უჭირს საკვების დაღეჭვა, გულისრევის შეგრძნება ან ღებინება აწუხებს, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს დახმარებისთვის.

​წყარო

შეიძლება დაინტერესდეთ

ფილტვის კიბოს ადრეული გამოვლენა ზრდის გამოჯანმრთელების შანსს და ამისათვის საუკეთესო შესაძლებლობა დაბალდოზიანი CT სკრინინგია

ფილტვის კიბოს ადრეული გამოვლენა ზრდის გამოჯანმრთელების შანსს და ამისათვის საუკეთესო შესაძლებლობა დაბალდოზიანი CT სკრინინგია

ნოემბერი ფილტვის კიბოს ცნობიერების ამაღლების თვეა. აღნიშნული სხვა ონკოლოგიურ დაავადებებთან შედარებით, მაღალი სიკვდილიანობით ხასიათდება და მნიშვნელოვანია დაფიქსირდეს პირველ ან მეორე სტადიაზე, რათა მკურნალობა ეფექტურად წარიმართოს.

ანზორ ლაგვილავა: „მის ძირითად სირთულეს წარმოადგენს ასიმპტომური განვითარება და დაავადების ასიმპტომური პროგრესირება. სიმპტომების გამოჩენისას დაავადება უკვე შორს წასულია, რომლის დროსაც აქტიური ქირურგიული მეთოდები ნაკლებად ეფექტურია“.

MomsEdu.ge „ნიუ ჰოსპიტალსის“ ონკოქირურგ, თორაკალურ ქირურგს ანზორ ლაგვილავასეწვია და ამ თემის ირგვლივ საინტერესო ინფორმაცია მოამზადა.

- რამდენად მაღალია სიკვდილიანობის მაჩვენებელი სხვა ონკოლოგიურ დაავადებებთან შედარებით?

ანზორ ლაგვილავა: „სტატისტიკურად, საქართველოში, ფილტვის ავთვისებიანი სიმსივნის გავრცელების თვალსაზრისით მამაკაცებს უკავიათ პირველი ადგილი (ბოლო პერიოდში ფილტვის კიბოს მაჩვენებელმა 50%-ით მოიმატა ქალებში) და წელიწადში 100-ზე მეტი ახალი შემთხვევა ფიქსირდება. სიკვდილიანობა სხვა ონკოლოგიურ დაავადებებთან შედარებით საკმაოდ მაღალია. უფრო ხშირად დაავადება გვხვდება 50+ ასაკში და პიკი 50-დან 70 წლამდეა’’.

- რა არის ამ დაავადების გამომწვევი მიზეზი და ვინ შედის რისკ-ჯგუფში?

ანზორ ლაგვილავა: ,,ძირითადად, რისკ-ჯგუფში შედიან ადამიანები, ვინც 15 წელზე მეტი აქტიურად მოიხმარენ თამბაქოს და მათ, ვისაც ანამნეზში ოდესღაც ჰქონდათ 15-20წლიანი სტაჟი. მიუხედავად იმისა, რომ მოცემულ მომენტში შესაძლოა აღარ იყვნენ მწეველები, მაინც რისკ-ჯგუფს მიეკუთვნებიან. ასევე, სხვადასხვა ქიმიურ ნაერთებთან (აზბესტი), რადიოაქტიურ ნივთიერებებთან ურთიერთობის გამოცდილების მქონე ადამიანები და ბოლოს, დიდი მნიშვნელობა აქვს გენეტიკურ ფაქტორს, თუ მშობლებს, მამიდებს, დეიდებს და ზოგადად, სისხლით ნათესავებს ჰქონიათ ფილტვის კიბო, ეს ადამიანებიც რისკ-ჯგუფში შედიან“.

- რა სიმპტომებით შეიძლება ფილტვის კიბოს ამოცნობა?

ანზორ ლაგვილავა: ფილტვის კიბოს სიმპტომატიკა არის ძალიან დაფარული და პირველ/მეორე სტადიაზე არანაირი გამოვლენა არ გააჩნია. სიმპტომები ვლინდება მესამე-მეოთხე სტადიაზე. ესენია: სისხლიანი ნახველი, დაბალი ტემპერატურა, ტკივილი გულ-მკერდის მიდამოში, ჩასუნთქვისას ტკივილი, თავის ტკივილი.’’

- რას გულისხმობს ფილტვის დაბალდოზიანი CT სკრინინგი და ვინ უნდა ჩაიტაროს იგი?

ანზორ ლაგვილავა: „ძალიან მნიშვნელოვანია დაავადების ადრეული სკრინინგი და მისი ადრეული გამოვლენა. ვინაიდან, დაავადებას პირველ-მეორე სტადიაზე სიმპტომატიკა არ გააჩნია, ასეთი ჯგუფები საჭიროებენ სკრინინგს. მსოფლიოში არსებობს მიღებული წესი, დაბალდოზიანი გულმკერდის კომპიუტერული ტომოგრაფიული კვლევა, რომლის დროსაც ნებისმიერი მცირე ზომის სიმსივნური წარმონაქმნის იდენტიფიკაცია ხდება. სახელწოდებიდანაც გამომდინარეობს, რომ ამ სკრინინგის დროს პაციენტი საკმაოდ დაბალი დოზით იღებს დასხივებას, რაც გულისხმობს იმას, რომ შესაძლებელია რისკ ჯგუფში შემავალი პაციენტებისთვის მასიურად ჩატარდეს ეს კვლევა. რაც შეეხება სიხშირეს, სასურველია ჩატარდეს ორ წელიწადში ერთხელ, მაღალი რისკის შემთხვევაში წელიწადში ერთხელ“.

- როგორ ხდება დიაგნოსტირება ნიუ-ჰოსპიტალსში?

ანზორ ლაგვილავა: „ნიუ-ჰოსპიტალსში“ გვაქვს კომპიუტერული ტომოგრაფია, რენტგენოლოგიური კაბინეტი, მაღალი ხარისხის მაგნიტურ-ტომოგრაფიული კვლევა. ასევე, სხვადასხვა ლაბორატორიული ტესტი, რომლის საშუალებითაც შესაძლოა გამოვავლინოთ დაავადება. ფილტვის კიბოს ცნობიერების ამაღლების თვესთან დაკავშირებით ამჟამად ფილტვის კიბოს სკრინინგის დაბალდოზიან CT კვლევაზე მოქმედებს ფასდაკლება და ნებისმიერ მსურველს შეუძლია ჩაიტაროს აღნიშნული კვლევა 90 ლარად 270 ლარის ნაცვლად. ასევე, შესაძლებელია სკრინინგზე რეგისტრაცია - მომხმარებლებს შეუძლიათ შეავსონ პატარა კითხვარი და დაადგინონ აქვთ თუ არა ფილტვის კიბოს განვითარების რისკი.“

- როგორ ხდება ფილტვის კიბოს მკურნალობა და მკურნალობის რა მეთოდები არსებობს ნიუ-ჰოსპიტალსში?

ანზორ ლაგვილავა: „ნიუ-ჰოსპიტალსში მკურნალობის თანამედროვე მეთოდებს ვიყენებთ, როგორც, ქირურგიულს, ასევე არაქირურგიულს. ქირურგიული მეთოდი გამოიყენება ძირითადად პირველი ან მეორე სტადიის სიმსივნეების დროს, როდესაც ქირურგიული ჩარევით საშუალება გვაქვს ამოვკვეთოთ ძირითადი კერა და პაციენტი სრულად განვკურნოთ ამ პროცედურით. თუმცა, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, საქართველოში პირველ ან მეორე სტადიაზე გამოვლენილი პაციენტების ნაკადი საკმაოდ დაბალია და უფრო მეტად ჭარბობენ მესამე და მეოთხე სტადიის პაციენტები, რომელთაც უტარდებათ ქიმიოთერაპია, იმუნოთერაპია, მათი მკურნალობა არაქირურგიული მეთოდებით მიმდინარეობს. მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ასეთი პაციენტები, ოპერაბელური და მულტიდისციპლინური გუნდის გადაწყვეტილებით საჭიროებენ მეორე ეტაპად ქირურგიულ მკურნალობას, მათ უკვე უტარდებათ ოპერაცია და შემდგომი მონიტორინგი ჩვენი კლინიკური ონკოლოგების მიერ.

კლინიკაში დანერგილია, როგორც ტრადიციული, ღია ოპერაციები, ასევე, მცირე ინვაზიური, თორაკოსკოპიული ჩარევები. ჩარევები ტარდება ფილტვზე, პლევრის ღრუსა და შუასაყარზე, დამზოგველი მეთოდით, რათა მაქსიმალურად ავარიდოთ პაციენტს ტრავმა და პოსტოპერაციული გართულებები“.

R. 

წაიკითხეთ სრულად