რა არის პოზიტიური აღზრდა, რა დადებით ზეგავლენას ახდენს ბავშვზე და ცვლის თუ არა რთულ ქცევას ამგვარი აღზრის სტილი?

მცოდნე დედები

მიზანშეწონილია თუ არა და რა უარყოფითი შედეგები შეიძლება, მოჰყვეს დამამშვიდებლის მიღებას ბავშვებში?

3 წლის წინ

მიზანშეწონილია თუ არა და რა უარყოფითი შედეგები შეიძლება, მოჰყვეს დამამშვიდებლის მიღებას ბავშვებში? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე.

- მიზანშეწონილია თუ არა ბავშვებისთვის დამამშვიდებლის მიცემა?

- თავდაპირველად, ვისაუბროთ ადრეული ასაკის 2, 3, 4 თვის ბავშვებზე. მშობელთა უმეტესობის გადმოცემით, ზოგიერთ ბავშვს 6 თვის ასაკამდე განუწყვეტელი ტირილი ახასიათებს. მოდით, თავდაპირველად დავაზუსტოთ, რას ნიშნავს ტირილი ამ ასაკის ბავშვისთვის, ეს მშობლებისთვის საკუთარი საჭიროებების შესახებ ინფორმაციის მიწოდების ერთადერთი გზაა. ამ ასაკში პატარა სიტყვით ვერ აგებინებს დედას, რა სჭირდება და ამიტომაც ცდილობს, ტირილით მიიქციოს ყურადღება. 

ჩვილის ტირილს სხვადასხვა სახე, ტონალობა, ხანგრძლივობა, ინტენსივობა აქვს, რაც ამა თუ იმ საჭიროებაზე მიგვანიშნებს. შიმშილი, სველი საფენი, ტკივილი, გადაღლა და ა.შ. აღსანიშნავია ისიც, რომ თავად დაბადების პროცესი ბავშვისთვის ერთობ სტრესულია, ამავდროულად მისთვის ჩვეული, უსაფრთხო გარემო შეიცვალა სრულიად განსხვავებულით, ვიდრე იგი ამ გადაწყობას შეეგუება, შფოთავს და ამ გრძნობას ტირილით გამოხატავს. 

ითვლება, რომ გესტაცია – დედის ორგანიზმში განაყოფიერებული კვერცხუჯრედის მომწიფებისა და ბავშვად ჩამოყალიბების პერიოდი, პოსტნატალურადაც, ანუ ბავშვის დაბადების შემდგომაც, რამდენიმე ხანს გრძელდება, ეს დაახლოებით გესტაციის 46 კვირას მოიცავს, და ტირილის მაქსიმალური პერიოდიც ამ დრომდე შეიძლება გაგრძელდეს. მაგალითად, თუ ბავშვი დროული, ჯანმრთელი დაიბადა გესტაციის 39–40 კვირაზე, სავარაუდოა, რომ დაბადების შემდგომ მას 6–7 კვირა ტირილის აქტიური პერიოდები ექნება. 

როდესაც ბავშვი ვითარდება ასაკის შესაბამისად, კარგად ჭამს, იმატებს წონაში, აქვს ცნობიერების ადეკვატური დონე, კუნთების ნორმალური ტონუსი, მას დამამშვიდებელი მედიკამენტი არ სჭირდება. 

აღსანიშნავია, რომ განვითარებადი ტვინი ძალიან მოწყვლადია ინტოქსიკაციისადმი და ადრეულ ასაკში საძილე, დამამშვიდებელი საშუალებების გამოყენება არაეფექტურია, ამის გამო მშობელი ზრდის დოზას და ერთვება მანკიერ წრეში, რამაც საბოლოოდ ბავშვის განვითარებაზე ცუდი შედეგი შეიძლება იქონიოს. ვინაიდან ითრგუნება ბავშვის გარემოსთან კომუნიკაციის მნიშვნელოვანი, ერთადერთი საშუალება. ამავდროულად არ არის გამორიცხული ალერგიული რეაქციის განვითარების რისკი. ასე რომ, ერთი შეხედვით მარტივმა და მსუბუქმა, თუნდაც მცენარეულმა მედიკამენტებმა შეიძლება სავალალო შედეგი გამოიწვიოს. 

- ხშირად, როდესაც ბავშვი განუწყვეტლივ ტირის და მშობლებს უჭირთ დამშვიდება, ისინი თვლიან, რომ მცირე დოზით, მსუბუქი დამამშვიდებელი ზიანს არ მოუტანს პატარას. როგორ მოიქცნენ ასეთ დროს, რას ურჩევდით?

- უნდა გავითვალისწინოთ, რომ დედა უძილობისაგან შეიძლება გამოიფიტოს და აღარ ჰქონდეს შესაბამისი ემოციური მდგომარეობა, ამიტომ დამამშვიდებელი მედიკამენტის გამოყენება ყველაზე ოპტიმალურ და ხშირად ერთადერთ გამოსავლად მიაჩნია. ძალიან მნიშვნელოვანია, ამ პერიოდში დაეხმარონ დედას, კერძოდ, აუცილებელია ბავშვზე ზრუნვის გადანაწილება მშობლებს შორის, საჭიროების შემთხვევაში ოჯახის წევრების ჩართვა ბავშვზე ზრუნვის პროცესში. ყოველივე ეს საშუალებას მისცემს დედას თავად იყოს მშვიდად, ჰქონდეს ბავშვის ტირილთან გამკლავების ადეკვატური ქმედებები და ეს რთული პერიოდი გაივლის ყოველგვარი დამამშვიდებელი მედიკამენტის გარეშე.

აუცილებლად მინდა განვასხვაოთ ტიპური ბავშვის ქცევის დარღვევა და ქცევის რადიკალური დარღვევა, განვითარების გარკვეული დარღვევების მქონე ბავშვთან. ჩაერთონ სპეციალისტები, ნევროლოგი, ბავშვთა ფსიქოლოგი, რომლებიც ზუსტად განსაზღვრავენ პრობლემას და მისი მართვის ტაქტიკას, მედიკამენტების გამოყენების ჩათვლით.

- შედარებით მოზრდილ ბავშვებზე რას გვეტყოდით? შეიძლება თუ არა უარყოფითი ზეგავლენა მოახდინოს დამამშვიდებლის მიღებამ?

- ახლა შევეხოთ ცოტა მოზრდილ ბავშვებს, 2-დან 4 წლამდე ასაკს. ამ პერიოდში ბავშვი იწყებს სწრაფვას დამოუკიდებლობისკენ, ცდილობს საკუთარი მე დაამკვიდროს. იძენს დამოუკიდებელ უნარ-ჩვევებს, ხშირად იყენებს სიტყვა „არას“ და ძალიან ოპოზიციურია, მაქსიმალურად ცდილობს გარემო დაუქვემდებაროს საკუთარ მოთხოვნებს. ეს ე.წ. პირველადი სიჯიუტის პერიოდია. აქ მშობლები უნდა ეცადონ იპოვონ ოქროს შუალედი და დაიცვან ზომიერება აკრძალვებსა და ნებადართულობაში.

თუ ბავშვს კატეგორიულად ავუკრძალავთ ყველაფერს და დიდი წნეხის ქვეშ მოვაქცევთ მის „მეს“, ამან მომავალში შესაძლოა, ძალიან სერიოზული თვითშეფასების პრობლემები ჩამოუყალიბოს. ამ პერიოდის შემადგენელი ნაწილია ე.წ „მრისხანების შეტევები“, ქცევითი დარღვევები და დაუმორჩილებლობა ბავშვის მხრიდან, მიზეზი – დამოუკიდებლობის სურვილთან ერთად თავს იჩენს ბავშვის გამოუცდელობა. მან არ იცის, როგორ მოიპოვოს დამოუკიდებლობა, არ აქვს გარემოსთან კომუნიკაციის გამოცდილება, სრულფასოვნად არ არის ჩამოყალიბებული მეტყველება.

ხშირად „არას“ თქმის შემდეგ ბავშვმა არ იცის, როგორ გააგრძელოს მშობელთან ურთიერთობა. ამას მოჰყვება ემოციების მოზღვავება და თავს იჩენს მანიპულაციური ქცევები, რომლითაც ის ცდილობს მიიღოს სასურველი. აქ დამამშვიდებელი მედიკამენტები მშობლებს ვერ დაეხმარება. მედიკამენტის გამოყენების შედეგად ბავშვი დაკარგავს წინააღმდეგობის გაწევის ძალას ფიზიკურად, მაგრამ როგორც კი მედიკამენტი მოიხსნება, არასასურველი ქცევა ისევ იჩენს თავს და ზოგადად, დარჩება უცვლელად. 

ამ დროს ძალიან მნიშვნელოვანია მშობელმა თავისი ქცევით გააგებინოს შვილს, რომ ეს არ არის ის ქმედება, რის შედეგადაც მან შეიძლება მიიღოს სასურველი და შესთავაზოს ალტერნატივა, რითიც ბავშვი სურვილის ასრულებას შესძლებს. 

უმჯობესია, მშობელმა გაიჭირვოს რამოდენიმე კვირა, ისწავლოს ქცევითი ტექნიკები და ასე მართოს პატარას ქცევა, შემდეგ კი დიდი ხნის განმავლობაში იყოს მშვიდად. 

თუ ოჯახის ყველა წევრი, წინასწარგანსაზღვრულად, შეთანხმებულად იმოქმედებს, შედარებით ადვილად და მოკლე დროში მივიღებთ სასურველი ქცევის ჩამოყალიბებას. გაცილებით პრობლემურია მრავალთაობიანი ოჯახი იმიტომ, რომ ბავშვი არაჩვეულებრივად ხვდება, როგორ იმანიპულატოროს სხვადასხვა ადამიანთან. როგორც წესი, ხშირად ბავშვის მშობლებს აქვთ ურთიერთშეთანხმებული ქმედებები, რომლებსაც იყენებენ ბავშვთან ურთიერთობაში, მაგრამ ამ ყველაფერს საერთოდ არ ითვალისწინებს ბებია-ბაბუა, ან არსებობს სხვადასხვა ვარიაცია. ასეთ შემთხვევაში ადეკვატური ქცევის ჩამოსაყალიბებლად ოჯახს დასჭირდება გაცილებით დიდი დრო.


და ბოლოს, ძვირფასო მშობლებო, რაც უფრო ნაკლებად მოსთხოვთ ექიმებს დამამშვიდებელი მედიკამენტის დანიშვნას, მით უფრო დაეხმარებით თქვენს შვილს. აუცილებელია იცოდეთ საკუთარი ემოციური შესაძლებლობების ზღვარი, ის ტექნიკები და მექანიზმები, რომლებიც დაგეხმარებათ პრობლემური სიტუაციების მართვაში. აუცილებელია გქონდეთ აქტიური კომუნიკაცია შვილთან და როდესაც ოჯახის ყველა წევრი ჩართული, ურთიერთშეთანხმებული იქნება აღზრდის პროცესში, მედიკამენტების გამოყენების საჭიროება არ დადგება. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად