Baby Bag

რა არის პოზიტიური აღზრდა, რა დადებით ზეგავლენას ახდენს ბავშვზე და ცვლის თუ არა რთულ ქცევას ამგვარი აღზრის სტილი?

რა არის პოზიტიური აღზრდა, რა დადებით ზეგავლენას ახდენს ბავშვზე და ცვლის თუ არა რთულ ქცევას ამგვარი აღზრის სტილი?
რა არის პოზიტიური აღზრდა, რა დადებით ზეგავლენას ახდენს ბავშვზე და ცვლის თუ არა რთულ ქცევას ამგვარი აღზრის სტილი? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ნინო ფირცხალაიშვილი.

- ქალბატონო ნინო, ზოგადად, რა არის პოზიტიური აღზრდა და როგორია მეთოდები?

- აღზრდა საკმაოდ საინტერესო, ხანგრძლივი, უწყვეტი პროცესია, გამოწვევების წინაშე აყენებს მშობლებს. მათ ეკისრებათ უდიდესი პასუხისმგებლობა, რამდენადაც აღზრდის სტილზეა დამოკიდებული, როგორ პიროვნებად ჩამოყალიბდება ბავშვი. სამეცნიერო სფეროში პოზიტიური აზროვნება გულისხმობს ყურადღების გამახვილებას ბავშვის ძლიერ მხარეზე, მის განვითარებასა და ფორმირებაზე. ამ სტილის აღზრდის პროცესში არ განიხილება ბავშვის სუსტი მხარე. ძირითადი პრინციპია მის მიმართ კეთილგანწყობილი გარემოს შექმნა. ასევე, მშობელსა და შვილს შორის ურთიერთპატივისცემაზე დაფუძნებული ურთიერთობების ჩამოყალიბება და რაც მთავარია, ბავშვის უპირობოდ მიღება და სიყვარული.

რაც შეეხება პოზიტიური აღზრდის მეთოდებს, ძალიან ბევრი მეთოდი არსებობს. მათი ძირითადი ამოსავალი პრინციპი გახლავთ, ბავშვების მიმართ მშობლების პოზიტიური განწყობა, მათი მიმღებლობა და ისეთი დამოკიდებულებები, როგორებიცაა: შექება, წახალისება, მოწონება, ნდობის გამოხატვა. პოზიტიური აღზრდის მეთოდებში არ მოიაზრება ისეთი თავისებურებები, როგორებიც არის: დასჯა ფსიქიკური ან ფიზიკური, ზეწოლა, მუქარა და ა.შ.

- რა უპირატესობები აქვს პოზიტიური აღზრდის სტილს და რა დადებით ზეგავლენას ახდენს ბავშვებზე?

- ადამიანი აღზრდის სტილს თავად ირჩევს, გამომდინარე იქიდან, როგორი პიროვნული თავისებურებებით ხასიათდება, როგორი გამოცდილება და ცოდნა აქვს მიღებული, შესაბამისად, ადამიანი, როგორც განვითარებადი არსება, ნებისმიერ სიტუაციაში შეიძლება, დაფიქრდეს ამართლებს თუ არა მის მიერ არჩეული ქცევის სტილი, გადახედოს განხორციელებულ სტრატეგიებს, იმ მეთოდებს, რომლებსაც აღზრდის პროცესში იყენებს და თუ კი ჩათვლის, რომ გარკვეულწილად სირთულეებს აწყდება, ყოველთვის შეუძლია ჩაანაცვლოს, განაახლოს ესა თუ ის მიდგომა. 

მშობელი, რომელიც ირჩევს პოზიტიური აღზრდის სტილს, ძირითადად, მის ხელთ არის ისეთი თავისებურებები, როგორიც არის თავისი მაგალითით მიმართულების მიცემა. მშობელი თავად აძლევს მაგალითს, როგორ შეიძლება მართოს ემოციები, მოაგვაროს პრობლემური სიტუაციები, გაუმკლავდეს ცხოვრებისეულ სირთულეებს, მართოს კონფლიქტური სიტუაცია, დაისახოს მიზნები და მოახერხოს ამ მიზნამდე მისვლა. ამგვარი მიდგომა უნიკალურ შესაძლებლობას აძლევს, განივითაროს ის უნარები, რომლებიც სამომავლოდ გამოადგება - იყოს მიზანსწრაფული, ემპათიური, შეეძლოს საკუთარი თუ სხვისი საზღვრების დაცვა და პატივისცემა. 

მშობელი არ უნდა შეუშინდეს შეცდომის აღიარებას, მნიშვნელოვანია, იყოს გულწრფელი ბავშვის მიმართ. ასევე აუცილებელია ხელი შეუწყოს იმაში, რომ ბავშვმა მოახერხოს საკუთარი თავის მიმართ რწმენის მოპოვება. ამ უნარის განვითარებას ხელს უწყობს შვილისთვის საშუალების მიცემა, თავად მოაგვაროს პრობლემები, დაძლიოს სირთულეები. არანაირ შემთხვევაში მშობელი არ იღებს პასუხისმგებლობას, რამდენადაც ეს შვილს აძლევს საშუალებას, დარწმუნდეს საკუთარ შესაძლებლობებში. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბავშვი ხდება დამოკიდებული მშობელზე და ნაკლებად არის თავდაჯერებული. ასევე სასურველია, მშობელმა აღიაროს შვილის მცირედი წარმატებაც კი, არ უნდა დაუკარგოს მცდელობა, ძალისხმევა, რომელიც მიზნის მისაღწევად განხორციელდა. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია ბავშვს მისცეს შეცდომის დაშვების უფლება, ისწავლოს ამის გათვალისწინებით, შედეგად ბავშვი მიხვდება, რომ შეცდომა არ არის მარცხი.

- ბავშვებთან, რომლებიც რთული ქცევით ხასიათდებიან, მშობლებს უჭირთ თავის გაკონტროლება. ამ მხრივ, როგორ ცვლის პოზიტიური მიდგომა და მეთოდები ბავშვის ქცევას?

- როდესაც ვსაუბრობთ ბავშვის რთულ ქცევაზე, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ მისი ასაკობრივი თავისებურებები. მშობელმა უნდა გააანალიზოს შვილის რთულ ქცევას რა უდევს საფუძვლად, რაზე დაკვირვებითაც უფრო მარტივად მიიღებს გადაწყვეტილებას, როგორ მიუდგეს, რა მეთოდები გამოიყენოს. ხშირ შემთხვევაში თითქოს მშობლები და ასევე შვილებიც არასწორ ინტერპრეტაციას უკეთებენ ერთმანეთის რეაგირებას ამა თუ იმ ქცევაზე. მშობლის მხრიდან მძაფრი რეაგირება გარკვეულ საკითხში, ხშირად ბავშვს გარიყულად აგრძნობინებს თავს, ის თავის მხრივ ფიქრობს, რომ მშობელს მისი არ ესმის.

მცირე ასაკის ბავშვებთან, როდესაც რთულ ქცევას აქვს ადგილი, მნიშვნელოვანია, მშობელმა ყურადღება მიაქციოს იმ მომენტში რამდენად არის დაკმაყოფილებული ბაზისური მოთხოვნილებები, რამდენად სრულფასოვანი იყო ძილი, ხომ არ არის მშიერი და ა.შ. თუ შვილის მხრიდან არის რაიმეს მოთხოვნა, რისი დაკმაყოფილებაც მშობელს არ შეუძლია, რადგან ბავშვისთვის არის საზიანო და უარი იწვევს რთულ ქცევას, ამ დროს მშობელი უხსნის თუ რატომ არ შეიძლება ამის განხორციელება. რაც შეეხება, მოზრდილი ასაკის ბავშვებს, მათთვის ძირითადი მიზანი არის დამოუკიდებლობისკენ სწრაფვა. ამ დროს მოზარდებისთვის დიდი მნიშვნელობა აქვს თანატოლების აზრს, ხოლო მშობლების ავტორიტეტი რაღაც დონეზე ქვეითდება. 

ვფიქრობ, მშობელმა ბავშვს უნდა მისცეს საშუალება, გამოხატოს აზრი, მოუსმინოს და შეეცადოს მიიღოს განსხვავებული მოსაზრება, თავისი მხრიდან კი გაუზიაროს საკუთარი მოსაზრება. გულღია საუბარი, თანადგომა საშუალებას აძლევს მშობელს და შვილს უფრო მეტად დაახლოვდნენ, მეტად გაიცნონ ერთმანეთი, რაც ბავშვის ნორმალური განვითარების საფუძველია.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მშობლები შვილებს ზრდიან თავისთვის, უნდათ, რომ მერე შვილებისგან რაღაც მიიღონ, რის გამოც დიდი პრობლემების წინაშე დგებიან,“ - დეკანოზი შალვა კეკელია

„მშობლები შვილებს ზრდიან თავისთვის, უნდათ, რომ მერე შვილებისგან რაღაც მიიღონ, რის გამოც დიდი პრობლემების წინაშე დგებიან,“ - დეკანოზი შალვა კეკელია

დეკანოზმა შალვა კეკელიამ ოჯახური პრობლემებისა და ცოლ-ქმრული ურთიერთობის სიძნელეების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, ადამიანს თუ ბედნიერების პოვნა სურს, მას უნდა შეეძლოს საკუთარი თავის მეუღლისთვის მიძღვნა:

„მე ხშირად ჯვარს რომ ვწერ ხოლმე, მამაკაცს ასეთ რამეს ვეუბნები: „​გინდა, რომ იყო ბედნიერი ამ ცხოვრებაში? მაშინ საკუთარი თავი მიუძღვენი შენს მეუღლეს. ბოლომდე ეცადე, რომ არაფერი მიიღო შენი მეუღლისგან, პირიქით, შენ უნდა გასცე ყველაფერი.“ იმავეს ვეუბნები პატარძალსაც: „თუ გინდა, რომ ბედნიერი იყო, მაშინ გაიღე, გაიღე შენი მეუღლისთვის.“ ეს ყველაზე რთულია. პრობლემები დგება ოჯახში იმ დროს, როდესაც ადამიანს რაღაცების მიღება უნდა. რასაცა გასცემ, მხოლოდ ეს არის შენი. რაც არ გაგიცია, შენი არასდროს იქნება. პავლე მოციქული ამბობს, რომ შენ ბედნიერი უნდა იყო გაცემის დროს და არა მიღების დროს. ეს აზროვნება როგორც კი შემოვა ადამიანში და ბოლომდე განამტკიცებს საკუთარ სულში იმას, რომ უნდა გასცეს, გაიღოს, ის ოჯახი იქნება ბედნიერი.“

დეკანოზის თქმით, ცოლ-ქმარი ყოველთვის ერთმანეთის გახარებაზე უნდა ფიქრობდეს:

„წარმოიდგინეთ ცოლ-ქმარი, რომლებიც მთელი არსებით ფიქრობენ იმაზე, როგორ გაახარონ ერთმანეთი. ქმარი მთელი არსებით ფიქრობს იმას, ცოლს როგორ მოემსახუროს, როგორ სცეს პატივი ცოლს, როგორ გადაჰყვეს მას, გაიგოს, რა მოსწონს, რა უხარია. ასევე ცოლიც გაღვიძებისთანავე ფიქრობდეს იმაზე, ქმარს რა გაუხარდება და იმით ახარებდეს. წარმოიდგინეთ იმ ოჯახში როგორი სიყვარული იქნება, ბავშვები როგორ სიყვარულში გაიზრდებიან.“

მამა შალვა კეკელიას თქმით, თანამედროვე ადამიანს უჭირს საკუთარი თავის სხვისთვის მიძღვნა:

„წარმოიდგინეთ, დილით იღვიძებს ქმარი, ყვირის: „მომემსახურე, დროზე ადექი, რაღაც გამიკეთე.“ დედაც იღვიძებს, მაშინვე ბავშვებს უყვირის: „ადექით ჩქარა, რაღაც გააკეთეთ!“ ასეთ ოჯახში სულ სხვა მდგომარეობაა. ოჯახი, რომელიც სიწმინდისკენ მიდის და​ ურთიერთობა ერთმანეთის პატივისცემაზეა აგებული, ის ოჯახი არის სხვანაირი. ადამიანებმა დაკარგეს ეს ურთიერთობები. საკუთარი თავის მიძღვნა ადამიანს აღარ შეუძლია. მას არ შეუძლია საკუთარი თავი გაიღოს მსხვერპლად. თუ მსხვერპლად იღებს, ყოველთვის მსხვერპლი ჰგონია თავი. თუ თავი მსხვერპლი გგონია, ამით ყველაფერს ანადგურებ. ბევრჯერ მოგისმენიათ, ალბათ: „სულ მე ვუკეთებ, ვერასდროს ხედავს ამას ადამიანი.“ პრობლემები არის ძირითადად იმის გამო, რომ ადამიანს საკუთარი თავის გაღება არ შეუძლია.“

დეკანოზის თქმით, თუ ადამიანი გაიღებს საკუთარ თავს ოჯახისთვის, სანაცვლოდ ის ბევრ სიხარულს მიიღებს:

„ჯვრისწერაზე ხშირად სანთელზე მივუთითებ ხოლმე ცოლ-ქმარს და ვეუბნები: „შეხედეთ ამ სანთელს. თქვენ თუ გინდათ ბედნიერები იყოთ, უნდა დაემსგავსოთ ამ სანთელს. სანთელი იწვის ისე და ანათებს ისე, რომ შენგან არაფერს ელოდება. შენთვის იწვის ის ბოლომდე, შენთვის იხარჯება ბოლომდე. ეს სანთელი არის სიმბოლო იმისა, შენ როგორი უნდა იყო. როგორც ის იწვება შენთვის, შენც ასევე უნდა დაიწვა შენი მეუღლისთვის. ასე უნდა დაიწვა შენი შვილებისთვის. როდესაც ასე გაიღებ საკუთარ თავს, მიიღებ ბევრ სიხარულს, ​სხვანაირი შვილები გეყოლება.“

მამა შალვა კეკელიას თქმით, შვილები მშობლებმა საკუთარი თავისთვის არ უნდა გაზარდონ:

„მშობლები შვილებს ზრდიან თავისთვის. უნდათ, რომ მერე შვილებისგან რაღაც მიიღონ. ასე ზრდიან საკუთარ შვილებს და მერე ძალიან დიდი პრობლემების წინაშე დგებიან. ხშირად გვისაუბრია ამაზე, რომ მშობლები სულ რაღაცას უკრძალავენ შვილებს ან ავალებენ. მშობლების 90 % შემთხვევაში არ არის ისე, რომ სიყვარულით ექცეოდეს შვილს, პატივისცემით ექცეოდეს. მერე რა, რომ პატარაა ბავშვი. მასაც თავისი პატივი აქვს. ​ბავშვს არ აძლევენ საშუალება​ს, რომ მან თვითონ გადაწყვიტოს რაღაც. როდესაც ბავშვი იზრდება, თვითონაც ზუსტად ასე ექცევა თავის მშობელს. მშობლებს ხშირად ვეუბნები ხოლმე: „გინდათ, რომ თქვენი შვილისგან გაიხაროთ? გახდით სამაგალითო მშობლები თქვენი შვილისთვის. მაგალითის მიმცემი უნდა იყოთ თქვენი შვილისთვის. თუ თქვენი შვილი დაინახავს, რომ თქვენ ერთმანეთი გიყვართ, ერთმანეთს პატივს სცემთ, არ არსებობს, რომ ისიც პატივისცემით არ განიმსჭვალოს თქვენდამი.“

„როდესაც ბავშვი ხედავს, რომ დედა მამას პატივს არ სცემს, უხეშად ელაპარაკება მამას, მამაც უხეშად ელაპარაკება დედას, თვითონაც ასე მოექცევა მშობელს. შეიძლება პატარა ასაკში ვერ გაგიბედოს ბავშვმა დალაპარაკება, მაგრამ როგორც კი რაღაც ასაკში გადავა, ის აუცილებლად შენ წინააღმდეგ წამოვა. 90 % შემთხვევაში ​რასაც ოჯახში ხედავს შვილი, ისე იზრდება. კარგ ოჯახში იზრდებიან კარგი შვილები. ცუდ ოჯახში იზრდებიან ცუდი შვილები. მაგალითი არის ყველაფერი. იოანე ოქროპირიც ამბობს, რომ შვილებს არაფრის დარიგება არ სჭირდებათ. როგორც ცხოვრობთ, ისე იცხოვრებენ თქვენი შვილებიც,“ - აღნიშნულ თემებზე დეკანოზმა საპატრიარქოს ტელევიზიის გადაცემაში „განთიადი“ ისაუბრა.

წყარო:​ „განთიადი“

წაიკითხეთ სრულად