Baby Bag

სტრესისა და შფოთვისგან გასათავისუფლებელი ვარჯიშები - ფსიქოთერაპევტი დავით ანდღულაძე

სტრესისა და შფოთვისგან გასათავისუფლებელი ვარჯიშები - ფსიქოთერაპევტი დავით ანდღულაძე

ფსიქოთერაპევტმა დავით ანდღულაძემ ძლიერი შფოთვით მოცული ადამიანებისთვის გამოსადეგი და ეფექტიანი ვარჯიშების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, ადამიანებს შეუძლიათ ამ დროს ყურადღება მიმართონ არა მედიკამენტებისკენ, არამედ კონკრეტული აქტივობებისკენ:

„როდესაც ატანილია შფოთვით ადამიანი, ​მოცულია შფოთვით და პანიკურ მდგომარეობაშია, რა უნდა გააკეთოს ამ მდგომარეობაში? ვერ გეტყვით, რომ ამ დროს ყურადღება გადაიტანოთ რამეზე. როგორც წესი, ამ დროს არ გაქვთ ამის საშუალება. ამ განსაკუთრებული შფოთვის დროს, რამდენ თქვენგანს გამოუყენებია პრეპარატი? ამოგიღიათ ჩანთიდან, ჯიბიდან, უჯრიდან, დალოდებიხართ რამდენიმე წუთს. თქვენ გაქვთ იმის საშუალება, რომ ყურადღება მიმართოთ იმ საცავისკენ, სადაც არის ეს წამალი. ამ დროს, როგორც წამლისკენ შეგიძლიათ მიმართოთ თქვენი ყურადღება, ისევე შეგიძლიათ ყურადღება მიმართოთ რეალობისკენ, რომელიც ცოტა ხნის წინ დაკარგეთ. რომ არა ეს შფოთვა, რა მდგომარეობაში იქნებოდით ახლა, რას გააკეთებდით ახლა?!“

დავით ანდღულაძის თქმით, შფოთვის დროს ძალიან კარგია სუნთქვითი ვარჯიშების შესრულება:

„ამ დროს უპირატესობას ვანიჭებთ ფიზიკურ აქტივობას. ​ფიზიკური აქტივობაა სუნთქვაც. კარგია ღრმა ჩასუნთქვა და სუნთქვის შეკავება საკმაოდ დიდხანს. არის ასევე სხვა ტიპის აქტივობებიც, როგორიცაა ბოლთის ცემა. ამას ისედაც აკეთებთ ხოლმე. ამაზე უკეთესია სირბილი, ჩაბუქვნა. ამ დროს, რადგან ფიზიკურად იტვირთება ადამიანი, გული უჩქარდება. უნდა აუჩქარდეს კიდეც. შფოთვის დროს ადამიანს ისედაც აჩქარებული აქვს გული. გულის აჩქარება ისევ შფოთვასთან, საფრთხესთან არის ასოცირებული, ამიტომ მსგავსი აქტივობები არ ღირს. რა ტიპის აქტივობა გვირჩევნია?! უმჯობესია, მარტივია და პრაქტიკაში უკეთ გამოსაყენებელია მსუბუქი, განმეორებადი მოძრაობები.“

დავით ანდღულაძემ მჯდომარე პოზიციაში შესასრულებელ სპეციალურ ვარჯიშებზეც ისაუბრა, რომელთა დახმარებით ადამიანები შფოთვის დამარცხებას შეძლებენ:

„რომ ვზივარ, შემიძლია თავი ვაქნიო. ხომ ცუდად ვარ, ხომ წამოხტომა მინდა, მაგრამ თავი რომ გადავაქანო და გამოვაქანო, რა მიშლის ხელს?! ეს იმ შემთხვევაში გამოგვადგება, როდესაც პრობლემა არის მწვავე, მაგრამ არც იმდენად, რომ კისრის კუნთები იყოს ზედმეტად დაჭიმული. ვიღაცისთვის ეს შეიძლება აკვანთან ასოცირდებოდეს, ვიღაცისთვის ზღვაზე, გასაბერ ლეიბზე წოლასთან. მთავარი ის არის, რომ ეს განმეორებადი მოძრაობა ადვილად აღქმადია ჩვენი ცნობიერებისთვის, არის პროგნოზირებადი. ​შფოთვა-ფორიაქის დროს ვართ დაკარგულები. განცდა მაქვს, რომ არ ვიცი სად ვარ. ასევე შეგვიძლია კისრის განზრახ გადაწევა. შემიძლია თავი მოვაბრუნო მარჯვნივ, მოვაბრუნო მარცხნივ. რომელი მოძრაობის შესრულების საშუალებასაც მაძლევს ჩემი კისერი, იმას ვაკეთებ.“

დავით ანდღულაძის თქმით, შფოთვის დასაძლევი ვარჯიშების შესრულება ფეხზე დგომისასაც შეგვიძლია:

„იგივე შეგვიძლია გავაკეთოთ ფეხზე მდგომმა. ხან ერთ ფეხზე გადავიტანთ სიმძიმეს, ხან მეორეზე. ფეხზე მდგომებს შეგვიძლია მთლიანად წავიდეთ მარჯვენა მხარეს, მარცხენა მხარეს. მერე უკვე ვნახავ, რომ ამ მოძრაობაზე გადადის ჩემი ყურადღება, ​შფოთვა თანდათანობით ქვეითდება, შინაგანი სიმშვიდის ხარისხი იმატებს. უფრო მარტივია, რომ ფიზიკურად ერთ ადგილზე ვიდგე, მაგრამ ტორსი მოვაბრუნო ჯერ ერთ მხარეს, მერე მეორე მხარეს. ხელები რაც უფრო თავისუფალი იქნება, მით უკეთესი. ხელს მიმართულება არ უნდა მივცეთ. მოქნეული მხარი მას თავად წაიღებს და წამოიღებს.“

„შეგვიძლია ყურადღება მივიქციოთ ტაშის შემოკვრით. შეიძლება დავიწყო ნელა და მერე ავაჩქარო. შეიძლება ძალაზე ვიყო ორიენტირებული, ხელები კარგად ამეწვას. ეს არის არა თვითგვემა, თვითდაზიანება, არამედ ყურადღების გადატანის გზა და საშუალება. ეს ჩვევად არ უნდა იქცეს. ეს არის, რაც ყველაზე ნაკლებად გვაწყობს, მაგრამ უკეთესი თუ მიუწვდომელია იმ მომენტში, ასეთი აქტივობა შეიძლება გააკეთოს ადამიანმა,“ - აღნიშნა დავით ანდღულაძემ.

წყარო:​ „აზროვნების აკადემია“

შეიძლება დაინტერესდეთ

გაბრაზებული ბავშვისთვის ჭკუის სწავლება ძალიან დიდი შეცდომაა - როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

გაბრაზებული ბავშვისთვის ჭკუის სწავლება ძალიან დიდი შეცდომაა - როგორ დავეხმაროთ პატარებს ემოციების მართვაში?

მშობლებს ზედმეტად მგრძნობიარე ბავშვებთან ურთიერთობა უჭირთ. როგორც წესი, ემოციურ პატარებს შენიშვნების მიღებაზე მძაფრი რეაქცია აქვთ. ისინი მშობლების მითითებების მოსმენაზე უარს აცხადებენ, ხშირად ყურებზე ხელს იფარებენ და გარბიან, ან მოულოდნელად ყვირილს იწყებენ, ცრემლებს ღვრიან და ხმამაღლა აცხადებენ, რომ უფროსების მოსმენის სურვილი არ აქვთ.

მშობლები ბავშვის უცნაური ქცევის მიზეზებს ვერ ხსნიან, ღელავენ და ფიქრობენ, რომ შვილის აღზრდისას სერიოზული შეცდომები დაუშვეს. მათ არ იციან, რომ პატარას საკუთარი ტემპერამენტი მართავს, რაც მას დაბადებიდანვე თან დაჰყვა და რისი შეცვლაც გარეგანი ჩარევით შეუძლებელია. ზოგიერთი ბავშვი სიახლეებისადმი გახსნილია, ახალი ურთიერთობები და თავგადასავლები თავბრუს ახვევს და სიხარულით ავსებს, ზოგს კი ცვლილებებთან შეგუება მეტისმეტად უძნელდება. ეს ყოველივე იმით აიხსნება, რომ ადამიანები ერთმანეთისგან ტემპერამენტით ძალიან განსხვავდებიან.
ბავშვი, რომელიც შენიშვნის მიცემას ვერ იტანს, სხვა პატარებთან შედარებით უფრო ემოციური და მგძნობიარეა. ის ერთი შეხედვით უმნიშვნელო შემთხვევას უდიდეს მნიშვნელობას ანიჭებს, ტირილისგან თავის შეკავებას ვერ ახერხებს, ყვირის და უფროსებს შეურაცხყოფას აყენებს. ბავშვის გარეგანი ქმედება მის შინაგან მდგომარეობას აირეკლავს. პატარა თავის ემოციებს ვეღარ აკონტროლებს და შესაბამისად, არც საკუთარი ქცევის გაკონტროლება შეუძლია. ჩვენს სტატიაში მშობლებს საინტერესო სტრატეგიებს ვთავაზობთ, რომელთა დახმარებით ზედმეტად მგრძნობიარე ბავშვებს თავიანთი ემოციების მართვას ​ასწავლით.

შეინარჩუნეთ სიმშვიდე
ბავშვი, რომელიც საკუთარ ემოციებს ვეღარ აკონტროლებს, შესაძლოა, მშობლისთვის შეურაცხმყოფელ ქცევას ავლენდეს. თუ თქვენი შვილი გიყვირით, გეჩხუბებათ და თქვენი მოსმენა არ სურს, ემოციებს ნუ აყვებით. დამშვიდდით და მოიქეცით ისე, როგორც თქვენი შვილი უნდა იქცეოდეს: ისაუბრეთ გარკვევით, იფიქრეთ რაციონალურად და ისტერიკას ნუ მოაწყობთ. მიეცით თქვენს შვილს კარგი მაგალითი. ბავშვი ირაციონალურად მოქმედებს. ის თავისი ქცევით საკუთარ უმწეობას ავლენს, მიგანიშნებთ, რომ სამყაროსთან ურთიერთობა უძნელდება და იძულებულია ეს ყვირილით ან ტირილით გამოხატოს. თუ ბავშვი გეუბნებათ, რომ ის ვერ გიტანთ, ცხელ გულზე ნათქვამ სიტყვებს პირდაპირი მნიშვნელობით ნუ მიიღებთ. უმჯობესია, თუ ბავშვის მდგომარეობას სიღრმისეულად გააანალიზებთ. თუ სიმშვიდეს შეინარჩუნებთ, თქვენი შვილი უფრო მალე დაწყნარდება, ვიდრე ჩვეულებრივ.
დააკვირდით თქვენი ბავშვის განწყობას, ისაუბრეთ ლაკონიურად და გარკვევით
მშობლები ბავშვის დასაწყნარებლად ძალიან ბევრს საუბრობენ, უხსნიან შვილს, თუ რატომ არ მოსწონთ მისი ქცევა და იმედი აქვთ, რომ პატარა მათ რჩევა-დარიგებას გაითვალისწინებს. აღელვებულ ბავშვს კი მშობლების არ ესმის, რადგან საკუთარი ემოციების გავლენის ქვეშ იმყოფება. ნუ დაუწყებთ მას ზედმეტი რჩევა-დარიგების მიცემას, როდესაც ხედავთ, რომ ბავშვი საკუთარ ემოციებს ვეღარ აკონტროლებს. ეცადეთ, მოკლე და ლაკონიური ფრაზებით შემოიფარგლოთ. „ყოჩაღ, რა ძლიერი ემოციებია!“ - მსგავსი შეფასება სავსებით საკმარისია, რათა ბავშვი დამშვიდდეს. ის მიხვდება, რომ თქვენ მის ქცევას კატასტროფად არ აღიქვამთ და მისი გაგება შეგიძლიათ.
ბავშვს მაშინ ესაუბრეთ, როდესაც ის დამშვიდდება

მშობლები გაღიზიანებული ბავშვის დამშვიდებას არგუმენტების მოყვანით და ლოგიკური მსჯელობით ცდილობენ. ისინი პატარას თავის შეცდომაზე მიუთითებენ და მისი ემოციური ქცევის გაანალიზებას ცდილობენ, თუმცა გაბრაზებული ბავშვისთვის ჭკუის სწავლება ძალიან დიდი შეცდომაა, რომლებსაც უფროსები ხშირად უშვებენ. გამოიჩინეთ მოთმინება. მიეცით ბავშვს დრო, რათა დამშვიდდეს. პატარასთან საუბარს მხოლოდ მაშინ აქვს აზრი, როდესაც ის საკუთარ ემოციებს აკონტროლებს.
წარსული გამოცდილებიდან ისეთი შემთხვევები გაიხსენეთ, როდესაც ბავშვი გამოწვევას მშვიდად შეხვდა
გაახსენეთ ბავშვს ისეთი შემთხვევა, როდესაც მან თავისი ემოციების გაკონტროლება წარმატებით შეძლო. მოუყევით მას ისტორიები, რომელიც თავდაჯერებას შემატებს. შეაქეთ წარსულში გამოჩენილი გონიერებისა და მოთმინების გამო. ბავშვი მიხვდება, რომ მის გონივრულ ქცევას მშობლების კმაყოფილება და შექება მოჰყვება, რაც მას საკუთარი ემოციების გასაკონტროლებლად დამატებით სტიმულს მისცემს.
აგრძნობინეთ ბავშვს, რომ თქვენ მისი მეგობარი ხართ და ემოციების მართვაში აუცილებლად დაეხმარებით
ბავშვს ყველაზე მეტად მშობლების თანადგომა ახარებს. თუ ის იგრძნობს, რომ თქვენ მისი გესმით და მის განცდებს თანაუგრძნობთ, საკუთარი ემოციების გაკონტროლებას უკეთ შეძლებს. ნუ გააკრიტიკებთ პატარას ემოციური ქცევის გამოვლენისას. თქვენი შვილი თქვენგან თანაგრძნობას და ყურადღებას ელის.
მგრძნობიარე ბავშვთან ურთიერთობისას დიდი სიფრთხილისა და მოთმინების გამოჩენა გმართებთ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მისი დახმარება ძალიან გაგიჭირდებათ, რაც ბავშვის მდგომარეობას უფრო დაამძიმებს.
ავტორი: ია ნაროუშვილი
წაიკითხეთ სრულად