„ბავშვთან ურთიერთობის მთავარი პრინციპი არის თავისუფალი არჩევანი კონკრეტულ პირობებში,“ - ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

​მშობლებს შვილების წინაშე უდიდესი პასუხისმგებლობა ეკისრებათ. ბავშვთან საუბრისას სიტყვების სიფრთხილით შერჩევა აუცილებელია. ერთმა არასწორმა ფრაზამ, შესაძლოა, მთლიანად შეცვალოს ბავშვის წარმოდგენები სამყაროზე და მის განვითარებას ხელი შეუშალოს. ჩვენს სტატიაში იმ შვიდ ფრაზას გაგაცნობთ, რომელიც ბავშვს არავითარ შემთხვევაში არ უნდა უთხრათ.

1. „უფროსებს უნდა დაუჯერო!“

ბავშვს თუ ეტყვით, რომ მან უფროსებს უნდა დაუჯეროს, ის გადაწყვეტს, რომ ნებისმიერი უფროსი ადამიანი ჭკვიანი და სამართლიანია. ის ჩათვლის, რომ უცნობ ადამიანებსაც უნდა ენდოს. ბავშვი ვერ იგრძნობს საფრთხეს, რომელიც, შესაძლოა, უცხოსგან ემუქრებოდეს. ​უმჯობესია, თუ ბავშვს ეტყვით: „მშობლებს უნდა დაუჯერო!“ ამ შემთხვევაში ის გააცნობიერებს, რომ ნებისმიერი ზრდასრული ადამიანი სანდო არ არის და ყველას უპირობოდ არ უნდა დაუჯეროს.

2. „ნუ ხარ ძუნწი!“

ბავშვს თუ ხშირად გაუმეორებთ, რომ ის ძუნწია, პატარა გადაწყვეტს, რომ მან ყველას ყველაფერი უნდა გაუნაწილოს ან დაუთმოს, რაც მორჩილი ხასიათის ჩამოყალიბებას განაპირობებს. სამომავლოდ ის მარტივად დათმობს საკუთარ ფასეულობებს და მისწრაფებებს, თუ იგრძნობს, რომ სხვები ამისკენ უბიძგებენ. უმჯობესია, თუ ბავშვს ეტყვით: „იქნებ მეგობარს მისცე შესაძლებლობა, რომ ცოტა ხნით შენი სათამაშოთი ითამაშოს? იქნებ თოჯინები გაგეცვალათ?“ ბავშვს უფლება მიეცით, რომ საკუთარ ნივთებს ისე მოექცეს, როგორც სურს. თუ ბავშვი წინააღმდეგია, რომ სათამაშო სხვას დაუთმოს, ამის გაკეთებას ნუ აიძულებთ.

3. „ეს ვინ გასწავლა?“

როდესაც ბავშვი ცელქობს და მას მსგავს კითხვას უსვამთ, ის ფიქრობს, რომ მის ნეგატიურ ქცევაზე პასუხისმგებელი თავად არ არის. ბავშვი ჩათვლის, რომ მის ქცევაზე პასუხს მშობლები აგებენ. ​უმჯობესია ბავშვს ჰკითხოთ: „რატომ მოიქეცი ასე?“ ის თავად გეტყვით ნეგატიურად სხვების მიბაძვის გამო მოიქცა, თუ საკუთარი ნებით. ბავშვს თავისი ქცევის მიზეზების ახსნის შესაძლებლობა მიეცით.

4. „შეხედე, რა კარგი ბავშვია!“

ბავშვის თანდასწრებით მის თანატოლებს ხშირად თუ შეაქებთ, ის გადაწყვეტს, რომ თავად სათანადოდ კარგი არ არის. თუ ბავშვს სხვებს ადარებთ, მას თვითშეფასება უქვეითდება. თუ სხვები გარკვეულ საქმეს თავს თქვენს შვილზე უკეთ ართმევენ, ბავშვი გაამხნევეთ და უთხარით: „მე შენ მიყვარხარ! ამის გაკეთება შენც შეგიძლია!“ ყურადღება თქვენი შვილის შესაძლებლობებზე გაამახვილეთ.

5. „სახლში დაგელაპარაკები!“

​ამ ფრაზის მოსმენა ბავშვს აშინებს. ის ფიქრობს: „შეიძლება, მშობლებმა რაიმე მატკინონ, მეშინია და არ მინდა სახლში წავიდე.“ მშობლების მოსიყვარულე დამოკიდებულება მუქარით ჩანაცვლდება, ხოლო სახლი სახიფათო სივრცედ იქცევა, რომელიც ბავშვს არ მოსწონს. როდესაც ბავშვი ცუდად იქცევა, უმჯობესია უთხრათ: „მინდა გითხრა, რატომ ვარ გულნატკენი!“ თქვენს გრძნობებზე საუბარი ბავშვს უბიძგებს, რომ მომავალში უკეთ მოიქცეს.

6. „ჯერ პატარა ხარ, ვერ გაიგებ!“

თუ ბავშვი უხერხული კითხვით მოგმართავთ, მას უხეშად არ უნდა უპასუხოთ. ის ამ კითხვაზე პასუხის პოვნას სხვა ადამიანთან შეეცდება, რომელიც, შესაძლოა, კომპეტენტური საერთოდ არ იყოს. უმჯობესია, თუ ბავშვს მსგავს პასუხს გასცემთ: „ახლა ამ კითხვაზე პასუხს ვერ გაგცემ, ფიქრისთვის ცოტა დრო მომეცი!“ მსგავსი პასუხის მოსმენის შემდეგ ბავშვს თქვენ მიმართ მეტი ნდობა გაუჩნდება.

7. „ტირილი შეწყვიტე!“

ამ სიტყვების მოსმენის შემდეგ ბავშვი გადაწყვეტს, რომ ​ემოციების გამოხატვა ცუდია. ის საკუთარ თავში ჩაიკეტება და გარკვეული დროის შემდეგ დაფარულ განცდებს აგრესიული ფორმით გამოხატავს. უმჯობესია ბავშვს უთხრათ: „მითხარი, რა გაწუხებს, რატომ ტირი? რამემ ხომ არ შეგაშინა, რამე გტკივა?“ მსგავსი კითხვა ბავშვს თქვენთან სასაუბროდ განაწყობს, რაც მას ემოციების გამოხატვაში დაეხმარება.

მომზადებულია ​Brightside.me-ს მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა