Baby Bag

„ოჯახის განვითარებაში არსებობს კრიზისები, ეს არის შესაძლებლობა განვითარებისთვის. თუ ვერ დაძლევ და კრიზისი გადაიზრდება ომში, ეს ურთიერთობა ვერ გაგრძელდება,“ - მარინა კაჭარავა

„ოჯახის განვითარებაში არსებობს კრიზისები, ეს არის შესაძლებლობა განვითარებისთვის. თუ ვერ დაძლევ და კრიზისი გადაიზრდება ომში, ეს ურთიერთობა ვერ გაგრძელდება,“ - მარინა კაჭარავა

​​ფსიქოლოგი მარინა კაჭარავა ოჯახის ფენომენის შესახებ საუბრობს. მისი თქმით ამქვეყნად უნაკლო არაფერია და იდეალური ოჯახიც არ არსებობს:

„ამ სამყაროში იდეალური და უნაკლო არაფერია. ეს ურთიერთობა არის ორი ადამიანის, ორი ისტორიის, ორი კულტურის, ორი გენეტიკის ურთიერთობა. ორი ადამიანის შეხვედრა, რაც უნდა დიდი სიყვარული იყოს, კრიზისის ელემენტებს შეიცავს. მათ შორის რაღაცების დალაგება უნდა მოხდეს. ემოციას ახასიათებს მთლიანობა, ის მთლიანად იპყრობს ადამიანს, რომელიც შემდეგ კარგად ვერ აზროვნებს. ვინც ადრე შეყვარებული ყოფილა, ახლა შეიძლება უკვირს, რა მომწონდა იმ ადამიანშიო. როდესაც მას უყვარდა, ის იყო მთლიანად შარავანდედში.​ სიყვარული მოლოდინებია, საოცარი გრძნობაა, რომელიც ამშვენებს ცხოვრების მომენტს და ადამიანსაც. ცხოვრებისეულ გამოცდილებაში კი უკვე ძალიან ბევრი პრობლემა მოდის. პრობლემები იწყება ამ ჯახით, რომ ეჯახება ორი სამყარო ერთმანეთს.“

მარინა კაჭარავას თქმით, ოჯახში უმთავრეს პრობლემას პარტნიორებს შორის უპატივცემულობა წარმოადგენს:

„არ ხდება გათვალისწინება, პატივისცემა მეორესი, მისი მიღება. ჩვენ გვინდა, რომ გადავაკეთოთ ის მეორე და გავხადოთ ისეთი, როგორიც გვინდოდა ყოფილიყო. წინასწარ შექმნილი ხატია და მინდა, რომ ადამიანი ამ ხატს დაემსგავსოს, ბეჭზე რომ დავდო ის მინდა, ტატამზე ვარ გამოსული და ვეჭიდავები. როდესაც მოლოდინები არ მართლდება, იწყება ფსიქოლოგიური ძალადობა. ეს მოთხოვნა თუ არ არის შეთანხმება, ის იწვევს საშინელ პროტესტს. ისევე როგორც პიროვნების განვითარებაში, ოჯახის განვითარებაშიც არსებობს​ კრიზისები. არის ერთი წლის კრიზისი, 3-5 წლის კრიზისი, 10-15 წლის კრიზისი და ა.შ. თანაცხოვრებას მოსდევს კრიზისი, რომელიც არის შესაძლებლობა განვითარებისთვის. კრიზისი თავისთავად ნეგატიური არ არის, ის არის ახალ დონეზე გადასვლის შესაძლებლობა, თუ დაძლევ. თუ ვერ დაძლევ და კრიზისი გადაიზრდება ომში, ცემა-ტყეპაში, ეს ურთიერთობა ვერც გაგრძელდება.“

​მარინა კაჭარავა იმ სამ ფუნდამენტურ პოსტულატს ასახელებს, რომელსაც ოჯახის სიმტკიცე უნდა ემყარებოდეს:

„ძალიან მნიშვნელოვანია სამი ფუნდამენტური პოსტულატი. მთავარია, ადამიანი მიიღო ისეთი, როგორიც არის და არ დაუწყო მას ჭკუის სწავლება, დარიგება, თითის ქნევა. ის უკვე გაზრდილია, ის არ არის პატარა. ჯერ ბავშვს არ უყვარს ეს და მით უმეტეს, დიდს. როდესაც ადამიანს იღებ ისეთს, როგორიც არის, მას თვითონ უჩნდება სურვილი, რომ მოგერგოს და მოგემსგავსოს. რბილი დამოკიდებულება ადამიანს უჩენს ​პატივისცემას და თვითონ ცდილობს ის გააკეთოს, რაც გესიამოვნება, რაც საერთო საქმისთვის კარგი იქნება. მეორე ფუნდამენტური პოსტულატი გახლავთ ემპათია. ადამიანები ასე ცხოვრობენ, რომ არ ჯდება ერთი მეორის ადგილას, არ შედის მის ტყავში. ადამიანი ვერ ითვალისწინებს მეორე ადამიანის მდგომარეობას, მის დაღლილობას, რას განიცდის ის. ყველას აქვს თავისი სიმართლე. ცოლ-ქმარი რომ ეყრება ერთმანეთს, ცოლიც მართალია და ქმარიც მართალია, იმიტომ, რომ მათ აქვთ თავისი ერთი კუთხით ხედვა. ფიგურა რომ დაატრიალო და ყველა მხრიდან შეხედო, ამისთვის საჭიროა ემპათია, მისი თანაგანცდა და სამყაროს დანახვა მისი თვალით, რაც არც ისე ძნელია, თუ მოინდომებ. მესამე პოსტულატია ​გულწრფელობა. ზოგს გულწრფელობა ჰგონია, რომ მოგახლის ყველაფერს: „რას ჰგავხარ, რა გაცვია.“ ეს გულწრფელობა არ არის, ეს ვირობაა, უკაცრავად ამის თქმისთვის. გულწრფელობა არის ემოციებთან თავსებადობა, როდესაც მე გულწრფელი ვარ ჩემს ემოციებთან, როდესაც მე არ გატყუებ. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია ურთიერთობაში. როდესაც ადამიანი ამბობს: „მე ვიცი ახლა შენ რას ფიქრობ,“ ეს ძალიან გამაღიზიანებელია. ამ დროს მან შეიძლება მხოლოდ ივარაუდოს, არ გაღიზიანებთ, როდესაც ვიღაც ასე გელაპარაკებათ? აუცილებლად უნდა იყოს დიალოგი, დიალოგი არის უალტერნატივო. მე თქვენს მაგივრად არც უნდა ვიცხოვრო და არც უნდა ვილაპარაკო.“

„პატარები რომ​ ქორწინდებიან და ორ წელიწადში ყველაფერი იცვლება, სხვა ადამიანს გაჰყვა ქალი და სხვა ადამიანთან ცხოვრობს, რა თქმა უნდა, ეს ძალიან რთულია. ახალგაზრდა გამცემი ვერ არის, ის არის უფრო მიმღები. გაცემა იწყება რაღაც ასაკის მერე. ჯერ უნდა დაიგროვო და მერე უნდა გასცე. ეს ურთიერთობაში რთულია. იმდენად უფუჭდებათ ურთიერთობა შეურაცხყოფით, ლანძღვა-გინებით, ჭკუის სწავლებით, ჭიდაობით, რომ მერე ერთი სხვაგან გარბის და მეორე სხვაგან. კარგი იქნება, რომ სანამ ადამიანები ოჯახს შექმნიან, რაღაც წესებზე შეთანხმდნენ. ადამიანს სივრცეს თუ უკეტავ, ის იხრჩობა ამ დროს. თავისი სივრცე ბავშვსაც კი სჭირდება. დამცირება, ჭკუის დარიგება, კრიტიკა, გამორიცხულია, ამას არავინ იღებს. ყურებში ბამბა აქვს ადამიანს და არ გისმენს უკვე. ბიბლიაში ადამმა რომ შესცოდა, ღმერთმა ჰკითხა, ვაშლი ხომ არ გიჭამიაო. მან იცის, რომ შესცოდა, მაგრამ აძლევს შესაძლებლობას, რომ მოინანიოს. ეს „ხომ არ“ ფორმა არის ძალიან ადამიანური,“ - აცხადებს მარინა კაჭარავა.

წყარო:​ ნაშუადღევს

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

„ჩემს ქმარს შვილებზე წინ ვაყენებ, ის ყველაზე მეტად მიყვარს,“ - ბლოგერი დედის გულწრფელი აღ...
​ქალების დიდი ნაწილი ბავშვის გაჩენის შემდეგ შვილის გარდა ყველას და ყველაფერს ივიწყებს. მათ მთავარ მისიას ბავშვის აღზრდა და მათზე გამუდმებული ზრუნვა წარმოადგენს. შვილი ქალის სამყაროს ცენტრი ხდება და ქმ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მიღწევის მოტივაციის თვალსაზრისით, მშობლის, ამ შემთხვევაში კი მამის წვლილი, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბიჭის აღზრდაში“ - რა როლი აქვს მამას შვილების აღზრდის პროცესში?

„მიღწევის მოტივაციის თვალსაზრისით, მშობლის, ამ შემთხვევაში კი მამის წვლილი, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბიჭის აღზრდაში“ - რა როლი აქვს მამას შვილების აღზრდის პროცესში?
რა როლი აქვს მამას შვილის/შვილების აღზრდის პროცესში, არის თუ არა განსხვავება ბიჭების და გოგონების შემთხვევებში? - ამ და სხვა საინტერესო საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ფსიქოლოგი ლელა ტყეშელაშვილი ესაუბრა. 

- ქალბატონო ლელა, ზოგადად, რომ ვისაუბროთ მამის როლზე შვილის აღზრდის პროცესში.

- ბოლო დროს სულ უფრო მეტს საუბრობენ მშობლების განსხვავებულ როლზე ოჯახში - ბავშვთა აღზრდის პროცესში. ამის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ოჯახის დინამიკის შეცვლაა - ოჯახების სულ უფრო დიდი ნაწილია არასრული.

ბუნებრივია, იდეალურ შემთხვევაში ბავშვი უნდა იზრდებოდეს დედ-მამის გარემოცვაში, რადგან ტრადიციულად და ევოლუციურად ისინი ბავშვს განსხვავებული სახის სიყვარულს სჩუქნიან. არსებობს სიყვარულის გასხვავებული სახეობა - ე.წ. ​დედობრივი სიყვარული, რომელიც უპირობო სიყვარულის სახეობაა და უსიტყვოდ, უარგუმენტოდ, ყველაფრის მიუხედავად სიყვარულს გულისხმობს. დედას მაინც უყვარხარ, ყველა შემთხვევაში. განპირობებული, პირობადებული სიყვარული, რომელსაც დამსახურება და მოპოვება სჭირდება და რომელიც შესაძლოა, დაკარგო - ამ ტიპის სიყვარულს მამობრივს უწოდებენ. არა იმიტომ, რომ ასეთი სიყვარული მხოლოდ მამებს შეუძლიათ, უბრალოდ ის მამისათვის უფრო დამახასიათებელი და ტიპურია. მამობრივი სიყვარული ისეთივე ფასდაუდებელია, როგორც დედობრივი და მნიშვნელოვანი რესურსია ადამიანის ჰარმონიული პიროვნული განვითარების თვალსაზრისით.

ზოგადად, კვლევების თანახმად, სრულ ოჯახებში აღზრდილი ბავშვები (სხვა ფაქტორების მხრივ განსხვავებას თუ არ მივიღებთ მხედველობაში) ნაკლებად ამჟღავნებენ ქცევით და თვითმართვის პრობლემებს ზოგადადაც და საკლასო ოთახშიც, ხოლო 10-11 წლისთვის დამატებით თავს იჩენს გენდერული უფსკრულიც. კერძოდ, მარტოხელა დედების გაზრდილ გოგონებს, ზემოაღნიშნული თვალსაზრისით, თითქმის ორჯერ ნაკლები პრობლემები ჰქონდათ, ვიდრე ანალოგიურ სიტუაციაში აღზრდილ ვაჟებს. ასე რომ, მიღწევის მოტივაციის თვალსაზრისით მშობლის, ამ შემთხვევაში კი მამის წვლილი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბიჭის აღზრდაში.

ჩვენი ეს მტკიცება ეფუძნება კვლევებს და არავითარ შემთხვევაში არ ისახავს მიზნად მარტოხელა დედების სტიგმატიზებას. პირიქით, სწორი აღზრდის შემთხვევაში მარტოხელა დედას უწევს, გადავიდეს მამობრივი სიყვარულის და მომთხოვნელობის რეჟიმში, ამავე დროს, შეინარჩუნოს უპირობო სიყვარულიც, რათა არ დააზარალოს ბავშვის ემოციური სფერო და ამავე დროს დაეხმაროს ნებისყოფის გამომუშავებასა და თავდაჯერებულობის მოპოვებაში. კარგია, თუ დედა მოახერხებს, დაიხმაროს სანდო, გათვითცნობიერებული და კეთილგანწყობილი ადამიანი, ერთი ან მეორე ფუნქციის გადანაწილებაში. ამით ის ნაწილობრივ მოახერხებს პრობლემის დაბალანსებას, არაიშვიათად კი უკეთესად მოგვარებასაც, ვიდრე ეს არსებული, მაგრამ გულგრილი ან აგრესიული მამის არსებობის პირობებში იქნებოდა.

- რა ხდება ბავშვის ფსიქიკაში, თუ მამა დროის ძალიან მცირე ნაწილს უთმობს შვილთან ურთიერთობას და არის თუ არა სხვაობა ამ თვალსაზრისით ბიჭებისა და გოგონების აღზრდის შედეგებში?

- ბავშვობის დასასრულს თინეიჯერს გაცილებით უფრო ხშირად აქვს ეკრანი საძინებელში, ვიდრე ჰყავს მამა სახლში, ბოლო დროს კი ეს დედასაც შეეხება. მაშინაც კი, როცა მამა გვერდით არის, მასთან გატარებული ნახევარი საათის საპირწონედ ბავშვები ეკრანთან 44 საათს ატარებენ. ეს განსაკუთრებით ხშირად ბიჭებში შეინიშნება.

თანამედროვეობის ერთ-ერთი ავტორიტეტული ფსიქოლოგი ფილიპ ზიმბარდო აღნიშნავს, რომ ბიჭების უმრავლესობა (მათი დაახლოებით მესამედი) „ქალთა სამყაროში“ ცხოვრობს. მამა ან არ ცხოვრობს მათთან, ან იშვიათად და ცოტა დროით არის სახლში. ასეთი ოჯახების რაოდენობა, როგორც აღვნიშნეთ, სულ უფრო იმატებს.

დღეს, ბევრი იწერება ქალებისა და გოგონების მხარდაჭერაზე, გენდერული სტერეოტიპების მსხვრევისა და თანასწორობის პრინციპების დამკვიდრებაზე. ამ ფონზე და სხვა მიზეზებითაც შეიმჩნევა გოგონების მზარდი წინსვლა და განვითარება. ეს ამ სასიხარულო პროცესის მხოლოდ დასაწყისია და მთავარი შედეგები წინ გვაქვს, მაგრამ ტენდენცია აშკარად პოზიტიურია.

იმავეს ვერ ვიტყვით ბიჭებზე. ისინი სულ უფრო მეტად „გადიან“ კიბერსამყაროში. ალბათ ლოგიკურია, ვიკითხოთ, რას ეძებენ და რას იღებენ მისგან ისეთს, რომ არათუ უჭირთ თავის დანებება, მეტიც, სულ უფრო ეფლობიან მასში. რატომ არის ეს უფრო მეტად ბიჭების, ვიდრე გოგონების პრობლემა?

უმამობა და ფემინიზირებული სააღმზრდელო გარემო შინ და სკოლაში - აი რა განაპირობებს იმას, რომ ბიჭები ჩათრეულები არიან რეალობისგან მოწყვეტილ - პორნო და ვიდეოთამაშების ონლაინ სამყაროში. ამის უპირველესი მიზეზი არის ვირტუალურ უსაფრთხოებასა და მხარდაჭერასთან, ქცევის განმტკიცებასთან დაკავშირებული ემოციების ძიება, რადგან ამ ემოციებს ისინი სხვა გზით ვერსაიდან ვერ იღებენ. სკოლა და სასწავლო პროცესი ვერ იწვევს მათ სტიმულირებას, მასწავლებლების 90% ქალია, განსაკუთრებით დაწყებით საფეხურზე, როცა საფუძველი ეყრება ადამიანის პიროვნულ განვითარებას. ბიჭებს არ ჰყავთ საკუთარი სქესის/გენდერის შესაბამისი მიბაძვის მოდელი. დავალებები და მოსაწონ-მიუღებელი ქცევები სტერეოტიპულია. წახალისებულია ისეთი უნარები, რაც გოგონებისთვის მეტად მისაწვდომია, მაგალითად, წვრილ მოტორიკასთან დაკავშირებული - ლამაზად წერა, არ არის წახალისებული ფიზიკური აქტიურობა, რაც ბიჭებს მეტად უყვართ, ესსეების და პროექტების თემატიკაშიც ნაკლებად არის გათვალისწინებული ბიჭების ინტერესები.

ამას თუ დაემატება ის, რომ ბიჭებს ძალიან ხშირად არ ჰყავთ გვერდით მამა, რომელიც გაუძლიერებდა გარეგან მოტივაციას და თავდაჯერებულობას, არა აქვთ ჩვევები, რომლებიც შესძენდენ გამბედაობას რომანტიკულ ურთიერთობებში, მივხვდებით, რატომ ხდება, რომ ისინი ცდილობენ, აიცილონ თავიდან ზრდასრული ადამიანის ცხოვრება. შედეგად ისინი განმარტოვდებიან საძინებელში, სადაც ვირტუალურ სამყაროში საკუთარ თავს საწინააღმდეგოს უმტკიცებენ. ეს ბიჭების გაუცხოების, რეალური ცხოვრებიდან „ამორთვის“ ახალი სახეობაა.

ასე რომ, მაშინ, როდესაც ქალები სულ უფრო თავდადებით შრომობენ და წარმატებულები არიან სკოლებში და კარიერაში, მსოფლიოს მასშტაბით ჩატარებული კვლევების მონაცემების მიხედვით, ბიჭები სულ უფრო ხშირად ანებებენ თავს სწავლას.

ასე მომრავლდნენ ადამიანები, ბიჭები, რომლებიც არიან უფრო და უფრო ინფანტილურები, რაც გულისხმობს იმას, რომ მათ არა აქვთ ეკონომიკური მიზნები, აკლიათ ემოციური ინტელექტი, უგროვდებათ შეუსრულებელი მოვალეობები, ვერ ახერხებენ ეფექტიან კომუნიკაციას, რეალურ რომანტიკულ ურთიერთობებს.

რა ხდება გოგონებთან დაკავშირებით? - უმამოდ აღზრდის ზეგავლენა აქაც მნიშვნელოვანია, ზარალდება მათი ემოციური და ინტიმური სფერო, მაგრამ რაც შეეხება სწავლას და კარიერულ წინსვლას, გოგონები უფრო აგრესიულად მიზანდასახულები ხდებიან, აქვთ მისწრაფება, აჯობონ ბიჭებს და აღწევენ კიდეც ამას.

სასწავლო მოსწრების თვალსაზრისით ცვლილებების მიმართ გოგონები უფრო მდგრადები არიან, ვიდრე ბიჭები, არა იმიტომ, რომ ეს მათი სქესით არის განპირობებული, არამედ იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ გოგონები თავიანთი სქესის უფროსების გარემოცვაში იზრდებიან, შექებას ან რაიმე სხვა სახის განმტკიცებას მათგან იღებენ, თუმცა აკლიათ განსხვავებული გენდერის მხრიდან აღიარება, რამაც, სამომავლოდ, შესაძლებელია, იმოქმედოს მათ ინტიმურ ცხოვრებაზე - გახდეს ზედმეტად ფრთხილი, უნდობი ან იყოს პარტნიორის მუდმივ ძიებაში. ეს შესაძლებელია მოზარდულ პრომისკუიტეტში (პარტნიორის ხშირი ცვლაში) აისახოს, რაც დევიაციურ ქცევადაც კი შეგვიძლია განვიხილოთ.

ასე რომ, შეიძლება თუ არა განსაზღვრული დარწმუნებულობით ვთქვათ, რომ უმამობა ნაკლებად აზიანებს გოგონების, ვიდრე ბიჭების ფსიქიკას? - ამას ცალსახად მაინც ვერ დავადასტურებთ.

- რა შეიძლება იყოს პრობლემიდან სავარაუდო გამოსავალი?

- პრობლემის გადაწყვეტა რთულია, მისი აღმოცენების მიზეზებსა და გამოწვეულ შედეგებს ერთდროულად უნდა მივხედოთ. ოჯახებმა უნდა განავითარონ კომუნიკაციისა და კონფლიქტების მართვის უნარები, გააკონტროლონ ინტერნეტსა და სოციალურ ქსელებში ყოფნის დრო (ეს სულ მცირე, პრობლემის გაცნობიერების საშუალებას მოგვცემს) და არჩევანი რეალურ ურთიერთობებზე გააკეთონ.

უარყონ აღზრდის პასიური მოდელი ოჯახსა და სკოლაში, რომელიც მორჩილებასა და შემსრულებლობაზეა აგებული, წარმატებულობისათვის კონცენტრაციის განსაკუთრებულ უნარებს მოითხოვს.

მამებმა უნდა იცოდნენ, რომ მათ მიერ მარტო მიტოვებული შვილები (განსაკუთრებით ვაჟები) იმყოფებიან ვირტუალურ სამყაროში გადაჩეხვისა და ინტიმური ცხოვრების თვალსაზრისით თვითიზოლაციის რისკის წინაშე.

ციფრული ხელსაწყოების გამო ტვინი მუდმივი აგზნების, მუდმივად ახალი ინფორმაციის პერმანენტული აღქმის მდგომარეობაშია, შესაბამისად, კი ტრადიციულ საქმიანობებში (სწავლა, შრომა, რომანტიკული და საყოფაცხოვრებო ურთიერთობები) აღინიშნება დესინქრონიზაცია და უუნარობა.

საბოლოოდ, მამის გარეშე ზრდასრულობამდე მიღწევა ბევრ პრობლემას აგროვებს. ამიტომაც არის, რომ სულ უფრო ხშირად საუბრობენ სპეციალისტები მამების და ზოგადად, მამაკაცების ჩართვაზე ბავშვების აღზრდის პროცესში, რათა ბავშვებს, განსაკუთრებით კი ვაჟებს, ჰყავდეთ დამმოძღვრავი, მხარდამჭერი მამაკაცები. არის და სასურველია მეტი იყოს ისეთი პროგრამები, რომლებიც დაეხმარება ოჯახებს, რომ შენარჩუნებული და ჩართული იყოს მამა საოჯახო სიტუაციაში, რაც, თავის მხრივ შვილების რეალურ ცხოვრებაში დაბრუნებას და ჯანსაღ, ზრდასრულად ჩამოყალიბებას შეუწყობს ხელს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური


წაიკითხეთ სრულად