Baby Bag

„როდესაც ბავშვს ტირილის შეკავებას ვთხოვთ, ვარღვევთ ადამიანის ბუნებრივ, ფიზიოლოგიურ პროცესებს,“ - ფსიქოლოგი მარიამ ხვადაგიანი

ფსიქოლოგი მარიამ ხვადაგიანი „იმედის დღეში“ მშობლებს მნიშვნელოვან რეკომენდაციებს აძლევს. ის უფროსებს ურჩევს ბავშვს ტირილის შეკავებისკენ არ მოუწოდონ:

„ტირილი ცუდია თუ კარგი, ამაზე ზუსტი პასუხი არ არსებობს. ის ისეთივე ფიზიოლოგიური მოვლენაა, როგორიც ცრემლდენა წიწაკის ჭამის დროს. წარმოიდგინეთ, ამ დროს ადამიანს რომ უთხრათ, ცრემლი არ წამოგივიდესო. დაახლოებით ასეთივე პროცესია, როდესაც გარკვეულ ემოციურ მდგომარეობაში ადამიანს მოსდის ცრემლები. შესაბამისად, როდესაც ბავშვს ტირილის შეკავებას ვთხოვთ, ვარღვევთ ადამიანის ბუნებრივ. ფიზიოლოგიურ პროცესებს. როდესაც ბავშვს ან ზრდასრულს ცრემლები მოსდის, ორგანიზმი ამას ითხოვს. ამის შეკავება იწვევს ემოციების შეკავებას, არ გაზიარებას. მე თუ ცრემლი უნდა შევიკავო, რა უნდა შევიკავო? ის, რაც მაწუხებს, ის, რაც მეთვლება სისუსტედ. სამწუხაროდ, თითქმის ყველა ბავშვს ასე ზრდიან. თუ სკოლის ასაკში ბიჭს ცრემლები წამოუვიდა, ნახევარი კლასი მას დასცინის. მე არ ვამბობ, რომ ტირილს პროპაგანდა უნდა გავუწიოთ, მაგრამ აკრძალვას აზრი არ აქვს. თუ ეტირება ბავშვს, მან უნდა იტიროს.“

მარიამ ხვადაგიანის თქმით, მშობლის მხრიდან ბავშვისთვის რაიმეს დამადლება არასწორი ქცევაა და ბავშვზე ნეგატიურად ზემოქმედებს:

„მშობელი ბავშვს რამეს თუ ამადლის, მიზანზე უნდა დავფიქრდეთ, რა მიზანი გვაქვს, რატომ ვეუბნებით შვილს ამას. რა თქმა უნდა, ბავშვზე ეს სტრესულად მოქმედებს. ამით მას მოტივაცია არ გაეზრდება, რომ კარგად მოიქცეს. როდესაც ბავშვს ეუბნებიან: „მე შენ გამო ყველაფერს ვაკეთებ, შენ კიდევ მარცხვენ, კარგად არ სწავლობ,“ ის ისტრესება, თვლის რომ ვალშია და ცუდი შვილია. ყველა ადამიანი ბავშვის ყოლის გადაწყვეტილებას შეგნებულად იღებს. ბავშვს თვითონ არ უთხოვია გამაჩინეთო. დაყვედრების მიზანი ვერ იქნება ბავშვის მოტივაციის გაზრდა, მშობელი უბრალოდ გულს იოხებს და თავისი ემოციები გარეთ არასწორი ფორმით გამოაქვს. ნამდვილად არ შეიძლება მსგავსი ფორმით ბავშვთან საუბარი.“

„როდესაც ბავშვს ვაშინებთ, მას შფოთვას ვუმატებთ. ბავშვებს ისედაც ახასიათებთ შფოთვა, ისედაც ეშინიათ. როდესაც ვეუბნებით: „იქ არ წახვიდე, ეს არ გააკეთო!“ - ისინი თავის ნაჭუჭში იკეტებიან. სამყაროს კვლევა აღარ უნდათ. დღეს ბევრ ბავშვს აქვს გაძლიერებული შფოთვა, ყველაფრის ეშინიათ. ვირუსთან დაკავშირებითაც ღელავენ, რომ რამე არ დაემართოთ. როდესაც ბავშვს ესმის, რომ რამე არის საშიში, ის ფანტაზიას შლის და ყველაფერს უფრო ამძაფრებს. რა თქმა უნდა, სიფრთხილისკენ უნდა მოვუწოდოთ ბავშვს და ავუხსნათ, რომ რაღაცის გაკეთება არ შეიძლება, მაგრამ შიშის დანერგვა არ არის გამოსავალი. შეიძლება ეს ზრდასრულ ასაკშიც გაჰყვეს ძლიერი შფოთვის სახით,“ - აღნიშნავს მარიამ ხვადაგიანი. 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, დედებისთვის შექმნა ახალი სივრცე. მოიწონეთ გვერდი მცოდნე დედები

არასდროს უთხრათ ბავშვს, რომ ტირილი შეწყვიტოს, მას ემოციების გამოხატვის შესაძლებლობა მიეცით
​მშობლები შვილებს ხშირად ეუბნებიან, რომ ტირილი შეწყვიტონ. პატარები ზოგჯერ უფროსებისთვის უმნიშვნელო პრობლემების გამო ტირიან, რის გამოც მშობლებს მათი წუწუნის მოსმენის სურვილი არ აქვთ. როდესაც სამყაროში...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„რეკომენდებულია 7-8 წლის ასაკიდან მოხდეს მეორე ენის დამატება“ - როდიდან უნდა დაიწყოს ბავშვმა სხვა ენის შესწავლა და რა უნდა გავითვალისწინოთ ამ დროს? ​

„რეკომენდებულია 7-8 წლის ასაკიდან მოხდეს მეორე ენის დამატება“ - როდიდან უნდა დაიწყოს ბავშვმა სხვა ენის შესწავლა და რა უნდა გავითვალისწინოთ ამ დროს? ​
რა ასაკიდან არის მიზანშეწონილი ბავშვს დავაწყებინოთ უცხო ენის შესწავლა, უწყობს თუ, პირიქით ხელს უშლის, სკოლამდელი ასაკის ბავშვის სწორად განვითარებას დამატებითი ენების შესწავლა? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ეკა ნინოშვილი.

​- ქალბატონო ეკა, ხშირად მშობლები ადრეული ასაკიდან (3 წლიდან) ცდილობენ პატარებს დააწყებინონ უცხო ენის შესწავლა. ფსიქოლოგიური კუთხით რამდენად მიზანშეწონილია ბავშვებისთვის?

- იმ მოსაზრების გამო, რომ ბავშვს ადრეულ ასაკში მარტივად, ზედმეტი ძალისხმევის გარეშე შეუძლია დაეუფლოს უცხო ენას, ხშირად ხდება, რომ მშობლები ირჩევენ უცხოენოვან ძიძას, დიდი დოზით აყურებინებენ უცხოენოვან მულტფილმებს ან შეჰყავთ საბავშვო ბაღში, სადაც 2-3 ენის შესწავლას სთავაზობენ.
ჩნდება კითხვა: რამდენად უწყობს მსგავსი არჩევანი ბავშვის განვითარებას ხელს და იღებს თუ არა მშობელი იმ შედეგს რასაც ელოდა?

​მრავალი კვლევა ადასტურებს, რომ სასურველია ბავშვმა პირველ ეტაპზე მეტყველება დაიწყოს მშობლიურ ენაზე, გაიაროს ყველა ის ეტაპი, რაც ნამდვილი მეტყველების ფორმირებას უწყობს ხელს და მხოლოდ ამის შემდეგ მოხდეს დამატებითი ენის შეტანა. კერძოდ: ერთი წლის, წლინახევრის ასაკიდან ბავშვს უნდა შეეძლოს სიტყვების მიზანმიმართული გამოყენება. ეს არის პერიოდი, როდესაც ბავშვი ახდენს თავის ცხოვრებაში უდიდეს აღმოჩენას, ხვდება, რომ ყველა საგანს თავისი სახელი ჰქვია, ანუ იწყებს სიტყვის სიმბოლური მნიშვნელობის გაგებას, რაც მჭიდრო კავშირშია ბავშვის აზროვნებასთან. ამ დროს ხდება ე.წ „ინტელქტუალური გადატრიალება“. ეს არის პერიოდი, როდესაც ბავშვი საოცარი სისწრაფით იწყებს ლექსიკური მარაგის გამდიდრებას. ორი წლიდან იწყება სიტყვათა გაერთიანება წინადადებებში, მარტივი წინადადებების ფორმირების ეტაპი. ამ დროს ცოცხალ, პირისპირ კომუნიკაციას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს.
ეს არის პერიოდები, რომელსაც გადის ყველა ბავშვი და ასაკობრივ განვითარებასთან ერთად ეტაპობრივად ხდება ერთი ენობრივი სისტემის ათვისება, რომელიც დაახლოებით 5-6 წლამდე პერიოდში ფორმირდება.
- როდიდან უნდა დაიწყოს ბავშვმა სხვა ენის შესწავლა და რა უნდა გავითვალისწინოთ ამ დროს?
- 5-6 წლის ბავშვთან კონკრეტული ენის სისტემა მეტ-ნაკლებად სტრუქტურირებულია. ამ დროს ბავშვს უკვე გავლილი აქვს გრამატიზაციის, მრავალსიტყვიანი წინადადებების ფორმირების ეტაპი და შეუძლია აზრთა ლოგიკური თანმიმდევრობის გადმოცემა. ეს არის პერიოდი, როცა შეგვიძლია შევიტანოთ დამატებით უცხო ენა, ოღონდ არა სწავლების, არამედ თამაშის სახით, რადგან 5-6 წლის ასაკის ბავშვი ჯერ კიდევ თამაშის სუბიექტია.
არსებობს მრავალი კვლევა, რომელთა მიხედვითაც სასურველია, ბავშვი დაეუფლოს მშობლიურ ენაზე, არამარტო ზეპირ, არამედ წერით მეტყველებას. შესაბამისად, რეკომენდებულია არა 5, არამედ 7-8 წლის ასაკიდან მოხდეს მეორე ენის დამატება. სრულიად შესაძლებელია ბავშვები, რომელთაც დაიწყეს უცხო ენის შესწავლა 7 წლიდან, 2-3 წელიწადში ისევე ფლობდნენ უცხო ენას, როგორც ისინი, ვინც სკოლამდელ ასაკში ეუფლებოდნენ მას.
გამონაკლისია ბილინგუალი ანუ ორენოვანი ოჯახები. გამომდინარე იქიდან, რომ ეს გარემო ერთდროულად ორი ენის ათვისებისას ნაკლებ სირთულეს წარმოშობს. თუმცა აქაც გასათვალისწინებელია ერთი ფაქტორი - სასურველია, ოჯახის თითოეული წევრი მხოლოდ ერთ ენაზე საუბრობდეს, რადგან, როცა ერთი და იგივე ადამიანი ხან ერთ ენაზე ესაუბრება ბავშვს და ხან მეორეზე, ენის სტრუქტურები შეიძლება აირიოს.
რაც შეეხება ტექნოლოგიებიდან ათვისებულ ენას. დღევანდელ რეალობაში საკმაოდ მომრავლდა, თუმცა უმეტესწილად ეს არის მექანიკურად დასწავლილი სიტყვები და ფრაზები, რომელთა კომუნიკაციაში მიზანმიმართული გამოყენება ბავშვებს უჭირთ, რადგან კომპიუტერთან კომუნიკაცია არ ესაჭიროებათ. უფრო მეტიც, შესაძლოა, ასე ნასწავლმა უცხო ენამ მშობლიურ ენაზე აზროვნებისა და მეტყველებისთვის სერიოზული ბარიერი შექმნას.
ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელიც უნდა გაითვალისწინოს მშობელმა, არის ის, რომ წინასწარ არ ვიცით ექნება, თუ არა ბავშვს მეტყველების განვითარების დარღვევა. ამ დროს, მშობლების აჩქარებამ შესაძლოა, საკმაოდ გაართულოს სიტუაცია, ამიტომ მანამ, სანამ მშობელი არ დაინახავს, როგორ გადის მეტყველების განვითარების პერიოდებს მისი შვილი, სჯობს არ გარისკოს, მიჰყეს ბავშვის შესაძლებლობებს და ასაკობრივ განვითარებასთან შესაბამისად შეიტანოს მის ცხოვრებაში სხვადასხვა აქტივობა.
- ძირითადად, მშობლები დასაწყისში პრიორიტეტს ანიჭებენ ინგლისური ენის შესწავლის დაწყებას, რადგან საერთაშორისო ენაა და საჭიროა. რეალურად, შესაძლოა ბავშვს სხვა ენის მიმართ ჰქონდეს მიდრეკილება და ინტერესები. როგორ უნდა მოვიქცეთ ასეთ დროს?

​- რაც შეეხება საკითხს, თუ რომელი ენა სჯობს ბავშვმა შეისწავლოს. საინტერესოა, რა მიზნით სურს მშობელს ბავშვისთვის ამა თუ იმ ენის სწავლება. უმნიშვნელოვანესია, ამ დროს მშობელმა იზრუნოს ბავშვის შინაგანი მოტივაციის შექმნაზე. არ არის საკმარისი მხოლოდ ინფორმირებულობა, რატომ ასწავლიან ამ ენას, საჭიროა მოიძებნოს და შეირჩეს სწავლების ისეთი ფორმა, რაც ბავშვის ინტერესებსა და შესაძლებლობებზე იქნება მორგებული. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად