Baby Bag

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

,,მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს'' - როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში?

რა არის ტიკი, როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება და როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მის დაძლევაში?- ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ფსიქოლოგმა მარიამ ბასოშვილმა უპასუხა.

- პირველ რიგში განგვიმარტეთ რა არი ტიკი?

- ტიკი ეს არის კუნთების უნებლიე, სწრაფი მოძრაობა, რომელიც ვლინდება სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წინასწარი განზრახვის გარეშე და იწოდება როგორც, ტიკური აშლილობა. არსებობს მოტორული დარვევები, რომლებიც ძალიან ჰგავს ტიკებს მაგალითად, კუნთების უეცარი შეკრთომა ან დაკლაკნილი ჭიისებრი მოძრაობები, თუმცა ეს ტიკი არ არის და აუცილებელია სწორი დიაგნოსტირება.

- როგორი შეიძლება იყოს ტიკის გამოხატულება?

- არსებობს მარტივი და რთული ტიკები, მოტორული და ვოკალური. მარტივი მოტორული ტიკები ხასიათდება კუნთების სწრაფი, ხანმოკლე მოძრაობებით, მაგალითად, თვალების ხამხამი, წარბების აწევა ან სხვა სახის ჟესტები, რომელსაც შინაარსი არ გააჩნია და კონტექსტს არ შეესაბამება, ასევე მხრების მოძრაობები.

რთული მოტორული ტიკები არის უფრო ნელი უნებლიე მოძრაობები ვიდრე მარტივი მოტორული ტიკები. ხასიათდება საგნების ხელით მოსინჯვით, ფეხების ბაკუნით, უკუღმა სიარულით ან ცეკვით,ხტუნვითი მოძრაობებით.ხელებისა და ფეხების ქნევა, ასევე უხამსი ჟესტები მიეკუთვნება რთულ მოტორულ ტიკებს.

მარტივი ვოკალური ტიკები ეს არის - ჩახველება, სრუტუნი, ბურტყუნი.

რთულ ვოკალურ ტიკებს მიეკუთვნება სიტყვების ან მთელი ფრაზების უნებლიე წამოყვირება. შესაძლოა იყოს უხამსი და სოციალურად მიუღებელი სიტყვები.

- ვინ აფასებს ბავშვს და რა ასაკში შეიძლება გამომჟავნდეს ტიკები?

- დიაგნოსტიკურ სახელმძღვანელოებში, როგორც ზემოთ ვახსენე, დიაგნოზი იწოდება, როგორც ტიკური აშლილობა, ხოლო არის თუ არა გარდამავალი ტიკური აშლილობა, ქრონიკული თუ კომბინირებული, დაზუსტებული თუ დაუზუსტებელი ამას განსაზღვრავს ფსიქიატრი ან ნეიროფსიქოლოგი, შესაძლოა,  ნევროლოგის შეფასებაც გახდეს საჭირო.

გარდამავალი ტიკური აშლილობა იწყება ადრეულ ბავშვობაში. მარტივი ტიკები რამდენიმე კვირა ან თვე გრძელდება და სხვა სირთულეები თან არ ახლავს. ეს მდგომარება 3-4 ჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში. ადრეულ ბავშვობაში ბავშვებისთვის რაიმეს დასწავლის ერთ-ერთი გზა მიმბაძველობაა. ამ დროს ტიკის ათვისება უფრო მარტივად ხდება.

გარდამავალი ტიკური აშლილობის დროს ერთი ტიკი შესაძლოა, შეიცვალოს და ჩანაცვლდეს მეორე ტიკით, მაგალითად, ჩახველება სრუტუნით ან პირიქით. ქრონიკული ტიკური აშლილობისას კი ტიკი არ იცვლება ასე მარტივად.

- რა არის ტიკის გამომჟღავნების მიზეზი, რამ შეიძლება გაამწვავოს ტიკი?

- სტრესულ სიტუაციაში ბავშვებს ხშირად ეწყებათ თვალების ხამხამი, ფეხების ბაკუნი, მხრების აჩეჩვა, ჩახველება. მაგალითად, ბავშვებს თუ უწევთ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა ნერვიულობის ფონზე შეიძლება დაიწყოს უნებლიე ჩახველება, მხრების ჩეჩვა - ეს ყველაფერი არის ტიკი, თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში უკვალოდ, ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ქრება.

ტიკის სიხშირე მატულობს სტრესის ფონზე, დაღლილობისას, ხოლო მისი სიხშირე მცირდება ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობებისას, ასევე ძილში.

- როგორ შეიძლება, დავეხმაროთ ბავშვებს ტიკების დაძლევაში, რა რჩევებს მისცემთ მშობლებს?

- ტიკები, როგორც წესი, ბავშვებისთვის კომპლექსად იქცევ ადა გავლენას ახდენს მათ თვითშეფასებაზე. აუცილებელია, რომ მასწავლებელმა, ასევე ბავშვებმა იცოდნენ ტიკის შესახებ და თანაკლასელი არ გახდეს სოციუმის მხრიდან ბულინგის მსხვერპლი. გარშემომყოფებს, მშობლებს უნდა ახსოვდეთ, რომ მუდმივი შენიშვნები, მითითებები ტიკების სიხშირეს უფრო აძლიერებს.

გარდა იმისა, რომ დიაგნოსტირება აუცილებელია, ასევე ფსიქოთერაპია ძალიან კარგი მეთოდია ტიკებთან სამუშაოდ. ზღაპრით თერაპია, არტ-ტერაპია, ფიზიკური-გონებრივი აქტივობები მკვეთრად დაეხმარება ბავშვს ტიკების დაძლევაში. ბავშვისთვის მშვიდი გარემო, ნაკლები სტრესი და მშობლების მხრიდან მხარდაჭერა ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

5 რამ, რაც გაბრაზებულ ბავშვს მშობლისგან სჭირდება

5 რამ, რაც გაბრაზებულ ბავშვს მშობლისგან სჭირდება

ყველა მშობელს გამოუცდია უხერხულობის განცდა, როდესაც ბავშვი საჯარო სივრცეში ჭირვეულობას იწყებს, ბრაზდება, ყვირის, ნივთებს ისვრის და ყველაფერს აპროტესტებს. მშობლები ვერ ხვდებიან, რა გააკეთონ ამ დროს და ბავშვის დამშვიდებას ხშირად ამაოდ ცდილობენ. ჩვენს სტატიაში 5 რჩევას გაგიზიარებთ, რომელიც გაბრაზებული ბავშვის საჭიროებების დადგენაში დაგეხმარებათ.

1. იმ უნარების იდენტიფიცირება, რაც ბავშვს სუსტად აქვს განვითარებული

თუ ბავშვი წონასწორობიდან ხშირად გამოდის, ბრაზდება და მისი დამშვიდება არ გამოგდით, უნდა გაარკვიოთ, რომელი უნარები აქვს მას გასავითარებელი მოცემული პრობლემის დასაძლევად. თუ მასთან ერთად მაღაზიაში შედიხართ და მისი საყვარელი შოკოლადის მარაგები ამოწურულია, ბავშვი კი ამის გამო ისტერიკას აწყობს, ე.ი. მას იმედგაცრუებასთან გამკლავების უნარი არ აქვს და თქვენ ამ უნარის გაუმჯობესებაზე უნდა იზრუნოთ. თუ ბავშვი მსგავს მოულოდნელობებს მშვიდად ხვდება, ე.ი. მას ეს უნარი სათანადოდ აქვს განვითარებული.

2. გადაუჭრელი პრობლემების იდენტიფიცირება

მას შემდეგ, რაც იმ უნარების იდენტიფიცირებას მოახდენთ, რომელიც ბავშვს უნდა განუვითაროთ, ჩამოწერეთ პრობლემები, რომლებიც თქვენს შვილს აქვს და რომელიც ჯერ კიდევ არ მოგიგვარებიათ. თუ ყველა პრობლემის ერთბაშად მოგვარებას შეეცდებით, ვერცერთს ვერ მოაგვარებთ. თავდაპირველად 3 ყველაზე დიდი პრობლემა ჩამოწერეთ, რომელიც ყველაზე მეტ უსიამოვნებას იწვევს და ჩხუბისა და გაღიზიანების მიზეზი ხდება. შემდეგ კი ამ პრობლემების გადაჭრაზე იზრუნეთ.

3. ემპათია

ბავშვის შერცხვენა მხოლოდ აძლიერებს ბრაზს და აზიანებს მას ემოციურად. ჩვენ გვინდა ვაიძულოთ ბავშვი, რომ დაწყნარდეს, მაგრამ მსგავსი მიდგომა არ მუშაობს. გაბრაზებულ ბავშვს არ შეუძლია მსჯელობაში აგვყვეს. თუ ბავშვი იმის გამო განრისხდა, რომ მაღაზიაში მისი საყვარელი შოკოლადი არ აქვთ, უთხარით: „ვწუხვარ, რომ მათ არ აქვთ ის, რაც შენ გინდა. სამწუხაროა, როცა რაღაც გსურს და არ შეგიძლია მისი მიღება. შოკოლადი მეც ძალიან მიყვარს.“ თანაგრძნობა ეხმარება ბავშვს რაციონალური მსჯელობის დაწყებასა და დამშვიდებაში.

4. პრობლემის გადასაჭრელად ალტერნატიული გეგმა გამოიყენეთ

თუ თქვენი შვილი ხშირად ბრაზდება, ტრადიციული, ავტორიტარული მიდგომები მასთან არ გამოგადგებათ. პრობლემის მოგვარება ბავშვთან ერთად სცადეთ. ბავშვს გულწრფელად ესაუბრეთ მის პრობლემაზე. ჰკითხეთ, რატომ განრისხდა მაღაზიაში, როდესაც საყვარელი შოკოლადის მიღება ვერ შეძლო. ის აგიხსნით, რას განიცდიდა და რატომ ვერ გააკონტროლა ემოციები. ერთად შეიმუშავეთ სამომავლო გეგმა, როგორ შეიძლება მოიქცეთ მომავალში ანალოგიურ ვითარებაში აღმოჩენის შემთხვევაში.

5. იარლიყების გამოყენებისგან თავშეკავება

თუ ბავშვს რაიმე სახის ჩამორჩენა ან დიაგნოზი აქვს, დედის ამოცანას მისი უნარების განვითარება უნდა წარმოადგენდეს. ნუ გამოიყენებთ იარლიყებს მასთან ურთიერთობისას. ბავშვს შეხედეთ, როგორც პატარა ადამიანს, რომელიც ცხოვრებისეულ სირთულეებთან გამკლავებას სწავლობს. საკუთარი თავი კი აღიქვით დედად, რომელიც მზად არის მას დაეხმაროს, რათა ყოველ მომდევნო დღეს ბავშვი უკეთესად მოიქცეს და სირთულეებთან გამკლავება წარმატებით შეძლოს.

წყარო: ​imom.com

წაიკითხეთ სრულად